Никој во Либан не сака војна, но постојат сите шанси да бидат вовлечени во една.
Земјата е „на игли“ откако Хамас започна ненадеен напад врз Израел на 7 октомври, а израелската армија распореди илјадници свои војници долж границата.
Нивото на одговорот на Израел во Газа може да ја дефинира иднината на Либан бидејќи Хезболах, моќната либанска милитантна група поддржана од Иран, може да одлучи целосно да се вклучи во конфликтот.
Либанците се целосно свесни дека конфликтот може да се прелее и да ја турне земјата, која веќе долго време е на работ, во неповратна бездна.
Многумина веруваат дека ова може да заврши многу лошо за Либан.
„Израел може да го уништи Либан“, изјави политичкиот аналитичар Сами Надер за Foreign Policy, додавајќи дека војната со Израел во 2006 година го чинела Либан милијарди долари.
Сепак, во време кога земјата се бори со безброј кризи, привремениот премиер Наџиб Микати не успеа да добие гаранции од Хезболах дека Либан нема да биде вовлечен во нов конфликт со Израел.
„Не можев да добијам гаранции од ниту една страна за развојот на настаните бидејќи ситуацијата постојано се менува“, изјави тој неодамна за либанските медиуми.
Да потсетиме, Либан со години страда од страшна економска криза, најлоша во историјата, а откако избувнаа протести во 2019 година поради високите цени, Либан се соочи со зголемување на бројот на невработени, а имаат и највисок сооднос на долгот и БДП во светот.
Со колапс на економијата, локалната валута девалвираше за 90 отсто, инфлацијата вртоглаво порасна и турна 80 отсто од луѓето под прагот на сиромаштија.
Стандардот на граѓаните драстично се влоши, а рестрикциите за струја до 22 часот станаа ново нормално.
Граѓаните се дополнително револтирани бидејќи никој не е осуден за катастрофалната експлозија што го потресе пристаништето во Бејрут на 4 август 2020 година.
Парламентот повеќепати не успеа да избере претседател, има в.д. премиер и привремен директор на централната банка.
Девизните резерви се исцрпени од 30 милијарди долари пред кризата во 2019 година на 8,6 милијарди долари денес – што, патем, е само една милијарда повеќе од 7,6 милијарди долари собрани од меѓународната заедница за да му помогне на Либан да ја обнови инфраструктурата уништена во војната во 2006 година.
Либан нема да може да се опорави од нова војна
Доколку Либан биде вовлечен во војната, експертите веруваат дека тој никогаш нема да може да застане на нозе.
Тие велат дека Либан, кој веќе е во банкрот, нема да може да добие заеми од меѓународната заедница, а богатите арапски монархии, како Саудиска Арабија и ОАЕ, веројатно нема да сакаат да пумпаат пари во Либан, бидејќи тоа лесно може да заврши во рацете на Хезболах, кој тие го гледаат како иранска милитантна група во регионот, што претставува закана и за нивната безбедност.
Накратко, државата, ако може да се каже така, едноставно би исчезнала…
Во случај на војна, шасијата на основната инфраструктура која го одржува секојдневниот живот може да биде бомбардирана и уништена, што ќе доведе до нов егзодус на млади Либанци.
Големи се шансите да има нови граѓански немири.
Ако Израел ги ограничи своите операции на јужен Либан, во кој доминира Хезболах, Бека и Дахија, каде живеат претежно шиити – од кои многумина го поддржуваат Хезболах или му припаѓаат на Хезболах – луѓето во тие заедници најверојатно ќе побегнат во други делови на земјата.
Ова дополнително ќе ги оптоварува јавните служби кои веќе се под притисок од присуството на сириски бегалци и може дополнително да ја влоши ситуацијата.
Со децении по војната, земјата е сè уште поделена, а често членовите на одредена секта доминираат во една населба или дури и во цел град.
Тензиите во земјата се опипливи, а многумина се противат на влијанието на Иран преку Хезболах и долго време повикуваат на разоружување на милитантната група.
Оружјето на Хезболах, кое беше „депонирано“ под изговор дека го штити Либан од Израел, ѝ даде моќ на групата да се меша силно во внатрешната политика.
Марк Дау, член на парламентот кој предава медиумски студии на Американскиот универзитет во Бејрут, рече дека влијанието на војната меѓу Израел и Хамас веќе се чувствува во Либан бидејќи германската авиокомпанија Луфтханза ги прекина летовите и не се отворени сите транспортни рути, што води до недостиг.
„Имаме се помалку залихи. Рутите не се отворени. Тешко е да се натераат бродовите да донесат залихи во Либан. Ова е во време кога постои ризик од војна, а не дека сме влегле во војна“, вели Дау.
На чекор од бездната
Клучното прашање е дали Хезболах, вооружен со 150.000 прецизно наведувани ракети, вклучително и стотици ракети со долг дострел што можат да погодат каде било во Израел, ќе го послуша повикот на Хамас, неговиот сојузник против Израел.
Или израелското раководство, со веќе мобилизирани трупи и глобални симпатии, ќе види можност во отворањето на вториот фронт за уништување на арсеналот на Хезболах?
Хезболах нема согласност од либанскиот народ да води војна против Израел.
Исто така, Хезболах не е „самоубиствен“, и нема да влезе во конфликт без да има излезна карта.
Сепак, тоа е идеолошка организација со илјадници борци и резервисти на кои им е испран мозокот од антиизраелската реторика.
Иако САД испратија два носачи на авиони во источниот Медитеран за да ги одвратат Хезболах и Иран од ескалација на конфликтот, не може да се исклучи отворањето на уште еден фронт во Либан.
Хезболах може да влезе во војната со полна сила во три ситуации: екстремно крвопролевање во Газа, ако Израел почне да ги бомбардира засолништата на Хезболах скриени низ Либан или ако врховниот лидер на Иран Али Хамнеи смета дека е соодветно.
Хезболах можеше да избере само ограничено учество со цел да го смири Хамас и да го „спаси образот“ пред неговиот лојален и решителен персонал, а притоа да се чува себеси.
Групата може да го засили ракетниот оган и да ја испрати својата елитна командоска единица Радван да изврши напади со различен интензитет, во зависност од ситуацијата во Газа, преку сината линија.
Аналитичарите веруваат дека, на крајот, одлуката ќе биде донесена во Техеран, според пресметките на Иран.
„Хамас е стратешко оружје на Иран и инструмент за вршење притисок. Тој му понуди на Иран влијание во Израел“, рече Надер, додавајќи дека ако Иран почувствува дека ќе го изгуби овој стратегиски имот во кој инвестираше со години, ќе го принуди Хезболах. да се отвори уште еден фронт.
Додека американскиот државен секретар Ентони Блинкен неодамна беше на неколкудневна турнеја на Блискиот Исток и разговараше со шест земји за да се избегне регионален конфликт, иранскиот министер за надворешни работи Хосеин Амир-Абдолахиан ги посети Бејрут и Багдад и се сретна со раководството на Хамас во Доха за да го зацврсти сојузот Ирански полномошници.
„Во светло на континуираната агресија, воените злосторства и опсадата на Газа, отворањето на други фронтови е реална можност“, рече Амир-Абдолахиан во Бејрут.
Какви се шансите Хезболах ако влезе во војна?
Хезболах е силно вооружен и многу сериозен противник на Израел. Има лојални борци, лојална база за поддршка и илјадници резервисти, кои секој ден изразуваат желба да се преселат во Европа или во САД за да изградат подобар живот, но остануваат цврсти во поддршката за шефот на Хезболах Хасан Насрала.
И Хезболах и Израел предупредија дека ќе го бомбардираат другиот додека не бидат „вратени во праисторијата“, а воените експерти се согласуваат дека тоа би било погубно за двете страни.
Израел може да го уништи Либан, но Хезболах исто така може да направи голема штета со таргетирање на критичната инфраструктура и населените области.
Може да истрела доволно ракети за да ја парализира Железната купола и да отвори трет фронт во јужна Сирија.
Што е многу можно сценарио доколку ситуацијата дополнително се влоши.
Генералниот секретар на Хезболах Хаслан Насрала предупреди дека ќе бидат потребни неколку многу прецизни проектили за да се уништат израелските аеродроми, и цивилни и воени, и други цели, вклучително и нуклеарната централа Димона.
Последната војна со Израел дефинитивно го „осакати“ Либан, но таа го катапултираше Хезболах од „стартна милитантна група“ во „спасител“.
Хезболах изгради огромен музеј во планините за да го прослави своето постоење.
Приказните за тоа како излегол од земја, низ тунелите и се борел против Израелците, се легенди во селата на границата. Во овие села сега е многу тензично, исто како и во другите делови на Либан.
Досега размената на оган меѓу Хезболах и израелските одбранбени сили беше честа, но калибрирана за да се избегне ескалација.
Но, тоа не е утеха за луѓето кои се премногу запознаени со тоа колку брзо престрелките можат да прераснат во целосни конфликти.