Белата куќа потврди дека Украина веќе користи американски касетни бомби против руските сили во војна која трае повеќе од 500 дена.
Портпаролот на националната безбедност Џон Кирби рече дека првичните информации сугерираат дека муницијата се користи „ефикасно“ во нападите врз позициите на руската одбрана.
Касетните бомби расфрлаат повеќе бомби и се забранети во повеќе од 100 земји поради опасноста за цивилите.
И покрај противењето во светот, вклучително и сојузниците во НАТО, САД претходно одлучија да ги достават до Киев со цел да ги зголемат резервите на украинската муниција.
Украина вети дека бомбите ќе се користат само за разбивање на концентрирани руски војници.
„Тие ги користат ефикасно и всушност имаат влијание врз руските одбранбени формации и руските одбранбени маневри“, им рече Кирби на новинарите.
„Би останал на ова“, додаде тој.
САД одлучија да ги испратат касетните бомби откако Украина предупреди дека ѝ снема муниција за време на летната контраофанзива, која беше побавна и поскапа отколку што се надеваа Киев и нејзините западни сојузници.
Американскиот претседател Џозеф Бајден претходно изјави дека донел „многу тешка одлука“ за која, како што додаде, долго време се бара од него.
Беше потребно „некое време за да ме убедат, но јас така постапив бидејќи на Украинците им снемува муниција“, рече Бајден за одлуката, која наиде на многу критики, вклучително и кај високите претставници на Демократската партија, од чии редови Бајден беше избран за претседател на САД.
Володимир Зеленски, претседателот на Украина, го поздрави американскиот потег, за кој рече дека е „навремен“.
Реагирајќи на одлуката на САД за испраќање касетни бомби, рускиот претседател Владимир Путин изјави дека неговата земја има слично оружје и дека ќе се користи „ако се користи против нас“.
Александар Сирски, украинскиот генерал задолжен за операциите на истокот на земјата, минатата недела за Би-Би-Си изјави дека на неговите сили им треба такво оружје за да „нанесат максимална штета на непријателската пешадија“.
„Сакаме брзи резултати, но во реалноста тоа е практично невозможно“
„Колку повеќе руски војници умираат, толку повеќе нивните семејства во Русија ќе ја прашуваат нивната влада „зошто?“, рече Сирски.
Тој додаде дека касетните бомби нема да ги „решат сите наши проблеми“.
Тој, исто така, призна дека нивната употреба е контроверзна, но додаде: „Да не ги искористат Русите, можеби нашата совест нема да ни дозволи да го направиме тоа“.
Забранети во повеќе од 120 земји во светот, касетната муниција вообичаено испушта големи количини мали, експлозивни подмуниции кои имаат разорна моќ на широк простор.
И Украина и Русија веќе го користеа во актуелната војна, велат организациите за заштита на човековите права.
„Во однос на ефикасноста на бојното поле, мислиме дека ова [употребата на касетна муниција] ќе биде од корист“, рече претходно заменик-помошникот на американскиот секретар за одбрана, Лаура Купер.
Противниците на употребата на касетна муниција предупредуваат дека поради нивната разорна моќ на широк простор, можат да осакатуваат и убиваат цивили, а дека неексплодираните проектили остануваат опасност многу години по завршувањето на конфликтот.
Конвенцијата од 2008 година за забрана на производство, употреба и поседување на касетна муниција беше прифатена од 123 земји, вклучувајќи го и мнозинството членки на НАТО.
САД, Русија и Украина одбија да се приклучат на договорот
Овој тип на оружје НАТО го користел при бомбардирањето на СР Југославија во 1999 година, се наведува во извештајот на американската агенција Асошиетед прес за време на нападот на Ниш во мај истата година.
Во текот на 2004 година, Меѓународниот суд на правдата го водеше процесот поврзан со нападот на СР Југославија, напиша претходно Би-Би-Си.
Членките на НАТО тогаш рекоа дека судот не е надлежен да води таков процес.
Организацијата Хјуман рајтс воч го осуди НАТО за употреба на касетни бомби за време на нападот на СР Југославија.
Белата куќа: „Ја одложивме одлуката колку што можевме“
Советникот за национална безбедност Џејк Саливан претходно изјави дека Америка „признава дека касетната муниција создава ризик од повреди на цивили“ од неексплодирани бомби.
„Затоа ја одложивме одлуката колку што можевме“, додаде тој на брифингот.
Саливан рече дека Украина е без муниција и треба да се „премости“ бидејќи САД го зголемуваат домашното производство.
„Ние нема да ја оставиме Украина без одбрана во ниту еден момент во овој период на конфликт“, рече тој.
Саливан, исто така, им рече на новинарите дека американските касетни бомби што се испраќаат во Украина се „далеку побезбедни“ од оние за кои рече дека Русија веќе ги користи во конфликтот.
Тој вели дека американските имаат стапка на неуспех (неиспукање) помала од 2,5 отсто, додека руските меѓу 30-40 отсто, тврди американскиот функционер.
Потегот на Бајден значи заобиколување на американскиот закон со кој се забранува производство, употреба или пренос на касетна муниција.
На почетокот на војната, кога Белата куќа беше прашана за наводите дека Русија користи касетни и вакуумски бомби, тогашниот секретар за печат рече дека тоа би било потенцијално „воено злосторство“ доколку е вистина.
Марта Хуртадо, од канцеларијата за човекови права на ОН, претходно рече: „Употребата на таква муниција треба веднаш да престане и да не се користи никаде“.
Рускиот амбасадор во САД ја критикуваше одлуката на Бајден
Суровоста и цинизмот со кои Вашингтон пристапи кон прашањето за испраќање смртоносно оружје во Киев се повеќе од очигледни, изјави Анатолиј Антонов, а пренесува агенцијата Тасс.
„Сега, поради грешката на САД, ќе постои ризик невините цивили да бидат разнесени со неексплодирани убојни средства со години“, додаде тој.
Според проценките на аналитичарите, украинската контраофанзива, која започна во јуни, не донесе никакви опипливи резултати, така што потегот на американската администрација може да се гледа во таа светлина.
Главниот воен командант на Украина, Валериј Залужњи, претходно изјави дека ограничувачки фактор во контраофанзивата е недостатокот на соодветна муниција и изрази фрустрација поради бавната испорака на оружје што ја вети Западот.
Многу организации за човекови права ја критикуваа одлуката на администрацијата на Бајден, а Амнести интернешнал рече дека касетната муниција претставува „сериозна закана за животите на цивилите, дури и години по завршувањето на конфликтот“.
Реакциите на американските пратеници на Капитол Хил на одлуката за испраќање на касетна муниција во Украина се различни, а некои демократи одлуката ја нарекоа „страшна грешка“.
Германија, која го потпиша договорот за забрана, претходно изјави дека нема да испраќа такви бомби во Украина, но го изрази своето разбирање за позицијата на САД.
„Сигурни сме дека нашите американски пријатели не ја сфатија лесно одлуката за снабдување со таква муниција“, изјави портпаролот на германската влада Штефен Хебстрајт за новинарите во Берлин.
„Мораме уште еднаш да потсетиме дека Русија веќе употреби касетна муниција во голем обем во војната за агресија против Украина“, додаде тој.
Хјуман рајтс воч соопшти дека двете страни веќе користеле такво оружје во војната, предизвикувајќи „многубројни смртни случаи и сериозни повреди на цивили“.
Зошто оваа муниција е забранета?
Повеќе од 100 земји, вклучувајќи ги Велика Британија, Франција и Германија, потпишаа меѓународен договор – Конвенција за касетна муниција – со кој се забранува употреба или складирање на ова оружје поради нивното неселективно влијание врз цивилите.
Децата се особено изложени на ризик бидејќи бомбите може да изгледаат како мала играчка оставена во станбена или земјоделска област и често се подигаат од љубопитност.
Групите за човекови права ја опишаа касетната муниција како „одвратна“, па дури и воено злосторство.
Кој друг ја користи оваа муниција?
И Русија и Украина користат касетна муниција од почетокот на руската инвазија во февруари 2022 година.
Ниту Русија, ниту Украина не се потписници на меѓународната конвенција за забрана на ова оружје.
Ниту САД, но претходно ја критикуваа, како што изјавија нивните официјални лица, „руската екстензивна употреба на оружје“.
Зошто Украина го побара ова оружје?
На украинските сили им недостасуваат артилериски гранати, главно затоа што, како и Русите, ги користат со екстремно висока стапка, а западните сојузници на Украина не можат да ги направат и испорачаат толку брзо колку што му требаат на Киев.
На главно статичните линии на фронтот во јужна и источна Украина, артилеријата стана клучно оружје.
Украинците сега се соочуваат со застрашувачка задача во обидот да ги истераат Русите кои изградија исклучително силни одбранбени позиции кои се протегаат по должината на фронтот од најмалку 1.000 километри.
Во недостиг на артилериски гранати, Украина побара од САД да ги надополнат резервите на касетна муниција за да ја таргетираат руската пешадија затрупана во одбранбените ровови.
Каков ефект ќе има оваа одлука на САД?
За одлуката се расправа во Вашингтон веќе шест месеци и е длабоко непопуларна кај многу демократи и организации за човекови права.
Америка и нејзините сојузници ја обвинуваат Русија за воени злосторства во Украина, но овој потег веројатно ќе поттикне обвинувања за лицемерие на САД.
Касетната муниција е застрашувачко, неселективно оружје што е забрането во поголемиот дел од светот со добра причина.