Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека неговиот украински колега Володимир Зеленски му рекол дека е подготвен да преговара со Русија за да се стави крај на војната во неговата земја и дека понудил да потпише договор за украинските минерални ресурси – „во секое време“.
По една недела турбуленции што кулминираа со објавувањето на САД за привремена суспензија на воената помош за Украина по жестоката размена на зборови меѓу двајцата лидери, Трамп на 4 март му рече на Конгресот дека Зеленски му испратил писмо во кое ја изразил својата подготвеност да седне на преговарачка маса.
„Претходно денеска добив важно писмо од претседателот Зеленски на Украина. Во писмото се вели: „Украина е подготвена да дојде на преговарачка маса што е можно поскоро за да се приближи до траен мир. Никој не сака мир повеќе од Украинците“, го цитира Трамп писмото.
Зеленски претходно истиот ден рече дека „никој од нас не сака бескрајна војна“, додавајќи дека Украина е „подготвена да се врати на преговарачката маса што е можно поскоро за да се приближи до долгорочен мир“.
„Тимот и јас сме подготвени да работиме под силно водство на претседателот Трамп за да постигнеме долгорочен мир“, додаде тој.
Американскиот претседател рече дека секоја недела во војната се убиени 2.000 луѓе – и млади Руси и млади Украинци.
„Сакам да престане“, рече тој, тврдејќи дека САД потрошиле „можеби 350 милијарди долари“, додека Европа потрошила само 100 милијарди долари.
Европските лидери ги оспорија сличните претходни тврдења на американски официјални претставници.
Килскиот институт, со седиште во Германија, вели дека неговото истражување покажува дека вкупната помош што САД ѝ ја обезбедиле на Украина досега изнесува околу 114 милијарди евра, што ја прави најголемиот поединечен донатор.
Сепак, додаваат дека Европа одвоила вкупно околу 132 милијарди евра.
Говорот на Трамп дојде неколку часа откако тој најави пауза во американската воена поддршка за Украина во нејзината борба против инвазивните руски сили и по вербалниот судир во Овалната соба.
Зеленски ја напушти Белата куќа на 28 февруари по расправија, а двајцата не потпишаа договор за минерали од ретки земји.
Трамп на прес-конференција на 3 март рече дека не го смета договорот за мртов.
Тој не го спомна неговиот јавен судир со Зеленски минатата недела, менувајќи го наративот велејќи: „Многу добро се согласуваме со нив и многу работи се случуваат“.
Со цитирање на Зеленски, Трамп „сигнализираше дека го оставил разговорот во Белата куќа настрана“, изјави за Радио Слободна Европа Михаил Алексеев, професор по политички науки на Државниот универзитет во Сан Диего.
„Немаше повици Зеленски да поднесе оставка. Немаше разговори дека Украина е неблагодарна“, рече тој.
Трамп стави крај на војната приоритет и ја смени тригодишната политика на САД со директно обраќање до рускиот претседател Владимир Путин, кого неговиот претходник политички го изолираше од почетокот на војната во февруари 2022 година.
Даниел Вајдиќ, претседател на Јорктаун солушнс, кој лобира во име на Киев, рече дека договорот за минерали би бил добар и за Украина и за САД.
„Ова им дава на САД конкретни инвестиции во Украина кои сега треба да се заштитат“, рече Вајдиќ.
Фондот создаден со договорот ќе биде важен механизам за поттикнување на американскиот приватен сектор да инвестира во обновата на Украина, посочува Вајдиќ, поранешен советник на неколку републикански претседателски кандидати.
Трамп го промовира договорот како начин за враќање на милијарди долари од американската поддршка од почетокот на војната и оправдување на континуираната помош.
Американскиот претседател ги спомна и милијардите долари што САД ги испратија за поддршка на одбраната на Украина, истовремено критикувајќи ја Европа за купување руска нафта и гас, како и неговиот претходник, претседателот Џо Бајден, дека одобрил повеќе пари за борбена помош отколку што Европа дала.
Ова е прв говор на Трамп пред заедничката седница на Конгресот откако тој ја презеде функцијата пред помалку од 50 дена.
Започна златното доба на Америка
Повеќе од сто минути триумфално набројување на достигнувањата во првите 45 дена од неговиот мандат, вклучително и запирање на имиграцијата, наметнување тарифи и намалување на владините трошоци, го одбележа говорот на Трамп пред двата дома на Конгресот.
Тој вети ново златно доба за Америка, во кое ќе ја создаде најдоминантната цивилизација што некогаш постоела на Земјата, најави враќање на Панамскиот канал, а исто така и стекнување на Гренланд.
Споредба со Џорџ Вашингтон
„Првиот месец од мојот мандат е најуспешен во историјата“, рече Трамп, истакнувајќи дека втор најуспешен е Џорџ Вашингтон.
Тој рече дека неговата инаугурација пред шест недели „ја прогласи зората на златното доба на Америка“.
Досега немаше „ништо освен брза акција“, рече Трамп, додавајќи дека неговата администрација досега направила повеќе од која било друга во четири цели години. „И ние само што почнуваме“, рече тој.
„До моите сограѓани, Америка се врати“, рече Трамп, на громогласни овации и аплауз од републиканците.
Потпишани се повеќе од илјада одлуки, ова е време за големи соништа, изјави американскиот претседател.
Републиканците навиваат, демократите држат транспаренти, конгресмен е избркан
Во текот на целото обраќање на Трамп, републиканците во Капитол станаа и аплаудираа и одобруваа, додека демократите држеа табли на кои пишуваше „Неточно“ и „Маск краде“.
Претседателот на Претставничкиот дом, Мајк Џонсон, републиканец, нареди да се отстрани демократскиот конгресмен Ал Грин за време на отворањето на седницата, велејќи дека ја нарушил пристојноста со тоа што стоел за време на говор и го прекинал.
Зборувајќи за брзите достигнувања на неговата администрација во првите 44 дена, Трамп го издвои проблемот со имигрантите, тврдејќи дека тие „одлучиле да не доаѓаат откако ги слушнале моите закани“, пренесува ХРТ.
„Ја испратив американската војска и граничната контрола за да ја одбијам инвазијата на границите на земјата“, рече тој, додавајќи дека „нелегалните преминувања минатиот месец беа убедливо најниските досега забележани“.
Трамп потсети дека го преименувал Мексиканскиот залив во Американски залив и го прогласил англискиот за официјален јазик на САД.
Тој нагласи дека „американскиот сон е незапирлив“ пред да продолжи да се фали со својата победа на изборите на 5 ноември, кои ги нарече „мандат што не е виден со децении“ и изјави дека ги освоил сите седум држави „свинг“, нешто што републиканците не го направиле со децении.
Трамп потсети дека потпишал одлука со која се признаваат само два пола, машки и женски и им се забранува на трансродовите спортисти да се натпреваруваат.
Царини
Трамп, чија администрација во вторникот воведе царини од 25 отсто на увезените производи од Канада, Мексико и Кина, за време на својот говор рече дека не се откажува од таквите економски политики.
Тој, исто така, ги критикуваше Европската унија, Индија, Мексико и Бразил, велејќи дека тие водат трговска политика што е нефер кон САД.
„Тоа е она што го прават нашите пријатели и непријатели. САД ќе воведат реципрочни царини почнувајќи од 2 април. Колку и да не оданочуваат, ние ќе ги оданочуваме. Ќе земеме трилиони долари и ќе создадеме работни места што никогаш претходно ги немавме. Со децении, многу земји ни земаа и нема да дозволиме тоа да се повтори“, рече Трамп.
Според него, тарифите служат не само за заштита на работните места на американските граѓани, туку, како што прецизираше, за заштита на душата на САД.
„Царините што ќе ги воведеме за стоки од други земји ќе ни овозможат повторно да ја направиме Америка голема. Ќе има неколку тешкотии, но ние сме во ред со тоа. Нема да ги има многу“, рече Трамп.
Тој, исто така, објави дека САД привлекле значителни странски инвестиции во последните неколку недели, од компании како Softbank, OpenAI, Oracle и Apple.
„Сите овие инвестиции се направени без никакви трошоци од наша страна“, рече тој.
Тој ги наброја проектите на кои САД фрлаат пари, а ја спомена и Србија
Американскиот претседател во својот говор се пофали со намалување на инфлацијата и пад на каматните стапки.
Тој му се заблагодари на Илон Маск, кој исто така беше во салата, за кратењата што новоформираниот Оддел за владина ефикасност (DOGE) ги презеде за да ги намали владините трошоци.
„Најдени се и разоткриени многу измами и ставивме крај на нив благодарение на група многу интелигентни луѓе, предводени од Илон. Благодарение на Илон, тој работи напорно“, рече Трамп.
Американскиот претседател ги наброја трошоците кои ги смета за бескорисни, па дури и за измамни.
Тој рече и дека едно лице на возраст од 360 години, на пример, е регистрирано како корисник на социјална помош.
Трамп наведе проекти во странство за кои САД фрлаат пари, а ја спомена и Србија.
„Четиринаесет милиони долари за подобрување на јавните набавки во Србија“, рече американскиот претседател.
Тој рече и дека се доделува помош и за Лесото, земја за која, како што рече, „никој никогаш не слушнал“.
Американска компанија ги купува пристаништата на Панамскиот канал
„Мојата администрација ќе го бара Панамскиот канал и веќе почнавме да работиме на тоа“, рече Трамп, осврнувајќи се на прашањето за преземање на управувањето со Панамскиот канал, што тој претходно го најави, една голема американска компанија вчера објави дека ги купува двете пристаништа во Панамскиот канал.
Гренланд ви посакува добредојде во САД
„Вечерва имам и порака до неверојатниот народ на Гренланд: силно го поддржуваме вашето право да одлучувате за сопствената иднина. И ако одлучите, ви посакуваме добредојде во САД“, рече тој, наведувајќи дека на САД им е потребен Гренланд „за национална и меѓународна безбедност“ и дека верува дека „ќе го добиеме на овој или оној начин“.
Преминувајќи кон Блискиот Исток, Трамп рече дека работи на „враќање на нашите заложници од Газа“.
Тој ги пофали Аврамските договори како голем успех постигнат за време на неговиот прв мандат и најави дека „сега ќе градиме на тие основи“.
Тој додаде дека луѓето „не зборуваат многу“ за Блискиот Исток, бидејќи прашањето за Украина и Русија го презеде.
Вети американско знаме на Марс
Трамп го заврши говорот повикувајќи се на храброста и борбеноста на своите предци и, со аплауз, вети американско знаме на Марс.