Топло е. Навистина е топло. А летото започна само пред неколку недели.
Речиси една третина од Американците, или околу 113 милиони луѓе, побарале совети за топлотниот бран, според Националната служба за клима на САД.
Низ целата земја температурите уриваат рекорди кои стојат со децении.
Во градот Ел Пасо, Тексас, температурите надминаа 37 степени целзиусови 27 дена по ред, што е нов рекорд кој го надмина претходниот од 1994 година.
Јунскиот топлотен бран во Велика Британија не само што е рекорд за овој месец, туку далеку ги надминува највисоките резултати за тој месец досега забележани.
Овој јуни беше за 0,9 степени целзиусови потопол од истиот месец во 1940 година, што е голема разлика.
Податоците укажуваат на слични сценарија за топлотен бран во Северна Африка, Блискиот Исток и Азија.
Затоа, не е чудно што Европскиот центар за среднорочни временски прогнози процени дека овој јуни бил најтопол на глобално ниво откако се забележани рекорди.
И топлината не се намалува.
Трите најтопли денови во историјата на планетата се регистрирани во првата недела од јули, покажуваат податоците на Коперник, агенцијата за клима и временски услови на Европската унија.
Во понеделник, на 3 јули, просечната температура на Земјата беше 16,89 степени целзиусови, а еден ден подоцна за прв пат надмина 17 целзиусови степени – просекот беше 17,04.
Прелиминарните податоци покажуваат дека рекордот повторно паднал на 5 јули бидејќи температурите достигнале просечни 17,05 степени целзиусови.
Овие бројки се во согласност со предвидувањата на климатските модели, вели професорот Ричард Бетс, климатолог од Мет канцеларијата на Обединетото Кралство, кој исто така работи на Универзитетот во Ексетер.
Високите глобални температури воопшто не треба да не изненадуваат
„Сето ова е вистински потсетник на она што го знаеме долго време, а ќе можеме да видиме уште поекстреми ако не престанеме да испуштаме уште повеќе стакленички гасови во атмосферата“, предупредува професорот.
Кога зборуваме за топлина, имаме тенденција да мислиме на температурата на воздухот, бидејќи тоа е она што најмногу го чувствуваме во секојдневниот живот.
Но, најголемата количина на топлина не оди во атмосферата, туку во океаните.
И во текот на пролетта и летото оваа година беа срушени рекорди кога станува збор за температурата на океаните.
Водената површина на Северниот Атлантик, на пример, моментално е најголема во историјата.
Топлотниот бран во океаните е особено нагласен во Велика Британија, бидејќи во некои крајбрежни области температурата на водата била за пет степени целзиусови повисока од вообичаеното за овој период од годината.
Американската Национална океанска и атмосферска администрација (NOAA) го класифицира тековниот топлотен бран како категорија четврта.
Овој степен ретко се користи надвор од тропските предели и значи дека топлината е „екстремна“.
„Овој дел од Северен Атлантик никогаш порано немал видено толку абнормални температури“, вели Даниела Шмит, професор по Земја студии на Универзитетот во Бристол.
Во исто време, Ел Нињо се развива во тропскиот пацифички појас.
Тоа е повторлива временска шема предизвикана од топла вода што се издигнува на површината во близина на брегот на Јужна Америка и се шири понатаму во океаните.
Со оглед на тоа што и Атлантикот и Пацификот доживуваат топлотни бранови, веројатно не е изненадување што температурата на површинската вода на планетата во текот на април и мај беше потопла од која било претходно забележана од 1850 година.
Ако температурата на морето се зголеми, можеме да очекуваме и повисоки температури на воздухот, вели Тим Лентор, професор по климатски промени на Универзитетот во Ексетер.
Голем дел од вишокот топлина создадена од емисиите на стакленички гасови оди за загревање на површината на океанот, вели тој.
Тој вишок најчесто се меша со вода од подлабоките делови на океанот, но струите како Ел Нињо можат да го вратат на површината.
„Кога тоа ќе се случи, многу од таа топлина се ослободува во атмосферата, предизвикувајќи зголемување на температурите на воздухот“, додава Лентон.
Лесно е да се помисли дека ова екстремно топло време е невообичаено, но тажната вистина е дека климатските промени значат дека е нормално да се доживеат рекордни температури.
Емисиите на стакленички гасови продолжуваат да растат од година во година
Стапката на раст малку забави, но емисиите на јаглерод диоксид сигурно се зголемија за речиси 1 процент минатата година, покажуваат податоците на Меѓународната агенција за енергија.
И колку е повисока глобалната температура, толку е поголем ризикот од топлотни бранови, вели Фридерике Ото, климатолог од Институтот за климатски промени Грантам, Империал колеџ во Лондон.
„Овие топлотни бранови не само што стануваат почести, туку се и потопли и подолги отколку што би биле без глобалното затоплување“, вели таа.
Експертите предвидуваат дека Ел Нињо најверојатно ќе ја направи 2023 година најтоплата година на земјата.
Тие, исто така, стравуваат дека тоа е веројатно привремено да го надмине светот преку клучниот праг на затоплување од 1,5 степени Целзиусови.
И тоа е само почеток – доколку не дојде до драматично намалување на емисиите на стакленички гасови, температурите ќе продолжат да растат.
Британската метеоролошка служба објави дека рекордните јунски температури оваа година се двојно повисоки поради климатските промени предизвикани од човекот.
Овие зголемени температури веќе предизвикуваат фундаментални и речиси сигурно неповратни промени во екосистемите ширум светот.
Рекордните јунски температури во Велика Британија, на пример, доведоа до невидени помори на риби во реките и каналите.
– Не можеме да знаеме какво влијание ќе има сегашниот топлотен бран врз Британија, предупредува професорот Шмит од Универзитетот во Бристол, бидејќи никогаш порано не бил толку силен.
„Во другите региони, околу Австралија, во Медитеранот, се сменија цели екосистеми, алгите исчезнаа, а морските птици и китовите изгладнија“, вели таа.
Трката се уште трае
Јасно е дека се движиме кон сè пожешка и хаотична климатска иднина, но имаме технологии и алатки за намалување на емисиите.
Прашањето сега е дали можеме да го направиме тоа доволно брзо за да го забавиме климатскиот хаос и да ги задржиме влијанијата од глобалното затоплување во податливи граници.