Српското Министерство за одбрана објави дека, во согласност со упатствата на претседателот на државата, воедно и врховен командант на српските вооружени сили, извозот на оружје и воена опрема произведени во Република Србија е суспендиран откако Москва во понеделник го обвини Белград за индиректна продажба на артилериска муниција на Украина.
Соопштението од Министерството за одбрана дојде во понеделник вечерта откако руската Агенција за надворешно разузнавање (СВР) објави дека две српски компании продавале ракети за повеќецевни ракетни лансери и минофрлачки гранати или компоненти за нив, кои биле извезени во Украина преку две компании во Чешка и Бугарија.
Ова е второ обвинување на СВР кое е искажано на овој начин по првото, објавено на 29 мај.
Руски обвинувања и српски одговор
„Муницијата произведена во одбранбените компании во Србија, првенствено за тешки системи со долг дострел, се испраќа до земјите од НАТО во интерес на Украина во форма на комплетни комплети делови за склопување“, се вели во соопштението на СВР.
„Производителите во Србија се свесни за вистинските потрошувачи на нивните производи и дека нивните ракети и гранати ќе ги убијат руските војници и жителите на руските населби“, објавија руските и српските медиуми соопштението на СВР.
Во понеделник, по состанокот со военото раководство, Вучиќ изјави дека земјата ја прекинала целата продажба на оружје, без да ја поврзе таа одлука со соопштението на руското разузнавање, второ во последниот месец во кое Белград беше директно обвинет дека неговата воена индустрија е „свесна за вистинските потрошувачи“ на своите производи.
Официјално прекинување на извозот
Во понеделник вечерта, Министерството за одбрана официјално објави прекин на извозот.
„Во иднина, за извоз на оружје и воена опрема произведена во фабриките за одбранбена индустрија, покрај согласноста на другите надлежни министерства и агенции, ќе биде задолжителна и согласноста на Советот за национална безбедност“, се наведува во краткото соопштение за медиумите на министерството, кое се повикува на членовите од важечкиот Закон за извоз и увоз на оружје и воена опрема.
Според претходната изјава на Вучиќ, која ја објавија руските медиуми во понеделник, Србија „не продава оружје и алати, туку муниција“, и дека вработените во воената индустрија ги добиваат своите плати од ова.
„Мора да имате оружје и алати за да пукате во нешто. Ние продаваме муниција. 24.000 од нив живеат директно кај нас, значи некаде околу 150.000 луѓе со своите семејства. Ако требаше да оставам 150.000 луѓе без леб – нема да го сторам тоа“, рече Вучиќ по состанокот со военото раководство и нагласи дека во иднина целата произведена муниција ќе оди за српската армија и нејзините резерви.
Реакција на Русија
Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, во понеделник изјави дека Москва очекува малку појасни одговори од Белград за извозот на муниција што завршува во Украина.
„Српските власти мора да ја кажат вистината за испораките на оружје во Украина“, рече Захарова.
„Слушам толку многу контрадикторни работи за ова од официјалните српски претставници што сакам малку јасност: дали се случило или не“, напиша таа на социјалната мрежа Телеграм.
„Сега слушнавме дека „тоа е невозможно“. Но, заради чистотата на жанрот, потребно е да се каже вистината за тоа колку се веродостојни овие информации“, ја цитираа руските медиуми пораката на Захарова.
Српска политика на рамнотежа
Србија се обидува да одржи рамнотежа во надворешната политика помеѓу нејзината намера да се приклучи на Европската Унија и блиските врски со Русија, од која нејзината енергетска безбедност зависи во значителна мера поради снабдувањето со гас.
Официјален Белград ја осуди руската инвазија на Украина и го признава територијалниот интегритет на Украина, вклучувајќи ги и териториите под руска контрола, но досега одбива да се придружи на западните санкции против Москва.