Рускиот претседател Владимир Путин ја потпиша ажурираната нуклеарна доктрина, во која е дополнет списокот на услови за употреба на нуклеарно оружје.
Во новата верзија се наведува дека Русија има право да користи нуклеарно оружје по агресија на држава која не е нуклеарна сила, туку е поддржана од земја која поседува нуклеарно оружје, пишува Дојче веле.
Таквиот напад со конвенционално оружје ќе се смета за заеднички напад врз Русија и може да доведе до нуклеарен напад.
Иако текстот не спомнува конкретни земји, тој неверојатно потсетува на Украина, која нема нуклеарно оружје, но ја поддржуваат западните сојузници, вклучително и нуклеарните сили како Соединетите Американски Држави и Франција.
Стара формулација со ново значење
Павел Подвиг, независен руски експерт за нуклеарно оружје, во интервју за ДВ посочува дека оваа формулација постои од 1995 година.
Меѓутоа, тогаш се претпоставуваше дека агресорот ќе биде нуклеарна сила, „секако членка на НАТО и тогаш е неопходно да се казни нејзиниот сојузник, кој нема нуклеарно оружје“.
Новата доктрина предвидува дека агресијата на земја која припаѓа на воен сојуз, на пример Северноатлантскиот договор, веднаш се дефинира како напад на целата алијанса.
Повеќе „Воени опасности“
Кремљ го задржува правото да користи нуклеарно оружје дури и ако има „сигурни информации за масовното користење на воздушни и вселенски средства“ и нивното преминување преку руските граници.
Овие средства вклучуваат авиони, беспилотни летала и проектили.
Новиот документ ја прошири листата на воени закани кои го оправдуваат нуклеарното одвраќање.
Сега вклучува само поседување оружје за масовно уништување од секаков вид што може да се користи против Русија, како и воени вежби во близина на руските граници.
Дополнително, нуклеарното оружје може да се користи доколку „постои критична закана за суверенитетот на Руската Федерација и конвенционалното оружје“.
Не е прецизирано што се подразбира под „критична опасност“.
Зборот „критично“ е клучен
Павел Подвиг посочува дека во претходна верзија на документот била спомната закана за „постоењето на државата“.
На прашањето дали окупацијата на дел од регионот Курск или таргетирањето цели во Русија со американски ракети претставуваат закана за територијалниот интегритет на Русија, Подвиг го нагласува зборот „критично“ во доктрината. Тој додава дека не е јасно која закана е критична, а која не е.
Според него, ваквите документи секогаш оставаат простор за толкување.
„Со тоа нема да одат на суд, никој нема да оди на рочиште пред нуклеарниот удар“, иронично забележува Подвиг.
И покрај ова, експертот смета дека формулацијата има смисла.
„Како може да се набљудува, на пример, теоретската загуба на припоените украински територии? Русија, се разбира, може да тврди дека ова е критична закана за територијалниот интегритет, но никој во светот не ги признава тие територии како дел од Русија. “
Тој додава дека би било тешко да се осврне на критична закана за суверенитетот.
Дали се заканува нуклеарна војна?
Подвиг вели дека новата доктрина не значи дека Русија сега се подготвува за нуклеарна војна.
Тој смета дека е мала можноста Русија да употреби нуклеарно оружје во Украина.
„Воено, тоа не би имало смисла бидејќи не би ја променило ситуацијата на фронтот. Треба да се сфати дека реакцијата на употребата на нуклеарно оружје би била крајно негативна и тоа во сите земји.“
Во документот се наведува дека правото да се користи ова оружје во одредени ситуации е задржано.
„Никаде не пишува „ќе го искористиме“ или „должни сме да го користиме“, се е оставено на дискреционо право на кој ќе одлучи“.
Подвиг смета дека тоа е декларативен документ насочен кон сите можни надворешни непријатели, објаснувајќи како Русија ја гледа улогата на нуклеарното оружје во зачувувањето на својата безбедност.
Порака до Западот
Потенцијалните противници вклучуваат западни политичари на кои новата доктрина им испраќа порака.
Ова го потврдуваат коментарите во руските медиуми.
Во Правда, на пример, се наведува дека документот не содржи радикално нови одредби, но е важен како сигнал за другите земји.
„Земјите кои се подготвени да влезат во конфликт со Русија ризикуваат нуклеарен одговор. Таа доктрина е првенствено одговор на тимот на американскиот претседател во заминување“, објаснува рускиот политиколог Николај Костикин.
Портпаролот на рускиот претседател Дмитриј Песков избегна да одговори на прашањето дали има врска меѓу новата доктрина и американското одобрување за употребата на балистички ракети од Украина против цели во Русија.
Тој рече дека ажурираната доктрина е „прогласена навремено“, но дека претседателот одамна наредил подготовка на нова верзија.