Новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп се чини дека размислува за територијална експанзија на САД, која, доколку е сериозна, би можела да биде ривал на купувањето на Луизијана или договорот за купување на Алјаска од Русија.
Во текот на изминатата недела, тој ги задеваше канадските власти сугерирајќи дека САД би можеле да го користат северниот сосед за да ја направат 51-та земја.
Тој се закани дека ќе го преземе Панамскиот канал, воден пат изграден во САД, кој беше под контрола на неговиот домаќин од Централна Америка 25 години.
И во неделата, тој ја повтори желбата од неговиот прв мандат да го добие Гренланд, данската територија што отсекогаш ја посакувал.
Со Трамп, не се секогаш јасни разликите помеѓу сериозните предлози за политика и реторичките изјави наменети да го привлечат медиумското внимание или да ја поттикнат неговата база.
Неговите провокации на моменти изгледаа како отворање истрели во неговите обиди да постигне договор, пишува CNN.
Кога Трамп ја изговори својата закана дека ќе го врати Панамскиот канал овој викенд, тој го стори тоа со излез за земјата да го избегне неговиот гнев: пониски даноци за американските бродови кои го користат водниот пат за да патуваат меѓу Тихиот и Атлантскиот океан.
„Затоа до властите на Панама, ве молиме постапете одговорно“, предупреди тој во неделата за време на говорот пред конзервативните активисти во Аризона.
Сепак, предлозите се изненадувачки слични во нивниот фокус на проширување на американското влијание во странство.
И за некој што за време на кампањата тврдеше дека САД треба да се повлечат од странска интервенција, идеите носат модерни одгласи од доктрината на 19 век за „Манифестна судбина“ (верувањето дека САД имаат божествено право да се прошират низ целиот континент).
Во неделата вечерта, Трамп ја нарече сопственоста на Гренланд „апсолутна неопходност“ за „потребите за национална безбедност и слобода ширум светот“.
Неговиот обид да го преземе Панамскиот канал – кој тој го опиша како „витално национално богатство“ иако поминаа децении откако Америка го имаше контролата над него – одразува слична националистичка агенда што Трамп често ја опишува како „Америка на прво место“.
Говорејќи во Аризона овој викенд, Трамп, исто така, ги повтори плановите да ги назначи нарко-картелите како странски терористички организации, што би можело да претходи на употребата на воена сила на мексиканско тло.
Трамп се закани дека ќе ги бомбардира лабораториите за фентанил и ќе испрати специјални сили да ги елиминираат лидерите на картелите, што би било кршење на суверенитетот на Мексико и може да ги наруши односите со најголемиот трговски партнер на САД.
Транзицискиот тим на Трамп не сакаше да разјасни дали овие изјави одразуваат вистински амбиции или други мотиви, наместо тоа упатувајќи на CNN на неговите неодамнешни коментари и објави на социјалните мрежи.
Неколку луѓе блиски до Трамп не можеа точно да го одредат потеклото на неговиот ненадеен интерес за активностите на Панамскиот канал, тема што тој не ја покрена за време на кампањата.
Еден советник, сепак, истакна дека Трамп редовно изнесува теми кои го привлекуваат вниманието на луѓето, од долгогодишни пријатели до нови познаници, доколку тоа го придвижува.
Откако победи на изборите минатиот месец, Трамп ги помина повеќето денови забавувајќи ги блиските сојузници, деловните тајкуни, донаторите и шефовите на држави на неговиот имот во Палм Бич.
Друг советник рече дека загриженоста за третманот на американските компании во Панама веројатно одекнала кај Трамп бидејќи „трговијата е на ум“.
Притисокот врз Панама да ги намали даноците на бродовите што го користат каналот, исто така, може да помогне да се компензира очекуваното зголемување на трошоците за производите што произлегуваат од царините што Трамп има намера да ги наметне на странски производи.
„Секогаш го сфаќам сериозно, иако тоа може да звучи малку чудно“, рече претставникот на републиканската партија на Флорида, Карлос Гименез, за коментарите на Трамп за „Фокс бизнис“ во понеделникот. „Тоа е легитимна закана за Панама.
Панамскиот претседател Хозе Раул Мулино објави долга изјава на социјалните мрежи на шпански и англиски јазик велејќи дека сопственоста на каналот „не може да се преговара“.
Каналот беше изграден на крајот на 20 век и управуван од САД до 1999 година, кога беше целосно префрлен во Панама според договорот потпишан од претседателот Џими Картер две децении порано, кој гарантираше користење на каналот од страна на САД во вечно време.
„Сакам прецизно да кажам дека секој квадратен метар од Панамскиот канал и неговата околина ѝ припаѓа на Панама и ќе продолжи да припаѓа“, напиша Мулино.
Одговорот не помогна малку да ги обесхрабри Трамп и неговите сојузници, кои на социјалните мрежи одговорија со меми и слики кои ја поддржуваат неговата најнова идеја.
„Добредојдовте во каналот на Соединетите Американски Држави“, објави Трамп на „Truth Social“, заедно со слика на американско знаме што лебди на водниот пат.
Мулино, зборувајќи за CNN Espanol за интервју што ќе биде емитувано оваа недела, ги исмеа критиките на Трамп дека Панама не е во состојба да обезбеди функционирање на каналот.
„Тоа е манифестација на грубото непознавање на историјата. Каналот ќе прослави 25 години под панамски раце, под панамска администрација, на 31-ви декември“, рече тој, истакнувајќи ја работата, вклучително и проектот за проширување, што Панама ја постигна откако САД ја предадоа контролата, за која рече дека „остави повеќемилионски профит за нашата национална економија“.
Одбиен е и предлогот на Трамп за купување на Гренланд од Данска, што тој прв го предложи во неговиот прв мандат.
Премиерот на автономната данска територија, Муте Егеде, во понеделникот на Фејсбук објави: „Гренланд е наш“ и „не сме на продажба и никогаш нема да бидеме на продажба“.
Кабинетот на данскиот премиер Мете Фредериксен – кој го нарече првиот предлог на Трамп за купување на Гренланд „апсурден“ – ги повтори зборовите на Егеде.