Сигурноста на работното место играше улога кога имаше 400.000 невработени, но денес таа губи од вредност, пишува Јутарњи.хр.
Министерството за правда и администрација на 25 мај објави конкурс за 22 позиции, меѓу кои и за виш консултант за информатичка технологија, специјалист по правосуден информациски систем, со почетна плата од околу 8.000 куни (околу 1.000 евра).
Никој не им одговорил.
Се бараше и раководител на Службата за меѓународна соработка и развој и подобрување на нормативната рамка. Се појавил еден кандидат. Почетната плата овде е околу 9.000 куни нето (околу 1.100 евра).
Проблемите со пазарот на труд со кои се соочуваат приватниците, кои повеќе не можат да најдат домашна работна сила во занимања кои се дефицитарни и затоа се повеќе увезуваат странски работници, се повеќе се прелеваат и на државната служба.
Добри работници
Порано безбедноста на работното место беше атрактивна, особено за време на кризи, кога приватниот сектор беше принуден да отпушта работници, а денес, кога ситуацијата е таква што секаде има недостиг од работници, никој не сака да работи за држава во која просечните плати се релативно ниски и таму каде што нема напредок по заслуги, а не според соодветност, па затоа се измислуваат работни места за избраните за да можат воопшто да напредуваат.
Почетната плата на административниот персонал со средно образование е околу 5.000 куни (660 евра), а стручните соработници заработуваат околу 6.000 куни (796 евра).
Системот на плати е регулиран нееднакво, па често се случува платата за исто работно место во различни служби да се разликува, во зависност од тоа дали се работи за државна администрација, агенции или јавна служба.
Значи, дури и поквалитетниот кадар често не може да биде награден за добра работа, па таквите функционери или бегаат во агенции и системи кои имаат подобри коефициенти или одат во приватни фирми откако ќе се стекнат со знаење во државната служба.
Полиса за плаќање
Во Хрватска бројот на вработени во јавниот и државниот сектор е огромен, но кога ќе се погледне само потесната државна администрација, односно функционерите и вработените во министерствата, без полицајците, видлив е тренд на намалување на бројот на вработени.
За само три месеци од годинава министерствата останале без 165 лица, а во однос на пред една година бројот на вработени е намален за 324, па на крајот на март се вработиле 16.435 лица. Проценките се дека голем број административни службеници ќе заминат во пензија во наредниот период.
Затоа некои министри се принудени да „киднапираат“ добри работници со префрлање на нивните колеги од службата.
– Безбедноста на работата во државната служба играше улога, кога на берзата имаше 400.000 невработени, а денес ја губи вредноста бидејќи има недостиг на работна сила и во приватниот сектор – анализира Миховил Шкарица, експерт за јавна администрација од Правниот факултет во Загреб.
Тој напоменува дека оттогаш системот на вработување, унапредување и плати не е променет, а кога ќе се открие дека некои професии се дефицитарни, како информатичарите и високообразованите стручњаци, тогаш тоа делумно се решава со промена на регулативата што ги дефинира илјадници работни места.
– Нема систематски пристап кон прашањето за платите. Тоа произведува неправди, отпор и влијае на организациската клима во администрацијата. Нема проактивна, добро осмислена политика, туку пазарот ги насочува промените – смета Шкарица.
Овие проблеми треба да се решат со новиот Закон за плати, кој се најавува една деценија, а сѐ уште ниту една влада не го донела.
Впрочем, тоа е една од најголемите реформи со која конечно би се регулирал системот на плати во државната администрација за да се добива еднаква плата за исто работно место, работниците да се наградуваат, а неработниците да се казнуваат.
Од Министерството за правда и администрација најавуваат дека Законот ќе биде готов на крајот на следната година, а експерти од Светска банка сега го анализираат и споредуваат со другите земји кои го имаат имплементирано.
Можно е во иднина државните службеници да имаат плати, наместо безброј коефициенти и бројни додатоци на плата.
– Целта на законот е да се имплементираат механизми за да се изедначат коефициентите и да одговараат на потребите на современата јавна администрација.
Исто така, преку централизираниот систем на тендери, кој треба да започне од 2024 година, ќе има поголема конкурентност бидејќи ќе ги знаеме реалните потреби и вистинската состојба на пазарот – велат од Министерството.
Синдикатот на државните и локалните државни службеници и вработени не сметаат дека со новиот закон ќе се решат сите проблеми.
За нив, вели претседателот Ива Шушковиќ, најголем проблем е недоволната плата, што предизвикува квалитетни кадри да не аплицираат, а со тоа системот станува неодржлив.
– Ова е особено видливо во судството, каде 80 отсто од вработените имаат плата помала од 5.500 куни, квалитетни кадри одат во приватниот сектор или се префрлаат – вели тој.
Неодамна организираа протест поради неправдата од 2019 година кога во правосудниот систем беа вклучени 5.000 државни службеници и државни службеници со пораст од девет проценти, а 2.500 не.
Платата во државната служба, додава тој, секако не може да привлече млади, образовани луѓе во голем систем каде има голема одговорност, па се деградира квалитетот на државната служба.
– Законот треба да биде готов до 2024 година и ни се чини дека нема време за квалитетна анализа и правење добро решение – вели тој.
Проблем е и стигмата за изневерувањето, која тешко се решава. Тешко е, објаснува тој, да им се објасни на граѓаните дека државните службеници и вработените не се исти како функционерите.
– Луѓето не земаат плата за 4.000 и 5.000 куни. Кукоља постои и во јавниот и во приватниот сектор и не можеме да генерализираме – тврди тој.
Шкарица сепак смета дека новиот Закон може да го реши проблемот, но не е оптимист дека тоа ќе се случи брзо, иако е дел од НПОО.
– Законот беше во сите реформски програми од 2014 година, па не беше донесен. Луѓето не се мотивирани само од безбедноста, туку и од правичноста на платата, а сега единствен начин за зголемување на платата е „гребење“ за напредување, па се измислуваат работни места и сектори. Системот на плати треба да се одвои од системот за унапредување – смета тој.
По еден месец Чистота морала да го повтори конкурост за 70 работници
Деновиве загрепскиот холдинг објави нова понуда за работа за „Чистоќа“. Се бараат 20 возачи на камиони и 50 комунални работници, а тендерот треба да заврши кон крајот на следната недела.
Подружницата на Загреб Холдинг, која во последните месеци се соочува со проблеми со недостиг на работници и неисправни камиони, поради што собирањето смет се заглавува и поради што новиот модел на сепарација на отпадот е одложен за октомври, веќе објави тендер за 50 работници пред еден месец, но тој тендер пропаднал бидејќи на работното место се пријавиле само 17.
– Да, сега имаше повторен конкурс бидејќи на претходниот се пријавија помалку од дваесет луѓе. Исто така, сега се бараат камионџии, кои исто така ни се очајно потребни – изјави Мирјана Калтак, претседател на Синдикатот за чистота.
Разликата меѓу двата тендери, додава Калтак, е во тоа што Чистоќа претходно побарала т.н. агенциски работници, односно работници преку агенции за вработување кои не ги остваруваат истите права како и вработените во Холдингот.
– Работниците во холдинг, за разлика од агенциските работници, можат да ги остварат сите материјални права, како правото на превоз, излез, Божиќ, Велигден… – набројува тој и додава дека одѕивот на потенцијалните работници сега сигурно ќе биде поголем.
На прашањето зошто Холдинг не одел веднаш со ваков тендер, Калтак одговара дека тендерите за агенциски работници траат помалку, а постапката е поедноставна.