Финска е се поблиску до влез во НАТО алијансата, а во наредните денови се очекува и официјално објавување на нивната кандидатура за членство.
Одлуката на оваа нордиска земја доаѓа откако Русија во февруари започна специјална воена операција во Украина, а земјите ширум светот беа принудени да ги преиспитаат своите сојузи по поагресивниот став на Кремљ.
Прашањето е кои се последиците од тоа.
Што може да се случи?
Финска е неутрална од крајот на Втората светска војна. Нејзиниот пораз од Советскиот Сојуз доведе до тоа да отстапи 10 отсто од нејзината територија и да склучи договор што значеше дека мораше да плати репарации и да се пресмета со оние кои најжестоко се спротивставија на Москва, според Скај њуз.
И покрај приклучувањето кон Европската унија во 1995 година, таа оттогаш остана воено независна, свесна за опасноста однадвор да се гледа како противник на СССР, а подоцна и на Русија.
Меѓутоа, откако започна воената операција во Украина, Финска е меѓу многуте земји принудени да ги преиспита односите со Русија и тие веќе не се сигурни дека неврзувањето е најбезбедниот пристап.
Доколку стане 31-та земја во пактот, Финска ќе се надева дека ќе има корист од пристапот „еден за сите, сите за еден“ кој бара од сите членки да и помогнат на секоја поединечна нападната држава.
Зошто го сакаат тоа?
Одборот за одбрана на финскиот парламент во вторникот рече дека приклучувањето кон НАТО е најдобрата опција за Финска да ја гарантира својата национална безбедност.
Тоа значително би го зголемило факторот на одвраќање да стане цел на руска агресија, заклучува во соопштението од Комитетот за одбрана.
Финска, која дели 1.300 километри граница со соседна Русија, е особено ранлива бидејќи границата е тешко да се одбрани од потенцијален агресивен напад од исток.
Грузискиот одметнат регион сака да се приклучи на Русија: „Чекаме сигнал од Москва“
Што ќе значи нивното пристапување?
Приклучувањето кон НАТО би било тектонска промена за нордиската нација, рушејќи го долгогодишното верување дека останувањето надвор од воениот сојуз е најдобриот начин да се избегнат проблеми со нејзиниот огромен сосед.
Но, што е уште поважно, тоа доаѓа во време кога една земја која е неутрална уште подолго, Шведска, исто така размислува да се приклучи.
Доколку Финска и Шведска се приклучат на НАТО, Русија би се нашла целосно опкружена со земјите на НАТО во Балтичкото Море и Арктикот.
Со оглед на тоа што Русија ги искористи стравувањата дека Украина ќе се приклучи на НАТО како дел од нејзиниот изговор за воена операција, истакнувајќи ја загриженоста за она што Владимир Путин го опиша како „проширување на НАТО на исток“, Русите веројатно нема да бидат среќни.
Ќе има ли последици?
Кремљ предупреди на „воени и политички последици“ доколку Финците или Швеѓаните одлучат да влезат во НАТО.
„Военото присуство на териториите што граничат со Русија, доколку дозволиме да продолжи, ќе создаде растечка и целосно неприфатлива закана за Русија“, рече Владимир Путин во говорот на 24 февруари, денот кога го објави почетокот на специјалната воена операција.
Аналитичарите велат дека воената акција против нордиските земји е малку веројатна, со оглед на тоа колку руски сили се вклучени во Украина.
Многу руски војници стационирани во близина на финската граница се преместени во Украина и претрпеа „значителни загуби“, изјави за АП Хели Хаутала, фински дипломат и научен соработник во Центарот за нова американска безбедност во Вашингтон.
Поверојатно е, рече таа, Москва да ги приближи оружените системи до Финска, кампањите за дезинформација, сајбер нападите, да ги повлече економските контра-аргументи и директна миграција кон руско-финската граница, слично на она што се случи на границата на Полска со Белорусија минатата година.
Украина: Русите во близина на Харков оставиле смртоносни замки зад себе
Дали Финците се загрижени?
Откако со децении беше цврсто против членството, јавното мислење брзо се промени оваа година. Анкетите покажуваат дека повеќе од 70 отсто од Финците сега се за приклучување.
Бидејќи воената моќ на Русија опаѓаше во текот на 1990-тите, Финска беше многу претпазлива, но се повеќе се признава дека начинот на кој се користеше руската воена моќ во Украина може да биде опасен за Финците во иднина.
Чарли Салониус-Пастернак, истражувач во Финскиот институт за меѓународни односи, рече дека шокантните сцени што се случуваат во Украина ги наведоа Финците да заклучат дека „ова може да ни се случи нам“.
Бранителите на Азовстал објавија фотографии од борците (ВИДЕО)
Што ќе значи ова за НАТО?
Аналитичарите велат дека Финска има модерни и компетентни вооружени сили кои значително ќе ги подобрат капацитетите на НАТО во северна Европа. Финските сили често тренираат со војниците на НАТО, така што тие веќе можат многу ефикасно да работат со нив.
Се разбира, бидејќи станува збор за пакт кој бара од членовите да ги бранат другите доколку бидат нападнати, ова потенцијално ги зголемува шансите земјата да се брани бидејќи бројот на членови би се зголемил.
Украинците со дронови „Бајрактар“ успешно ја нападнале руската воздушна одбрана
Што е следно?
Финскиот претседател Саули Нинисто се очекува да го објави своето одобрување за влез на Финска во НАТО на 12 мај, по што парламентарните групи ќе дадат одобрение за апликацијата.
Два дена подоцна, Социјалдемократската партија на финскиот премиер Сана Марин, најголемата група во парламентот, се очекува да го утврди својот став за членството во НАТО.
Се верува дека социјалдемократите на шведската премиерка Магдалена Андерсон најверојатно ќе го сторат истото еден ден подоцна.
Нинисто и неговиот тим ќе се сретнат со шведскиот крал Карл XVI Густаф и шведската делегација на 17 мај за да разговараат за заедничките прашања.
Иако се чини дека поддршката за пристапувањето на Финска е силна, Шведска е помалку јасна, само 50 отсто од населението ја поддржуваат, а голем број политичари го поддржуваат неутралниот став на Швеѓаните, кој е на сила повеќе од 200 години.
Доколку владите на двете земји решат да бараат членство, тоа ќе мора да помине низ законодавните процеси во секоја земја, со дебати и гласање на парламентарците.
Ниту Финска, ниту Шведска не планираат да организираат референдуми, загрижени дека тие би можеле да бидат цел на руско мешање.
Доколку парламентите на земјите ја одобрат апликацијата, НАТО ќе издаде официјални покани за членство.
Тоа би можело да се случи на крајот на јуни, кога лидерите на НАТО ќе се сретнат во Мадрид на следната конференција на Алијансата.
И Шведска и Финска побараа и добија гаранции за поддршка од САД и од другите членки на НАТО, но сите земји-членки ќе треба да го одобрат нивниот пристап, а за некои се потребни парламентарни гласови.
Се очекува целиот процес да трае до една година.