Воки-токи користени од либанската група Хезболах експлодираа во средата доцна попладне на југот на земјата и во јужните предградија на главниот град Бејрут, изјавија безбедносни извори и сведок, по експлозијата на илјадници пејџери во вторникот.
Можеби ќе поминат години пред да се дознае целосната приказна зад овие експлозии, но, како што пишува Гардијан, нападите мора да биле внимателно планирани.
Не се потребни многу експлозиви
Експертите веруваат дека во секоја од уредите е вграден мал носач на стабилен експлозив.
„Не е потребно многу бидејќи е блиску до телото, па неколку грама експлозив се доволни за да се нанесе повреда“, објаснува за Гардијан Алан Вудворд, професор по сајбер безбедност на Универзитетот во Сари.
Првиот бран експлозии во вторникот беше предизвикан од специјална порака од раководството на Хезболах, што имплицира, тврди Вудворд, извесна модификација на вградениот софтвер на пејџерот.
Ова значи дека уредот ќе експлодира кога ќе се испрати соодветната порака.
Сведоците откриле дека прво се огласил пејџерот, а потоа известувањето било паузирано, што било доволно време сопствениците да ги доближат уредите до лицето, а потоа уредите биле активирани и дошло до експлозија.
Затоа, либанските лекари објавија дека лекувале повеќе повреди на рацете и очите по експлозијата.
Илјадници повредени во нападите
Дванаесет лица загинаа, а околу 2.800 беа повредени во експлозиите во вторникот, а 14 загинаа во вториот бран експлозии што следеше во средата кога почнаа да експлодираат воки-токи.
Ова сугерира дека нападите биле заеднички обид да се заглават комуникациите на Хезболах – вид на активност што може да биде увертира за бомбардирање на јужен Либан или друг конвенционален воен напад, вели Гардијан.
Олег Брод, директор на Сајбер-лабораториите на Универзитетот Бен-Гурион, истакнува дека саботирањето на комуникациските уреди не е едноставен потфат.
„Можеби дури и била потребна соработка или на производителите или на израелската шпионска агенција Мосад (дека Израел и Мосад не ја презедоа одговорноста за нападите) – или кој и да стои зад нападите – самите да ги произведат уредите, иако ова е шпекулативно. ”
Врска со Унгарија?
Пејџерите го имаа логото на тајванскиот производител Gold Apollo. Основачот Хсу Чинг-Куанг објасни дека пејџерите користени во експлозиите се направени од компанија во Европа која има право да го користи името на тајванската компанија.
Неговата компанија го поддоговори производството на моделот што беше активиран во експлозиите на малку познатата компанија BAC Consulting KFT, со седиште во Будимпешта.
Но, тогаш ситуацијата станува посложена.
BAC Consulting беше регистриран во Унгарија во 2022 година, а станицата наведува адреса во Будимпешта, истата адреса што ја користат неколку компании.
Извршен директор е Кристиана Барсони-Арцидиаконо, а како што е наведено на нејзиниот профил на LinkedIn, таа е дипломирана на Лондонската школа за економија (LSE) и роден говорник на унгарски и италијански.
Гардијан ја контактирал, а таа само прашала како новинарот го добил бројот и потоа ја спуштила слушалката.
Сепак, таа потврди за NBC дека нејзината компанија соработувала со Gold Apollo.
„Јас не правам пејџери, јас сум само посредник. Мислам дека погрешивте“, рекла таа, а подоцна и унгарските власти рекоа дека пејџерите не се произведени во нивната земја.
Веб-страницата на BAC Consulting исчезна во средата, но онлајн архивите на страницата беа полни со генерички слики на бреговите и нејасни описи без никаква референца за производството на пејџерот.
Претходните објави на Барсони-Арцидиаконо на LinkedIn содржат проруски и антиукраински пораки.
Ова е само половина од приказната
Создавањето на смртоносните пејџери е само половина од приказната бидејќи кој и да стои зад нападот сигурно имал добар разузнавачки увид во Хезболах – вид на разузнавачки информации што Мосад и другите израелски безбедносни агенции ги немаа за Хамас пред фаталниот напад на 7 октомври минатата година.
Лицето зад нападот знаело дека Хезболах нарачал околу 5.000 пејџери, откако водачот на групата, Саид Хасан Насралах, предупреди да не се користат мобилни телефони во февруари.
„Вашиот мобилен телефон е нивни агент“, предупреди тогаш генералниот секретар на Хезболах, не ни сомневајќи се дека непријателот потоа ќе ги искористи пејџерите и ќе постави експлозиви во нив.
Понатаму, напаѓачот морал да знае кој ќе ја испорача опремата на Хезболах, и тие имаа начин да се осигураат дека можат да ја контролираат нивната испорака до групата, како и нивното производство или саботажа.
Операцијата се подготвувала со месеци
„Големината, уништувањето и прецизноста на нападот укажуваат на софистицирана операција која се подготвувала со месеци“, вели Емил Хокајем од Меѓународниот институт за стратешки студии.
Иако Израел не ја презеде одговорноста за нападот, малкумина се сомневаат дека неговите безбедносни сили стојат зад нападот, што е извонредно бидејќи во нападот беа вклучени илјадници уреди, а не само еден телефон за нагазна мина како оној што беше употребен за атентат на лидерот на Хамас Јахја Ајаш во 1996 година.
Јоав Галант, министерот за одбрана на Израел, го повикал Лојд Остин, неговиот американски колега, „неколку минути“ пред да тргнат пејџерите за да му кажат дека доаѓа операција во Либан, според веб-страницата Аксиос.
Не беа објавени детали, а Стејт департментот рече дека САД не биле предупредени за планираниот напад.
Сепак, без разлика колку било софистицирано планирањето, во реалноста многу цивили загинаа.
Хјуман рајтс воч, чуварска група, рече дека законот за човекови права „забранува употреба на мини… токму за да се избегне изложување на цивилите на сериозна опасност“.
Хокајем тврди дека операциите за пејџер и воки-токи „претставуваат понижувачки удар и голем оперативен безбедносен неуспех за Хезболах“.
„Големиот број жртви низ целата земја длабоко го погоди либанското општество и електоратот на Хезболах“, тврди тој.