Руската инвазија на Украина предизвика лавина од вирални снимки кои наводно покажуваат воен успех – на двете страни. Но, дали може да им се верува на сликите од нападите со беспилотни летала, снајперисти и заседи?
И во оваа војна, поддржувачите на едната или другата страна споделуваат видеа за „воен успех“, често со музика.
Покрај моралните и етичките прашања поврзани со ширењето на такви експлицитно насилни содржини, постои уште еден проблем: таквите видеа често прикажуваат сцени од конфликт.
Дојче Веле овој пат испитуваше пример од војната меѓу Русија и Украина и ги покажа методите и алатките со кои ги проверува користените снимки.
Тврдење: Неофицијална страница на Твитер што ги поддржува украинските вооружени сили (@ArmedForcesUkr) со повеќе од 450.000 следбеници – го опишува клипот од 42 секунди како „хит песна на Територијалната одбрана на вооружените сили на Украина“.
Го користи погрдниот термин „орки“ за руските војници. Видеото содржи 16 посебни сцени на експлозии, смртни случаи и уништување, главно предизвикани од напади со беспилотни летала, но и од бомби и снајперисти.
Монтажата е во склад со веселата музика: детски глас ја пее „Ла ла ла, убиј Москала“, што е етничка навреда за Русите. Но, дали овде навистина се прикажани успесите на украинската армија?
ДВ наведува: тоа е измама
Новинарите на ДВ се обиделе да идентификуваат 16 извори користени во снимката и откриле дека најмалку шест дефинитивно не се од руско-украинската војна во 2022 година.
А една сцена од наводната украинска воена моќ всушност покажува руски снајперисти во акција.
Останатите 10 снимки можеби се вистинити, но тоа не може да се потврди 100%, пишува Дојче веле.
Пазете се од „официјални“ филмови објавени од неофицијални профили
@ArmedForcesUkr нема официјален знак за проверка на Твитер, што би можело да ја објасни измамничката природа на клипот. Првата и последна сцена од снимката првпат се појави на дигиталните платформи во октомври 2020 година за време на војната меѓу Азербејџан и Ерменија.
Најмалку една сцена може да се проследи назад до официјалните воени снимки на Азербејџан од нападите со беспилотни летала Бајрактар - кои Украина исто така ги користи против руските сили.
Снимката беше изманипулирана и изгуби многу на квалитетот, или затоа што често се споделува или затоа што авторот сакал да го скрие своето потекло.
Видеото од 26 секунди е веројатно првпат објавено во февруари 2020 година од рускиот профил „milinfolive“ на платформи како ВКонтакте и Телеграм. Објавата го опишува видеото како дело на руските специјални сили во Сирија. Според извештајот снимката го објавило руското Министерство за одбрана.
Тоа е единствениот дел што покажува дека луѓето се убиени од непосредна близина, наместо да бидат погодени од ракети со беспилотни летала.
Повеќе од една третина од содржината на овој филм е лажна
Само 27 секунди од 42 секунди може да се поврзат со видеа што се појавиле на дигиталните платформи по руската инвазија на Украина во февруари 2022 година.
Некои од нив имаат воден печат @polkazov и може да се следат до медиумската операција на украинскиот баталјон Азов. Овие снимки тврдат дека ги прикажуваат украинските напади во опколениот град Мариупол во средината на март 2022 година.
Се чини дека некои снимки се добиени од збирка напади со беспилотни летала на украинските вооружени сили во близина на Херсон на 18 март 2022 година, објавени на YouTube.
Една сцена, која очигледно покажува противтенковски ракетен напад, беше објавена на Телеграм на 27 март 2022 година од член на Украинскиот комитет за национална безбедност, одбрана и разузнавање Јуриј Мисјагин.
Како ДВ го анализирале видеото
ДВ го потврди материјалот во објавата @ArmedForcesUkr користејќи обратно пребарување на слики од екранот на секоја сцена за да го лоцира потеклото на видеото.
Потоа ги споредиле првите појавувања на спорните видеа за да утврдат дали се направени пред руската инвазија на Украина во 2022 година.
За ова има неколку корисни сајтови, како што се TinEye и Yandex Visual Search, како и додатоци за пребарувачите како RevEye, пишува Дојче веле.
Во виралните видеа, визуелната моќ често ја победува вистината
Во случајот со анализираното видео, кое беше објавено од @ArmedForcesUkr – многу корисници на Твитер веднаш напишаа во коментарите дека содржи видеа кои не се украински.
Сепак, видеото беше прегледано повеќе од 160.000 пати во моментот на пишувањето, а повеќето корисници ја слават неговата содржина.