Осум години. Громогласен повик за будење. Часовникот гласно отчукува. Ова се три клучни реченици од извештајот на Програмата на ОН за животна средина (UNEP), објавен пред самитот COP26 во Глазгов.
Светот се соочува со глобално зголемување на температурата од најмалку 2,7 Целзиусови степени, доколку земјите се држат до сегашните планови во борбата против климатските промени.
Зошто?
Во извештајот за штетните емисии за 2021 година се наведува дека новите национални климатски ветувања, во комбинација со други мерки за ублажување, го ставија светот на пат кон пораст на температурите до крајот на векот, што е значително над целите на Парискиот климатски договор. пишува Радио Слободна Европа.
Доколку се случи тоа сценарио, тоа би довело до катастрофални климатски промени на Земјата. За да се задржи глобалното затоплување под 1,5 степени Целзиусови во 21 век, што е аспиративна цел на Парискиот договор, светот треба да ги преполови своите годишни емисии на стакленички гасови во следните осум години.
Антонио Гутереш, генералниот секретар на ОН, изјави дека извештајот е „гласен повик да се разбудат светските лидери“, додека експертите од областа повикаа на драстични дејствија против компаниите кои користат фосилни горива.
Стоп за уништување на шумите
На климатскиот самит на ОН во Глазгов, светските лидери ветија дека ќе го запрат уништувањето на шумите во светот до 2030 година.
Ова е првиот голем договор постигнат на самитот за климата COP26, а меѓу потписниците е и Бразил, земја каде делови од прашумите беа опустошени за време на децениското уништување на шумите, пренесува Ројтерс.
Овој договор и ветувањата на светските лидери вклучуваат издвојување на речиси 19,2 милијарди долари јавни и приватни средства.
Експертите го поздравија позитивниот потег, но и предупредија дека претходниот договор од 2014 година „воопшто не го забави уништувањето на шумите“ и дека е неопходно да се исполнат преземените обврски.
Двонеделниот самит во Глазгов се смета за клучна можност за ставање под контрола на климатските промени.
Намалување на емисиите на метан
Околу 100 земји ветија дека ќе ги намалат емисиите на метан како дел од напорите за спречување на глобалното затоплување, изјави американскиот претседател Џо Бајден пред делегатите на конференцијата на ОН за климата.
„Една од најважните работи што можеме да ги направиме во оваа клучна деценија за да останеме на целта од 1,5 степени Целзиусови е да ги намалиме нашите емисии на метан што е можно поскоро“, рече Бајден во Глазгов, алудирајќи на целта да се ограничи глобалното затоплување на 1,5 Целзиусови степени, објави Ројтерс.
„Тоа е еден од најсилните стакленички гасови“, рече Бајден.
Американскиот претседател рече дека со новиот меѓународен пакт е договорено да се намалат глобалните емисии на метан за 30 отсто до 2030 година и дека тоа ќе направи огромна разлика, пишува Танјуг.
Што предвидува Парискиот договор?
Сепак, ќе треба да се направи многу повеќе за да се намали загадувањето.
ЕУ и сите нејзини земји-членки го потпишаа и ратификуваа Парискиот договор во 2015 година. Во согласност со оваа заложба, земјите од ЕУ се согласија дека ЕУ ќе се движи кон тоа да стане првата климатско неутрална економија и општество до 2050 година.
Во согласност со барањата на договорот, ЕУ ја поднесе својата долгорочна стратегија за намалување на емисиите и ги ажурираше климатските планови пред крајот на 2020 година, обврзувајќи се да ги намали емисиите на ЕУ за најмалку 55% до 2030 година, во споредба со нивоата од 1990 година.
Климатските промени – проблем на сегашноста
„Ова е актуелниот проблем. За да имаме шанса да го ограничиме глобалното затоплување, имаме осум години да ги преполовиме емисиите на стакленички гасови. Осум години да направиме планови, да поставиме политики, да ги спроведеме и на крајот да постигнеме намалувања. Часовникот гласно отчукува“, рече Ингер Андерсен, извршен директор на УНЕП.
Проблем се националните планови на земјите што го потпишаа Парискиот договор за климата, бидејќи многумина ги одложуваат акциите по 2030 година.
„Намалувањето на емисиите на метан од фосилните горива, отпадот и земјоделскиот сектор може да помогне да се затвори јазот во емисиите и да се намали затоплувањето на краток рок“, се вели во извештајот.
Емисиите на штетни гасови постојано се зголемуваат од 1970 година до денес, се наведува во извештајот, а се наведува дека пандемијата на Ковид-19 во 2020 година доведе до намалување на емисиите на штетни гасови во атмосферата.
Годината пред пандемијата, емисијата на штетни гасови беше најголема во историјата, а во 2021 година може да биде нешто помала од 2019 година.
Нафтените конгломерати ја замајуваа јавноста
Само два дена по објавувањето на извештајот, од САД стигна веста за сведочењето на првите луѓе на големите нафтени компании пред Конгресот на САД поради обвинувањата дека ја измамиле јавноста за климатските промени.
Демократите во Конгресот рекоа дека фокусот на сведочењето е на децениското негирање на водечката улога на нивните производи во поттикнувањето на климатските промени.
Сведочеа директорите на Ексон, Шеврон и БП Америка, претседателот на Шел и шефовите на компаниите за лобирање на Американскиот институт за нафта и на Американската стопанска комора.
Демократскиот претставник Ро Кан, кој претседава со Поткомитетот за животна средина, рече, како што беше цитиран од Ројтерс, дека сослушувањето е почеток на едногодишна истрага.
„Идејата е тие да му признаат на американскиот народ што направиле“, рече тој.
Комитетот во соопштението рече дека индустријата знаела за ефектите од глобалното затоплување од 1977 година, но дека „ширела негирање и сомневање за оштетување на нејзините производи со децении“.
Неодамна, некои големи компании јавно ја поддржаа акцијата за спречување на климатските промени додека приватно ги блокираа реформите, се додава.
Кина претходно вети дека ќе престане да гради електрани на јаглен во странство и ќе ја засили поддршката за посиромашните земји во развој со чиста енергија. Кина е најголемиот светски емитер на стаклени гасови и во голема мера се потпира на јаглен за домашните енергетски потреби.
Вкупно 50 земји од Европската унија ветија „нето нулта цел“ до средината на 21 век, а нивните национални стратегии покриваат повеќе од половина од емисиите на стакленички гасови.
Чекор во вистинската насока
Доколку плановите се реализираа во целост – зголемувањето на температурата на Земјата би се намалило за 0,5 степени Целзиусови до 2100 година. Ова би ги спречило смртоносните ефекти од затоплувањето, како што се поплави, суши и исчезнување на растителни и животински видови.
Според УНЕП, тоа е чекор во вистинската насока.
Извршната директорка на оваа организација Ингер Андерсен во своето излагање јасно кажа дека разговорите на оваа тема треба да завршат и дека е крајно време да се започне со делување и да се искористи секоја можност за напредок.
„Поентата е да знаеме што треба да направиме. Знаеме како да го направиме тоа. Ја знаеме временската рамка во која треба да дејствуваме. Знаеме кои се придобивките од акцијата и последиците од неактивноста. Случајот со акција за климата е , во суштина, затворено“, рече таа.
Мора да бидеме цврсти, брзи и сето ова треба да почнеме да го правиме сега – заврши Андерсен.