Водечките западни демократии шпекулираат: Дали американскиот претседател Доналд Трамп ќе ја направи Г7 излишна или немоќна?
Започнува неизвесно време за седумте најважни демократии во светот.
Тоа беше последниот состанок на Г7, групата од седумте најважни демократии во светот, пред радикалниот републиканец Доналд Трамп повторно да ја преземе функцијата претседател на САД во јануари.
Во италијанското одморалиште Фиуџи, Г7 сакаше да се подготви за конфликти, што може да се очекува доколку претседателот Трамп непромислено ја води сопствената надворешна политика, остро ги критикува Европејците и воведе казнени царини за членките на Г7, како што сега најави за Канада.
Досега, според германската министерка за надворешни работи, Анален Баербок, групата од седум западни демократии беше меѓународно докажан кризен тим.
Наскоро, со Доналд Трамп на маса, тоа би можело да стане самата криза, пишува Дојче веле.
За време на неговиот прв мандат, преостанатите членки – Канада, Франција, Велика Британија, Италија, Јапонија и Европската унија – веќе се мачеа да ја одржат групата во живот.
И тоа во уште порелаксирана светска ситуација.
Тогаш Доналд Трамп го торпедираше „меѓународниот поредок заснован на правила“ секаде каде што можеше, на што германскиот министер за надворешни работи во заминување уште еднаш послушно се заколна.
Колку долго траат американските ветувања?
Американскиот државен секретар Антони Блинкен од редовите на американските демократи, кој исто така заминува, успеа само нејасно да одговори на прашањата на колегите за можните надворешнополитички прашања на неговиот наследник во Стејт департментот.
„Нашите земји стојат заедно, со нашите партнери, за да преземат мерки против тековната руска агресија врз Украина“, беше најконкретната реченица што можеше да ја изговори Блинкен.
Но, колку долго важи ова ветување?
Главното уверување на американската делегација беше дека нема да биде толку лошо, како што можеше да се слушне за време на изборната кампања на Трамп.
Во секој случај, високиот претставник на ЕУ за надворешна политика, Жозеп Борел, кој во сабота заминува во пензија, не сакаше да верува во таквите гаранции.
Европа тврди дека мора да биде стратешки суверена, рече тој речиси пркосно.
Тогаш веќе сега, додаде тој, мора да е вистина дека не примаме наредби од Доналд Трамп.
Борел речиси налутено ги отфрли казнените царини, кои новоизбраниот претседател им се заканува на земјите од Г7, Кина и другите економски области.
„Тоа е лоша, многу лоша вест. Ако сите наметнуваат царини и контратарифи на сите, тогаш светската економија ќе западне во сериозна криза. Нова трговска војна дефинитивно нема да му помогне на светот. Ќе им наштети на сите. И прво на Американците“, рече тој.
Помош за Украина во времето на Трамп
На состанокот во италијанскиот Капри во април, министрите за надворешни работи веќе одлучија да обезбедат финансиска и воена помош за Украина и да ја направат „доказ за Трамп“ во одбранбената борба против рускиот агресор.
Доналд Трамп најави дека сака да ја намали или запре американската помош за Украина и да ја заврши војната со „договор“ во рок од 24 часа.
Во меѓувреме, Мајк Волц, назначениот советник за безбедност во Белата куќа, стави во перспектива дали тоа е толку едноставно можно.
Мора да има политички „одговорен крај на војната“, рече тој.
За да се заштитат од спонтаните одлуки на Трамп, Г7 барем од април успеа да обезбеди заем од 50 милијарди долари за Украина.
Средствата треба да се обезбедат од замрзнати руски средства во Европа.
САД ќе гарантираат околу 20 милијарди долари од износот на заемот.
Доналд Трамп веројатно нема да се повлече од финансискиот пакет толку брзо, бидејќи тоа не го чини ништо: каматите и отплатите доаѓаат од руските средства.
Според податоците од Килскиот институт за светска економија, САД досега обезбедиле околу 85 милијарди долари воена и финансиска помош за Украина откако Русија ја започна својата офанзива во февруари 2022 година.
ЕУ како институција и одделни европски држави платија вкупно 118 милијарди долари. Доколку САД ја повлечат финансиската помош, другите земји ќе се соочат со огромен товар. Американското оружје тешко може да се замени на краток рок.
Од дипломатите од групата Г7 можеше да се слушне дека никој навистина не е подготвен за сценарио во кое Трамп би се откажал од помошта за Украина.
За ова сценарио не се предвидени средства ниту во германскиот буџет за 2025 година, кој не беше усвоен.
Со оглед на масовните руски воздушни напади и постојаното губење на територии на источниот фронт, на Украина ѝ е потребна поголема помош токму сега наместо дискусии за можно прекинување на снабдувањето.
На Украина ѝ треба повеќе оружје наместо дискусии
Украинскиот министер за надворешни работи Андреј Сибиха присуствуваше на состанокот во Фиуџи, Италија, како гостин.
Тој пред претставниците на Г7 ја опиша актуелната состојба и потребите во неговата земја.
Можноста сега да се користат западни ракети со поголем дострел и крстосувачки ракети против цели во Русија е корисна, рече тој.
Но, тоа, додаде тој, не е доволно за да се одбрани од новите балистички ракети што Русија неодамна ги истрела кон Украина, кршејќи го меѓународното право.
За тоа, според него, се неопходни повеќе најсовремени системи за противвоздушна одбрана од американско производство Патриот.
Германската министерка за надворешни работи Аналена Баербок би можела да објави дека до крајот на годината во Украина треба да и бидат испорачани уште два одбранбени системи ИРИС-Т со помал дострел.
По разговорите со украинскиот министер за надворешни работи Андреј Сибих, министрите на земјите од Г7 повторија дека групата останува лојална на Украина и сака да постигне мир без руски диктат.
„Работиме за мир, но праведен мир“, изјави италијанскиот министер за надворешни работи Антонио Тајани.
„Правдата значи слобода за Украина“, рече Тајани, чија земја во моментов претседава со Г7.
Остави отворено како треба да изгледа патот до таму. Единственото нешто што беше јасно беше дека немаше апетит за свикување на втора голема мировна конференција, како што беше предложено од Украина.
Има смисла само доколку има изгледи за вистински преговори со Русија, засновани на силна позиција, изјавија дипломати на маргините на средбата.
Чекај и договори се?
Заклучокот е дека министрите за надворешни работи од Канада, Јапонија и Европа сакаат да почекаат и да видат каков курс всушност ќе заземе администрацијата на Трамп.
Единствен одговор на едностраните постапки на САД и штетните одлуки на Белата куќа би можело да биде единството на ЕУ.
Ова го побара германската министерка за надворешни работи, Аналена Баербок, која најверојатно веќе нема да учествува на состаноците на Г7 следната година, кога со групата ќе претседава Канада.
Во февруари во Германија се одржуваат предвремени избори. Министерството за надворешни работи би можело да припаѓа на друга партија освен Зелените, чиј член е Баербок.
Нејзината кратка формула, како знак на нејзиното наследство, во италијанскиот Фиуџи гласела: „Ако тие дејствуваат со „прво Америка“, тогаш ние мора да одговориме со „Европа Јунајтед“.
Значи, Група од шест, без САД?