На прв поглед, приказната е јасна: на жолтиот песок на Мали, борците на Туарег и нивните помошници позираат за победничка фотографија.
Веднаш до знамето на сепаратистичката паравоена туарег МЛНА стои жолто-синото украинско знаме.
Порака: Украинците учествуваа во заседа во која загинаа многу руски платеници и војници од Мали.
Претставник на украинската воена разузнавачка служба ХУР даде изјава која води до тој заклучок.
Тогаш владејачката воена хунта во Мали ги прекина дипломатските односи со Украина.
На втор поглед, приказната е посложена.
Украинското Министерство за надворешни работи побара од Бамако да обезбеди докази за вмешаноста на Украина. А некои експерти се сомневаат во таа верзија на приказната.
„Не верувам дека Украина одиграла улога“, вели Улф Лесинг, шеф на канцеларијата на појасот Сахел на Фондацијата Конрад Аденауер, која е блиска до германските демохристијани.
„Украина многу добро го познава северот на Мали бидејќи имаа многу пилоти на хеликоптери во мисијата MINUSMA. Но, не можам да замислам каква вишок вредност може да им понуди Украина на бунтовниците Туарези, кои најдобро го познаваат својот регион“, вели Лесинг во интервју за ДВ.
Кои се придобивките за кого?
Дебаклот на руските платеници, кои во име на воената хунта имаа задача да ја подобрат безбедносната состојба во кризната состојба, како и нејасната улога на Украина во тоа, доведуваат до прашањето: дали и до кој степен Русија и Украина води „делегирани“ војни на африканска почва? Кој наратив кому му користи?
Украинскиот безбедносен аналитичар Илја Куса исто така „не верува“ дека неговата земја била вмешана во настаните во Тинзауатен во северниот дел на Мали.
Тој смета дека руските медиуми и даваат големо значење на таа верзија на приказната, вели експертот од Киевскиот институт за иднината во интервју за ДВ.
„Тие ја презедоа и зборуваа за украинската инволвираност, бидејќи тоа е поволна слика за Русија. На тој начин тие можат да ги убедат африканските земји дека Украина е злобна, а не конструктивен партнер. Со тој аргумент Русија може да го прошири своето воено присуство во Сахел“, смета Куса.
Ирина Филатова, руска историчарка на Универзитетот во Јужна Африка во Кејп Таун и пензионирана професорка на Универзитетот во КваЗулу-Натал, верува дека Украина би имала интерес да биде сфатена како учесник.
„Таа сака да им покаже на африканските земји дека Русија не е семоќен и дека може да загуби“.
За Улф Лесинг, тоа би му наштетило на имиџот на Украина.
„Украина не си прави услуга со тоа што се дружи со бунтовниците Туарези, кои често се поврзуваат со киднапирања, шверц и џихадисти. Дури и во главниот град на Мали, туарезите не се популарни – историски затоа што луѓето од јужните земји беа земени како робови, а моментално затоа што со инвазијата на Тимбукту во 2012 година, предизвикаа криза која сè уште трае.
Киев на страната на суданската армија – Москва од двете страни
Во Судан, на околу 3.000 километри на исток, беснее уште еден крвав конфликт, кој често се доживува како прокси војна. Таму, од април 2023 година, редовната армија и специјалните единици на РСФ се борат за превласт.
Украина останува лојална на армискиот лидер, генерал Абдел Фатах ал Бурхан, кој ја поддржа логистички и дипломатски во одбрана од руската инвазија.
Русија, од друга страна, застана на страната на РСФ, под чија заштита групата Вагнер и другите руски играчи работат со профитабилни рудници за злато.
Но, Русија никогаш доследно не поддржувала една страна во конфликтот, туку секогаш само онаа која најдобро им служи на нејзините интереси, смета Филатова.
„Русија ја поддржува и централната влада бидејќи го контролира брегот каде Русија сака да изгради воена база“.
Фактот дека во Судан сè уште се водат интензивни борби, речиси 16 месеци по избувнувањето на војната, исто така има врска со испораката на оружје на другите регионални сили како Обединетите Арапски Емирати и Египет.
Киевскиот аналитичар Илја Кус смета дека Судан е спореден приоритет за Украина.
„Се разбира, секое место каде што е присутна Русија е од интерес за нашата земја. Логиката е: каде што е Русија, тоа би можело да биде интересно за нас“.
Противници и далеку од украинскиот фронт
Можеби таа логика се крие зад инцидентот прикажан во видеото објавено од Киев пост во февруари: кратко видео на кое се гледаат тројца мажи со врзани очи и лисици како клекнуваат на земја за време на наводното испрашување од украинските специјални сили.
Еден од заробениците тврди дека припаѓа на платеничката група Вагнер – и дека е во Судан со задача да ја собори владата.
Украинците и Русите како воени непријатели – но не на фронтот во нападнатата земја, туку во далечниот Судан?
„Присуството на двете страни е толку нееднакво што е тешко да се зборува за делегирана војна“, смета Ирина Филатова.
„Очигледно, украинските специјални сили и руското воено разузнавање се борат секаде каде што е можно. Исто така, важно е Украина да се бори против Русите во Африка – но без цел да воспостави геополитичка хегемонија како што бара Русија“.
Основачот и претседател на надзорниот одбор на Јужноафриканскиот институт за безбедносни студии, Жаки Силиер, гледа знаци на прокси војни во Африка, но меѓу Русија и Западот како целина.
„Имам впечаток дека тие се соочуваат еден со друг во Африка, пишува за ДВ дека би бил изненаден доколку земјите како Велика Британија, Франција и САД не бидат активни таму со совети, разузнавачки информации, па дури и целни податоци за воена акција.
„Го гледаме само врвот на ледениот брег.“