Меѓународниот ден на сеќавање на холокаустот се одбележува на 27 јануари во чест на денот кога советските трупи го ослободија Аушвиц, германскиот концентрационен логор кој беше место на најголемото масовно злосторство во историјата, пред осум децении во 1945 година.
Се верува дека најмалку 1,1 милион луѓе биле убиени во Аушвиц за време на Втората светска војна, од кои околу 90 отсто биле Евреи.
Меѓународен ден на сеќавање на холокаустот
На 1 ноември 2005 година, Обединетите нации ја усвоија резолуцијата 60/7, со која се одлучи 27 јануари да се одбележува како Меѓународен ден на сеќавање на холокаустот.
Одлуката беше донесена во тоа време да се одбележат шест децении од ослободувањето на Аушвиц.
Тоа беше иницијатива на Силван Шалом, тогашен израелски министер за надворешни работи и шеф на делегацијата на таа земја во ОН.
Резолуцијата 60/7 од 2005 година ги повика членките на ОН да ги почитуваат жртвите на холокаустот.
Во резолуцијата се апелира да не се дозволи какво било негирање на трагедијата на холокаустот, како и ширење на омраза воопшто, без разлика дали е верски или етнички мотивирана.
Беше упатен и повик за зачувување на просторите за сеќавање, спомениците, местата на страдањата, местата за егзекуција, како и за институционализирана, систематска едукација на тема Холокаустот.
За време на Втората светска војна, германските нацисти убија шест милиони Евреи, како и милиони други, главно во Централна и Источна Европа.
Покрај 27 јануари како Меѓународен ден за сеќавање на холокаустот, различни земји имаат и посебни, национални датуми за сеќавање на жртвите.
Концентрациониот логор Аушвиц, најголемиот во логорскиот систем на нацистичка Германија, беше основан во мај 1940 година и престана со работа во јануари 1945 година, кога беше ослободен од советските трупи.
Аушвиц се наоѓа околу педесет километри западно од Краков. До Втората светска војна беше гранична зона меѓу Германија и Полска.
Тоа всушност беше огромен комплекс, систем од кампови. Германскиот персонал и војниците се повлекоа главно во пресрет на влегувањето на советските единици.
Во утринските часови на 27 јануари 1945 година, војниците на 100-та пешадиска дивизија на советската Црвена армија влегоа во кампот Аушвиц III.
Годишнина од ослободувањето на Аушвиц
Во средината на денот, во раните попладневни часови, единиците на 60-та армија на 1-виот украински фронт пристигнаа во Аушвиц I и II.
Ослободувачите пронајдоа приближно 7.500 живи затвореници во трите главни логори и другите делови на комплексот.
Тие пронајдоа над 830.000 женска облека, 370.000 машки костуми, 44.000 пара чевли и 7.000 килограми човечка коса.
Според подоцнежните сведоштва на првите советски војници, затворениците во логорот на почетокот биле целосно недоверливи и се отвориле дури откако биле убедени дека се ослободени од советската армија.
Веднаш беше организиран медицински третман, бидејќи постапувањето со целосно исцрпените и изгладнети затвореници бараше посебна претпазливост.
Советската воено-медицинска служба и полскиот Црвен крст организираа теренски здравствени услуги, импровизирани болници, низ кои поминаа околу 4.500 луѓе. Повеќето од затворениците во логорот имаа туберкулоза, тешки стомачни проблеми и беа исклучително исцрпени.
По првиот прием, беа организирани комплетни болници каде што преживеаните закрепнаа.
Ослободувањето на логорот Аушвиц првично не привлече значително внимание на јавноста и медиумите, бидејќи целото внимание беше насочено кон понатамошните воени активности, имено конечниот пораз на германската воена машина.
Светските претставници пристигнуваат во Полска
Првите советски официјални извештаи зборуваа генерално за жртвите на фашизмот, без специфики.
Во следните години, околу 15 отсто од персоналот на кампот помина низ судски постапки.
Само неколку децении подоцна, поради размерите на страдањата во тој логорски комплекс, Аушвиц стана симбол на целиот систем на злосторства на нацистичка Германија.
На денешната комеморација ќе присуствуваат шефови на држави и политички лидери, меѓу кои францускиот претседател Емануел Макрон, канадскиот претседател Џастин Трудо, германскиот претседател Франк-Валтер Штајнмаер и германскиот канцелар Олаф Шолц, заедно со членовите на кралските семејства на Велика Британија, Белгија и Данска, Холандија и Шпанија.
Ниту еден политичар не смее да зборува на церемонијата, а зборот им се дава на преживеаните.