Во Сао Теотонио, рурален град во југозападна Португалија, има повеќе индиски и непалски ресторани отколку португалски.
Тоа има смисла кога ќе дознаете дека работниците од Јужна Азија работат на плантажите со овошје што ја сочинуваат егзистенцијата во регионот, пишува АФП.
Непалскиот имигрант Меш Катри бере малини и јагоди во оранжериите околу Сао Теотонио, а неговата сопруга Риту го води нивното кафуле наречено Непали во градот. Нивниот седумгодишен син зборува португалски, малку англиски, но не и непалски, пренесува Хина.
Катри се преселил во Португалија во декември 2012 година, откако работел во Белгија.
„Дојдов овде бидејќи беше тешко да се добие дозвола за престој во Белгија. Овде е полесно да се добијат документи“.
Пет години откако дошол во Португалија, добил законска дозвола за престој, а две години подоцна и португалски пасош.
Додека мигрантите во повеќето други европски земји се соочуваат со намерно комплициран процес на легализација на престој со цел да ги обесхрабрат, поради што многумина работат на црно, во Португалија ситуацијата е обратна.
Имигрантите брзо се вклучуваат во економијата и веднаш плаќаат даноци и социјални придонеси.
Додека земјоделскиот регион Алентехо губи луѓе со децении, населението на општината што го опфаќа Сао Теотонио порасна за 13 проценти во последната деценија.
Мигрантите кои работат на фарми го вратија животот во регионот кој е тешко погоден од егзодусот на луѓето од земјата.
Португалија има еден од најотворените имиграциски режими во Европа, каде што бројот на странци се удвои за пет години, делумно поради луѓето од Јужна Азија кои дошле да работат во земјоделството, риболовот и рестораните.
Приливот на имигранти е поттикнат од социјалистичката влада, која е на власт од крајот на 2015 година, но тоа би можело да се промени доколку земјата се сврти надесно по изборите на 10 март.
„Ни требаат“
Во 2018 година имало помалку од половина милион, а минатата година во Португалија живееле еден милион странци, односно секој десетти жител, покажуваат податоците на државната агенција за интеграција, миграција и азил (АИМА).
Бразилците, кои имаат долги историски врски со земјата, сè уште се најголемата заедница со речиси 400.000 луѓе, а потоа следат Британците и другите Европејци.
Но, 58.000 Индијци и 40.000 Непалци веќе се побројни од имигрантите од поранешните португалски африкански колонии како што се Ангола и Зеленортските Острови.
„Главната причина зошто расте бројот на имигранти во Португалија е тоа што тие се потребни“, рече Луис Гоес Пинеиро, шеф на АИМА, објаснувајќи дека земјата има најстаро население по Италија.
Подалеку од оранжериите околу Сао Теотонио, Луис Карлос Вила зависи и од странски работници за да берат јаболка во изолиран агол на североисточна Португалија.
„Немам избор“, изјави тој за АФП. „Имаме постаро население и нема повеќе земјоделски работници.“
Шест Индијци работат напорно во неговите овоштарници во Каразеда де Ансијаес.
„Ја сакам Португалија“, рече Хепи Синг, Сик од Пенџаб. „Парите се добри, работата е добра и иднината е добра. Нема иднина во Индија“.
Вила ги вработува своите странски работници легално преку агенциите за вработување и во нив гледа малку од својата семејна историја.
„И татко ми мораше да емигрира (во Франција) за да заработи за живот“, рече тој.
„Великодушна земја“
Дури и меѓу најтрадиционалните риболовни заедници во Португалија, како што е Каксинас во близина на Порто, симбол на силното поморско наследство на земјата, половина од посадите се Индонезијци.
На чело на 20-метарската трака Хозе Луис Гомеш, капетан како неговиот татко и дедо, се помири со фактот дека неговите сонародници повеќе не сакаат да ја работат таа напорна работа кога можат подобро да заработат на друго место.
Рибарот од Јава, 28-годишниот Сафул Ардани го одработува четвртиот 18-месечен договор за Гомеш. Тој им рече на новинарите дека „индонезиските рибари кои работат во Португалија немаат никакви проблеми“.
„И нашите семејства дома не мора да се грижат затоа што не сме илегалци“.
Земја на емигранти во 20 век, Португалија стана дестинација за имиграција од почетокот на 21 век.
„Кои и да ги погледнете индикаторите, таа е една од најдарежливите земји во Европа кога станува збор за имиграцијата“, вели Хорхе Малхеирос, експерт за миграција на Универзитетот во Лисабон.
Од 2007 година, Португалија одобри документи за секој што ќе пријави приход.
Во 2018 година, социјалистичката влада го прошири и на оние кои илегално влегле во земјата.
Новиот амандман од 2022 година им овозможи на странците кои бараат работа да добијат привремена шестмесечна виза.
„Повеќе расизам“
„Португалските закони не се совршени, но се подобри отколку во многу земји со регресивна политика“, рече Тимотео Маседо од организацијата „Солидарност за имигрантите“.
Иако овие закони ги спречуваат трагедиите што се случуваат кога луѓето се шверцуваат на друго место и мигрантите не живеат во постојан страв од протерување, тоа не ги спречи „некои луѓе да заработат пари од човечката беда“, додаде тој.
Властите ги разбија шверцерските мрежи во регионот Алентехо каде земјоделските работници беа принудени да живеат во неприфатливи услови.
Потпрен на шанкот во неговото кафуле во Сао Теотонио, Меш Катри призна дека приливот на странци донесе нови предизвици.
„Сега има повеќе расизам. Португалците не сакаат кога во куќата живеат 10 или 15 луѓе кои не зборуваат португалски“, додаде неговата сопруга Риту.
Јулија Дуарте волонтира во хуманитарна организација веднаш до центарот каде близу 20 деца помагаат со домашните задачи, а само едно од нив има португалско име.
По потекло од Алентехо, 78-годишникот работел во Лисабон пред да се пензионира и да се врати во Сао Теотонио.
„Мислев дека ќе можам мирно да уживам во моето пензионирање – тогаш се случи лавината од печалбари“, рече таа.
„Многу луѓе и многу гужви, сите бараат работа, сместување…Тогаш сфатив дека тоа се добри луѓе.“
Обединување на семејствата
Такво е барањето невладината организација за борба против сиромаштијата Таипа да го насочи својот фокус кон помагање на мигрантите да се интегрираат.
„Пред десет или 15 години не бевме подготвени за ова“, призна нејзината претседателка Тереза Барадас.
„Тоа е прилично голема работа за заедница која беше позатворена и не беше навикната на толку големи културни разлики.
Но, најголемиот проблем за имигрантите е недостатокот на сместување, „особено за семејствата“, додаде таа.
Португалскиот закон дозволува обединување на семејството и „тоа игра голема улога во борбата против предрасудите бидејќи гледате дека вашите соседи се семејства кои имаат деца на училиште со вашите“, рече Барадас.
Пинеиро, шеф на државната агенција за интеграција, се согласува. Обединувањето на семејството е исклучително важно за да се обезбеди целосна интеграција и припитомување на мигрантите, особено во руралните области.
Во Лисабон има значително повеќе луѓе за испорака на велосипеди од Јужна Азија отколку порано.
За време на петочната молитва, стотици муслимани чекаат ред за да влезат во една од двете џамии во тесните улички на Мурарија, средновековен маорски кварт.
Улица Бангладеш
Нејзината централна улица, Руа до Бенформозо, сега има толку многу бенгалски продавници и ресторани што е наречена „Улица Бангладеш“, рече 43-годишниот Пакистанец Јасир Анвар.
Тој дојде во 2010 година без виза по краток престој во Данска и Норвешка. Тој живеел под закана од депортација додека не можел да добие документи, благодарение на промената на законот во 2018 година.
Откако одел низ градот продавајќи цвеќиња во барови и ресторани, Анвар се вработил кај сопственик на ресторан кој го научил на јазикот и како да подготвува португалска храна.
Сега го чека португалското државјанство кое треба да го добие по пет години легален престој во земјата и се надева дека еден ден ќе може да ги донесе сопругата и двете деца.
„Кога дојдов, немаше ништо за нас“, рече Анвар, кој сега е волонтер во организацијата „Солидарност за имигрантите“.
Оттогаш, „Португалија стана добра земја за имигрантите и ги пречекува со раширени раце“.
И покрај неодамнешниот пораст на екстремно десничарската партија Чеге, анкетите покажуваат дека „имиграцијата не се смета за жешко прашање во Португалија и дека, за разлика од остатокот од Европа, реакцијата на миграцијата останува позитивна“, рече Пинеиро.
Дури и ако Чега, која е основана само во 2019 година, доби речиси 20 отсто од гласачите поддршка во анкетите пред изборите, имиграцијата моментално е само на седмото место на листата на нејзините приоритети.