По пресвртот што го направи во последен момент, кога станува збор за влезот на Шведска во НАТО, и добивањето на ветувањето од Вашингтон дека нема да ја блокира продажбата на воени авиони на Турција, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган продолжува со геостратешките игри во регионот.
Тоа може да се очекува, бидејќи Турција со години има нарушени односи со Грција, Сирија, Израел и Египет.
Во Анкара тие се видно задоволни: „политиката“ на Ердоган за заострување на односите со проширувањето на НАТО на крајот доведе до ветување на Белата куќа дека нема да ја блокира продажбата на американските борбени авиони Ф-16 на Турција.
Искусниот Ердоган сигурно нема да застане тука.
На маргините на самитот на НАТО во Вилнус, тој разговараше со многу државници, но неочекуваната средба со грчкиот премиер Киријакос Мицотакис, со кого разговараше за подобрување на односите меѓу историските ривали во Егејот, кои сè уште не можат да се ослободат од наследството на Отоманското минато привлече посебно внимание.
„Средбата помина во добра атмосфера. Лидерите на двете земји се согласија дека во иднина треба да одржуваат чести контакти на сите нивоа за да се изгради клима на меѓусебна доверба, што ќе доведе до подобрување на односите“, соопшти Дирекцијата за медиуми во Анкара.
Пред една година беше незамисливо. Ердоган тогаш на свој начин, без да избира зборови, ископа „борбени секири“ со премиерот на Грција.
„Дека Мицотакис веќе не постои за мене. Се договоривме да не вклучуваме трети земји во нашите спорови. И покрај тоа, за време на неговата посета на САД, говорејќи во Конгресот, тој го повика Вашингтон да не продава авиони Ф-16 на Турција, бидејќи тие ќе ги користат за напад на соседните земји. Никогаш нема да се согласам да се сретнам со него. Ќе продолжиме да разговараме, но само со чесни грчки политичари“, рече тогаш Ердоган.
За да не остане на периферијата на евроатлантските настани, турскиот претседател сега заборави на тоа, иако е свесен дека нормализацијата на односите меѓу Анкара и Атина нема да биде лесна или брза.
Двете земји со децении имаат „црвени линии“ над кои нема да можат лесно да ги поминат, особено кога е во прашање обединувањето на Кипар, како и разграничувањето во Медитеранот.
Сега тој се обидува да ги врати односите со Европската Унија, кои со години се на маргините.
По победата на изборите во мај, на кои играше на картата на радикалните националисти, кои сакаат да го слушаат нивниот лидер како треска со раката на маса против Џозеф Бајден, Владимир Путин, Бенјамин Нетанјаху или Абдел ал-Сиси и Башар ал Асад, Ердоган сега се обидува да ги нормализира нарушените односи со водечките земји во регионот. Не е случајно.
Новиот турски министер за финансии Мехмед Шимшек, познат експерт, ја предупредува владата дека тешката економска криза не може да се надмине без подобрување на соработката со водечките земји во соседството: Египет, Саудиска Арабија, Сирија, Израел.
Тоа е и начин Анкара да се ослободи од четири милиони бегалци, кои десет години ја окупираат Анадолија и се плашат да се вратат во Сирија, од каде што главно дојдоа.
Нешто слично сега се случува и со Египет, иако се уште се воздржани во Каиро поради тешките обвинувања што Ердоган ги упати кон Сиси, кој во 2013 година го собори – како што често вели Ердоган – „демократски избраниот“ претседател Мохамед Морси, зад кој стоеше радикалната Исламска група Муслиманско братство, која е обвинета за тероризам во Каиро, Ријад и други арапски земји (освен Катар).
„Сиси е убиец, тој е диктатор“, го обвини Ердоган актуелниот претседател.
Морси беше уапсен и почина за време на судењето. Ердоган јавно изрази сомневање дали умрел од природна смрт или бил убиен.
До неодамна дипломатските односи беа сведени на ниво на вршител на должност.
Двајцата претседатели, Ердоган и Сиси, со години избегнуваат средба, дури и на маргините на меѓународните собири.
Тие за прв пат се ракуваа, иако попатно, за време на Светското првенство во Катар.
Во Анкара и Каиро конечно сфатија дека нивните две земји како лидери во регионот се „осудени“ на соработка, особено што и покрај нарушувањето на политичките односи, имаат годишна трговска размена од близу пет милијарди долари.
Во Анкара и официјално беше потврдено дека Ердоган го поканил Сиси да ја посети Турција.
Тоа ќе се случи наскоро, иако датумот се уште не е прецизиран. Тоа ќе биде прва посета на египетскиот шеф на државата на Турција во последните десет години.
Повторното појавување на Бенјамин Нетанјаху на чело на израелската влада предизвика забележлива загриженост во Анкара, бидејќи Ердоган со години нема контакт со него, обвинувајќи го за „државен тероризам“ против Палестинците.
Анкара го осуди неодамнешниот вооружен напад на кампот во Џенин и најавата за изградба на израелски населби на окупираните територии на Западниот Брег и Источен Ерусалим.
Ова би можело да го блокира процесот на нормализација што го започна минатата година претседателот Исак Херцог, првиот шеф на израелската држава што ја посети Анкара по петнаесет години.