Пишува: Слободан ТОМИЌ
Додека Западниот Балкан останува во политичка криза, претседателот на САД, Џо Бајден, во заминување од својата функција, ја заостри политиката на санкции кон регионалните актери.
Но, во самата суштина на овие санкции, се појавуваат бројни контрадикции, кои не можат да се игнорираат.
Иако Бајден ја наметнува црната листа или санкциската политика како мерка за стабилност, неговото избирање на кои актери да им се изречат санкции и кои да останат поштедени од истите, поставува сериозни прашања за неговата искреност и целите на оваа политика.
Најголемиот критичен проблем на санкциите кои ги наметна Бајден е нивната селективност, која создава впечаток дека САД ги штитат интересите на одредени политички елити и не го гарантираат праведниот третман за сите одговорни актери во Македонија.
Зоран Заев и Али Ахмети, двајца од највлијателните лидери кои ја обележаа македонската политика со контроверзни одлуки и анти-државни активности, не се наведени на санкциската листа, иако во минатото беа обвинувани за манипулации со политичкиот процес и за поддршка на проекти кои се сметаат за штетни за интересите на Македонија.
Оваа селективност во примената на санкциите создава сомнежи за вистинската мотивираност на
Бајденовата политика во регионот. Дали е тоа геополитички маневар за одржување на одредени сојузи, или вистинска напорност за утврдување на праведност и одговорност?
Секое наметнување санкции на политичките лидери треба да биде темелно и праведно, а не да се користи како алатка за политички игри.
Парадоксот во врска со амнестијата која Бајден му ја даде на сопствениот син за криминални дејствија, додека амнестијата на поранешниот претседател Ѓорѓе Иванов, за чиј случај се поврзува и случајот “27 април”, беше критикувана и одбиена од Брисел и официјален Вашингтон , дополнително ја комплицира целокупната ситуација.
Ваквата селективност на амнестијата и санкциите покажува дека одредени политички актери се третираат по различен клуч и тоа не само во Македонија, туку и на Балканот воопшто.
Поставувањето на политичкиот сојузник за САД на преден план, без сериозна проценка за нивниот политички интегритет, им дава на политичките лидери во Западен Балкан чувство на неказнивост.
Ова може да доведе до понатамошно зајакнување на коруптивните практики, а Македонија, која се наоѓа на важен геополитички раскрсница, ќе продолжи да се бори со недостиг на стабилност и демократски институции.
Ако ваквата политика продолжи, не само што ќе се задржи тековната нестабилност, туку и ќе се отежнат процесите на реформите, кои ќе продолжат да се заглавуваат во политичките маневри.
Никој не може да не се запраша за тоа дали Доналд Трамп би продолжил со оваа политика или пак, би направил нешто повеќе за македонската и регионалната стабилност?
Секако, со оглед на Трамповиот прагматизам и неговото склоност кон одредени националистички и популистички стратегии, неговата одлука за Западен Балкан би била подложна на лични и геополитички интереси, кои се уште остануваат недоволно јасни.
Со оглед на ова, се стекнува впечаток дека Западот, вклучувајќи ја и САД, често поставуваат санкции не врз основа на објективни и праведни проценки, туку според своите стратешки цели и сојузи.
Ова е клучниот проблем: ако сакаме праведна и стабилна иднина за Македонија, санкциите мора да се применуваат еднакво за сите, а не да се користат како средство за манипулација со политички интереси.
Така, додека Бајден продолжува со селективната санкциска политика, која изгледа како да ги наградува актерите кои ја рушат Македонија, новата стратегија која може да дојде со Трамп и Мицкоски може да донесе ново поглавје за Македонија, каде што интересите на народот и демократијата ќе бидат на прво место, без да бидат жртвувани заради геополитички маневри.
“Време е за нов курс: Македонија заслужува праведност, стабилност и вистинска соработка.”
СТ/