Коментарите на американскиот претседател Доналд Трамп на 4 февруари за Газа ја оживеаја идејата што претходно ја промовираа тој и неговиот зет Џаред Кушнер.
Неговиот план ја позиционира Газа во однос на потенцијалот на недвижен имот, а не нејзината хуманитарна или политичка ситуација.
Откако изјави дека САД „ќе го преземат Појасот Газа“ и „ќе го поседуваат“, Доналд Трамп рече:
„Имаме можност да направиме нешто што може да биде феноменално. И не сакам да бидам премногу паметен. Не сакам да бидам паметен. Но, ривиерата на Блискиот Исток, ова може да биде нешто што би можело да биде толку одлично.
Сега сите полека се сеќаваат на идеите што Кушнер ги изнесе во интервјуто на Универзитетот Харвард во февруари 2024 година, кога рече дека недвижностите на брегот на Газа би можеле да бидат „многу вредни доколку луѓето се фокусираат на градење подобри услови за живот“.
Тој додаде дека, од израелска перспектива, ќе стори сé за „да ги премести луѓето, а потоа да ја расчисти областа“, пишува ДВ.
Трамп оттогаш дополнително ја нагласи својата позиција, дури и сугерираше дека на Палестинците нема да им биде дозволено да се вратат во Газа, „бидејќи ќе имаат многу подобро домување“, изјави тој за Фокс њуз на 10 февруари.
Сето ова е само потсетување дека за Трамп и неговото семејство Блискиот Исток е деловен интерес како и се друго во светот.
Кои се деловните интереси на Трамп на Блискиот Исток?
Регионот стана сè поважен фокус на Организацијата Трамп, конгломератот за недвижнини и угостителство во моментов управуван од синовите на Трамп, Ерик и Доналд Џуниор.
Во последниве години, тие склучија неколку договори со саудиската фирма за недвижнини Дар Глобал, меѓународната група на Саудиска компанија за развој на недвижности Дар Ал Аркан.
Луксузен хотел и одморалиште за голф означен со Трамп е во развој во Оман, додека Организацијата Трамп и Дар Глобал објавија планови за два проекта Трамп Тауер, еден во Џеда, Саудиска Арабија и еден во Дубаи, Обединетите Арапски Емирати.
Претходниот проект за кулата Трамп во Дубаи, кој требаше да вклучува хотел и апартмани, беше најавен во октомври 2005 година, но беше откажан во 2011 година поради глобалната финансиска криза.
Трамп веќе поседува голф клуб во Дубаи, отворен во 2017 година.
Овој клуб е изграден во партнерство со DAMAC Properties, компанија предводена од Хусаин Сајвани.
Во јануари 2025 година, Сајвани се појави заедно со Трамп на прес-конференција, каде беше објавено дека DAMAC ќе инвестира „најмалку“ 20 милијарди долари (19,39 милијарди евра) за изградба на нови центри за податоци низ САД.
Новите договори во Оман, Џеда и Дубаи ќе и овозможат на Организацијата Трамп да ги дизајнира, управува и брендира кулите и луксузното одморалиште.
Овие зделки се првенствено за брендирање, а не за сопственост, што на семејствата им носи милиони долари во замена за употребата на нивното име.
Трамп и членовите на неговото семејство, од Кушнер до неговите синови, постојано зборуваат за зголемената важност на Блискиот Исток за нивните деловни интереси.
Непосредно пред објавувањето на договорот со Џеда, Ерик Трамп изјави за британскиот финансиски весник „Фајненшл тајмс“:
„Дефинитивно ќе направиме други проекти во овој регион. Овој регион доживува експлозивен раст и нема да запре наскоро“.
Што е со Саудиска Арабија?
Саудиска Арабија, клучен американски сојузник на Блискиот Исток, станува сè поважна за семејните интереси на Трамп во регионот.
Покрај проектите со Дар Глобал, Организацијата Трамп тесно соработува и со LIV Golf, една од најистакнатите и најконтроверзните спортски инвестиции во Саудиска Арабија.
Организацијата Трамп поседува бројни терени за голф ширум светот и добила исплати од ЛИВ за да биде домаќин на неколку турнири на нејзините локации во САД.
Во меѓувреме, приватната компанија на Кушнер Афинити Партнерс, која е одвоена од Организацијата Трамп, воспостави блиски врски со Саудиска Арабија и нејзиниот суверен богат фонд, познат како Фонд за јавни инвестиции (PIF).
ПИФ, со кој претседава саудискиот престолонаследник и де факто владетел Мохамед бин Салман, инвестираше 2 милијарди долари во Афинити.
Неколку други големи инвеститори од Заливот исто така вложија пари во проектот на Кушнер, вклучително и Катарскиот инвестициски фонд и менаџерот на средства со седиште во Абу Даби, Лунате.
Кушнер има значајни инвестиции и во Израел, особено во осигурителната компанија Phoenix Holdings и Shlomo Group.
Дали има конфликт на интереси за Трамп?
Распространетите деловни интереси доведоа до критики дека може да има повеќе конфликти на интереси за Трамп во решавањето на прашањата во регионот.
Иако Доналд Трамп се откажа од сите менаџерски улоги во неговите бизниси кога првпат беше избран за претседател во 2016 година, неговото семејство остана присутно во неговите политички активности и кампањи, и покрај нивните тековни деловни ангажмани.
Во меѓувреме, Кушнер ги искористи контактите што ги стекна за време на неговата претходна улога како советник на првата администрација на Трамп за да го изгради своето инвестициско портфолио на Блискиот Исток.
Ова предизвика критики, особено поради неговите блиски односи со саудиското кралско семејство.
Сепак, тој се бранеше на почетокот на 2024 година во интервју за американскиот портал Аксиос, велејќи:
„Ако ме прашате за работата што ја работевме во Белата куќа, би им рекол на моите критичари: покажете ми една единствена одлука што ја донесовме, а не е во интерес на Америка“.
Дали Трамп гледа на Газа како потенцијален проект за недвижнини?
И Трамп и Кушнер се јасно заинтересирани за развој на Газа како проект за недвижнини, а не како дом за повеќе од 2 милиони Палестинци кои моментално живеат таму.
„Таму ќе живеат луѓето од светот“, рече Трамп.
„Претворете го во меѓународно, неверојатно место. Потенцијалот во Појасот Газа е неверојатен“, изјави американскиот претседател во свој стил.
Планот на Трамп предизвика бурни реакции кај Палестинците и брза осуда од голем број влади ширум светот.
Германскиот канцелар Олаф Шолц изјавите на Трамп во врска со Газа ги нарече скандал. Има и сериозни сомнежи за неговата изводливост на повеќе нивоа.
Сепак, со оглед на растечките деловни интереси на Организацијата Трамп на Блискиот Исток и јасните изјави на Трамп и Кушнер, тие се чини дека се многу сериозни во врска со нивната идеја за „поправање“ на Блискиот Исток.