Францускиот претседател Емануел Макрон се најде на удар на критиките за тоа што рече дека Европа треба да се дистанцира од тензиите меѓу САД и Кина околу Тајван и да создаде своја стратешка независност во сè, од енергија до одбрана.
Дипломатите и пратениците во САД и во Централна и Источна Европа го критикуваа Макрон дека е мек кон Пекинг и загрижувачки критичен кон САД, особено со оглед на цврстата поддршка на Вашингтон за Европа во справувањето со последиците од руската инвазија на Украина.
Група парламентарци од целиот свет, скептични кон Кина, ги критикуваа „непроценетите изјави“ на францускиот претседател.
Коментарите на Макрон „не само што го игнорираат виталното место на Тајван во глобалната економија, туку ја поткопуваат децениската посветеност на меѓународната заедница за одржување на мирот преку Тајванскиот теснец“, се вели во соопштението на Интерпарламентарната унија за Кина (IPAC).
„Треба да се нагласи дека зборовите на претседателот во голема мера се спротивставени со чувствата во европските законодавни тела и пошироко“, се вели во соопштението, кое, меѓу другото, го потпишаа 15 пратеници од националните законодавни тела во ЕУ, вклучително и еден од пратениците на партијата на Макрон во Франција, како и тројца пратеници во Европскиот парламент и 13 британски парламентарци, објави „Политико“.
Во соопштението се истакнува дека коментарите на Макрон се особено несоодветни поради тековните воени вежби на кинеската војска во Тајванскиот теснец.
Ако Макрон зборува за цела Европа, САД треба да размислат да ја фокусираат својата безбедносна политика на задржување на Кина и да ја остават Европа да се справи со војната во Украина, рече американскиот сенатор Марко Рубио.
Во интервју за „Политико“ и „Лес Еко“ минатата недела, францускиот претседател рече дека Европа не треба да се меша во конфликтот меѓу САД и Кина за Тајван.
Тој додаде дека „големиот ризик“ со кој се соочува Европа е тоа што „се вклучува во кризи кои не се наши, што ја спречува да изгради своја автономија“.
Макрон го изјави ова по тридневната посета на Кина, чија цел беше делумно да се убеди кинескиот претседател Си Џинпинг да го искористи своето влијание врз Русија за да го забрза крајот на војната во Украина.
Но, патувањето предизвика и непријатност во некои кругови бидејќи францускиот претседател со себе донесе голема делегација на деловни лидери, а францускиот производител на авиони „Ербас“ најави профитабилен договор во Кина.
Доколку дојде до конфликт меѓу американско-кинескиот „дуопол“, Европа „немаше да има ниту време ниту средства да ја изгради нашата стратешка автономија“, рече Макрон.
Во тој случај, додаде тој, Европејците „би станале вазали наместо да станат третиот пол (во светскиот поредок), ако имавме неколку години да го изградиме“.
Тој оцени дека „најлошото“ би било да се мисли дека Европејците мора да бидат „следбеници и да се приспособат на ритамот на претераната реакција на САД и Кина“ во однос на тајванското прашање.
Кина го смета Тајван за своја територија и не ја отфрли можноста островот да го заземе насилно.
Тајванската влада ги отфрла кинеските тврдења за суверенитет и вели дека само народот на Тајван може да одлучи за нејзината иднина.
Антоан Бондаз, тајвански експерт во Француската фондација за стратешки студии, рече дека е проблематично тоа што Макрон се чини дека имплицира дека САД се виновни исто колку и Кина за ескалацијата околу Тајван.
Тој додаде дека францускиот лидер никогаш не покажал дистанца кон Кина и ги критикуваше САД.
Двајца високи европски дипломати рекоа дека коментарите на Макрон ќе им наштетат на односите и на Европа и на Украина со САД и ќе ѝ отежнат на ЕУ да создаде единствен став кон Пекинг, објави „Фајненшл тајмс“.
„Тоа не е ничија победа, освен на Си“, рече еден дипломат.
Републиканецот Мајк Галагер, претседател на Одборот на американскиот Претставнички дом на Комунистичката партија на Кина, ги нарече коментарите на Макрон „срамни“.
Норберт Ретген, германски пратеник од демохристијанската партија и поранешен шеф на комисијата за надворешна политика на Бундестагот, рече дека Макрон „успеал да ја претвори посетата на Кина во ПР-триумф за Си и надворешнополитичка катастрофа за Европа“.
Тој додаде дека францускиот лидер „се повеќе се изолира во Европа“.
Американскиот републикански сенатор Марко Рубио повлече паралели со конфликтот во Украина.
Тој рече дека ако Макрон зборува во име на цела Европа, во тој случај САД треба да размислат да ја фокусираат својата безбедносна политика на задржување на Кина и да ја остават Европа да ја реши војната во Украина.
Во понеделникот, Белата куќа ја минимизираше контроверзноста и рече дека САД имаат „одлични билатерални односи“ со Франција.
Паскал Конфавр, портпарол на француската амбасада во САД, рече дека реакцијата на коментарите на Макрон е претерано.
„САД се наш сојузник со кој ги споделуваме нашите вредности“, напиша тој на Твитер.
Француски дипломатски извор изјави дека во интервјуто Макрон ги повторил старите ставови за потребата Европа да ја промовира сопствената стратешка автономија и нагласил дека односот на Франција кон Тајван не е променет.
Тој потсети дека Макрон имал разговор со американскиот претседател Џозеф Бајден пред патувањето.
„Градењето независна надворешна политика одамна е француска позиција, уште од генералот (Шарл) де Гол, па дури и порано“, вели изворот за Фајненшл тајмс.
Макрон претходно беше мета на критики за Русија кога рече дека Москва не треба да биде „понижувана“ во каков било мировен договор за Украина и инсистираше на безбедносни гаранции за Москва како дел од преговорите за ставање крај на војната.