Судан последните денови е во фокусот на светските медиуми поради конфликтот за превласт меѓу суданските сили за брза поддршка и армијата на земјата.
Некои безбедносни експерти стравуваат дека руската платеничка група Вагнер го разгорува конфликтот дејствувајќи во име на Кремљ, пишува Euronews.
Експертите кои зборуваа на оваа тема истакнуваат дека силите на Вагнер се присутни во Судан од 2017 година и се активни и денес, но нивниот сопственик и основач Евгениј Пригожин го негира тоа.
Според бројни меѓународни истраги, целта на Вагнер групата во Судан е да ѝ обезбеди пристап на Москва до ресурсите, кои Русија потоа ги користи за финансирање на војната во Украина.
Една од неговите главни цели е стекнување злато, бидејќи Судан е трет по големина производител на минерали во Африка, пишува Euronews.
„Толку е впечатливо што таму каде што има нестабилност или напад врз демократијата во Африка, таа група Вагнер е вклучена и тие често се на страната на милициите“, рече Емануел Котин, експерт за безбедност и извршен директор на Африканскиот центар за безбедност. и контратероризам.
„Погледнете ја Буркина Фасо, на пример, сите рудници во земјата ги преземаат претставници на групата Вагнер. Истото се случува и во Судан и во Мали“, додаде тој.
За кого работи Вагнер Груп во Судан?
Глобалната иницијатива против транснационалниот организиран криминал (GI-TOC) проценува дека структурите на групата Вагнер се длабоко вградени во Судан и соседната Централноафриканска Република, развивајќи значајно политичко влијание, широки комерцијални интереси и платеничка улога.
GI-TOC забележува дека „главната цел на Русите во Судан не е да ја заштитат политичката моќ во Картум, туку во суштина да имаат огромна корист од минералните ресурси на земјата“.
Во август минатата година Си-Ен-Ен напиша дека во центарот на соработката меѓу Москва и суданската воена хунта е Евгениј Пригожин, руски олигарх и клучен сојузник на претседателот Владимир Путин.
Договорите за концесија меѓу Министерството за минерални ресурси на Република Судан и М Инвест, во сопственост на основачот на групацијата Вагнер, Евгениј Пригожин, беа потпишани на крајот на 2017 година.
Мерое Голд, суданската подружница на М Инвест, доби привилегии од властите во земјата и за возврат се откажа од 30 отсто од акциите во неколку свои проекти.
САД и ЕУ воведоа санкции за овие компании. Пригожин тврди дека тој не е нивен корисник.
Коментирајќи ги активностите на групата Вагнер во Централноафриканската Република, Јелена Апарац, независен експерт на Работната група на Обединетите нации за употреба на платеници, рече:
„Знаеме дека ова е многу комплициран процес, па затоа е многу тешко да се утврди кој стои зад тоа? Како функционира? Кој наредува? Кој е дури и потенцијално кривично одговорен за кршење на човековите права? Кој е одговорен за финансиските трансакции? Но, гледаме дека тоа е многу сложен финансиски и логистички систем.”
Американската мрежа CNN неодамна објави истрага која откри дека групата Вагнер ги снабдувала суданските сили за брза поддршка [RSF] со проектили за да помогне во конфликтот.
РСФ негира дека добил помош од Русија и Либија, додека групата Вагнер не ги коментираше наодите од оваа истрага.
Пригожин рече дека повеќе од две години нема ниту еден борец од неговата група во Судан.
„Можам да ви кажам со апсолутна сигурност, а моите зборови можете да ги внесете во кој било протокол, во која било највисока инстанца, денес нема ниту еден војник на ПВК (приватна воена компанија) „Вагнер“, нагласувам – ниту еден, во Судан“, објави тој на Телеграм.
„И така е повеќе од две години. Ниту еден војник на ПВК на Вагнер не бил присутен во Судан веќе две години. А денес ги нема. Мислам дека тоа е главната работа што треба да ја знаете“.
Во меѓувреме, рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров на прес-конференција на ОН во вторникот изјави дека суданските власти имаат право да ја користат групата на Вагнер.
Руските медиуми претходно објавија дека основачот на платеничката група учествувал на речиси сите состаноци меѓу руските претставници и суданските претставници од 2014 до 2016 година.
Судан беше една од првите земји што ја призна анексијата на Крим во 2014 година.
Оттогаш, златото се покажа дека да биде ефикасен начин за акумулирање и движење на средства, полнење на руската државна каса и заобиколување на меѓународните системи за финансиски мониторинг.
„Она што го видовме во последните неколку години е дека Вагнер продолжува да ја менува својата верност“, рече Пол Стронски, висок соработник во Програмата за Русија и Евроазија на Карнеги.
Тој додаде дека групата Вагнер оди на места каде западната заедница претходно не успеа да воспостави стабилност, а Русија бара начини да го прошири своето присуство во Африка.
Воени врски меѓу Русија и Судан
Според Стокхолмскиот меѓународен институт за мировни истражувања, Русија е главниот снабдувач на оружје за Судан. Руската воена опрема сочинува околу 87 отсто од оружјето на суданската армија.
Еден од главните резултати на оваа соработка е отворањето на руската поморска база во Судан, што ќе му овозможи на Кремљ да го контролира пристапот до Суецкиот канал и пристапот до Индискиот Океан.
Договорот ќе ѝ овозможи на Русија да воспостави поморска база со најмногу 300 руски војници и да одржува до четири поморски бродови, вклучително и нуклеарни, во Порт Судан на Црвеното Море, што е од стратешко значење.
За возврат, Русија се согласи да му обезбеди на Судан оружје и воена опрема.
Договорот е на 25 години со автоматско продолжување за период од 10 години доколку ниту една страна не се противи.
Лавров, кој последен пат го посети Судан во 2014 година, во февруари објави дека суданската војска го одобрила договорот за време на неговата посета на Картум.
Сепак, тој ќе стапи на сила дури по формирањето на цивилна влада и законодавен дом во Судан, кој ќе го ратификува документот.