Алехандро Гомез нема вода повеќе од три месеци. Понекогаш се појавува час или два, но само малку, едвај доволно да наполни неколку кофи. Потоа ништо со денови.
Гомез живее во населбата Тлалпан во Мексико Сити и нема голем резервоар, па затоа не може да нарача испорака со камион-цистерна – едноставно нема каде да го стави.
Наместо тоа, тој и неговото семејство се потпираат на она што можат да го купат и складираат.
Кога се капат, не ја фрлаат водата, туку ја користат за испирање на тоалетот.
„Тешко е да се живее вака, ни треба вода, таа е неопходна за сите“, изјави Алехандро Гомез за Си-Ен-Ен, пренесува N1 Загреб.
„Недостигот на вода не е невообичаен во овој дел од градот, но овој пат изгледа поинаку“, објаснува Гомез и додава: „Во моментов температурите се високи, па ситуацијата е уште полоша и посложена“.
Мексико Сити, метропола со речиси 22 милиони жители и еден од најголемите градови во светот, се соочува со сериозна водна криза бидејќи збир на проблеми – географија, хаотичен урбан развој и пропустлива инфраструктура – се надополнети со влијанијата на климатските промени, пишува CNN.
Ограничувања за вода
Годините на ненормално ниски врнежи, подолги суви периоди и високи температури дополнително го оптоварија водоводниот систем веќе под притисок од зголемената побарувачка.
Властите беа принудени да воведат значителни ограничувања за водата од акумулацијата.
„Неколку населби страдаат од недостиг на вода со недели и нема да има дожд уште четири месеци“, рече Кристијан Домингез Сармиенто, атмосферски научник од Националниот автономен универзитет во Мексико (УНАМ).
Политичарите го омаловажуваат секое чувство за криза, но некои експерти велат дека ситуацијата сега достигнала толку критични нивоа што Мексико Сити би можел да достигне „ден нула“ за неколку месеци – кога чешмите ќе се исушат во многу делови од градот.
Густо населениот Мексико Сити се протега низ коритото на езерото на голема надморска височина, околу 2.240 метри надморска височина.
Изграден е на почва богата со глина – во која сега тоне – и е подложна на земјотреси и многу чувствителна на климатските промени.
Тоа е можеби едно од најлошите места што некој би ги избрал за изградба на мегаград денес.
Ацтеките го избрале ова место за да го изградат својот град Тенохтитлан во 1325 година, кога тука имало голем број езера.
Тие граделе на островот, проширувајќи го градот нанадвор, градејќи мрежа од канали и мостови за регулирање на водата.
Меѓутоа, кога Шпанците пристигнале на почетокот на 16 век, тие срушиле голем дел од градот, го исцедиле коритото на езерото, ги израмниле каналите и ги искорнале шумите.
„Тие ја гледаа водата како непријател кој мора да биде поразен за градот да напредува“, вели Хозе Алфредо Рамирез, архитект и ко-водач на Граундлаб, организација за истражување на дизајн и пракса.
Мочуриштата и реките се заменети со бетон и асфалт
Нивната одлука го отвори патот за многу современи проблеми на Мексико Сити.
Мочуриштата и реките се заменети со бетон и асфалт.
Поплавите се случуваат во сезоната на дождови. Во сувата сезона, водата исчезнува.
Околу 60 отсто од водата во Мексико Сити доаѓа од неговиот подземен резервоар, но експлоатацијата е толку интензивна што градот тоне со алармантна брзина – околу половина метар годишно, покажуваат последните истражувања.
И резервоарот не се надополнува скоро доволно брзо.
Дождовницата тече од тврдите, непропустливи површини на градот, наместо да потоне во земјата.
Остатокот од водата во градот се испумпува од далечни извори надвор од градот, во неверојатно неефикасен процес, при што околу 40 проценти од водата се губи преку протекување.
Водоводниот систем Куцамала, мрежа од резервоари, пумпни станици, канали и тунели, обезбедува околу 25 отсто од водата што ја користи Мексиканската долина, која го вклучува Мексико Сити. Но, големата суша си го направи своето. Во моментов работи со околу 39 отсто капацитет, што е историски ниско ниво.
„Тоа е само половина од водата што треба да ја добиеме“, рече Фабиола Соса-Родригез, раководител на Одделот за економски раст и животна средина на Метрополитен автономен универзитет во Мексико Сити.
Во октомври, Конагуа, националната комисија за вода, објави дека ќе ја ограничи водата од Куцамала за 8 проценти за да обезбеди снабдување на населението со вода за пиење поради силната суша.
Само неколку недели подоцна, официјалните лица значително ги зајакнаа ограничувањата, намалувајќи ја количината на вода што системот ја испорачува за речиси 25 проценти, обвинувајќи ги екстремните временски услови.
„Ќе треба да се преземат мерки за да може водата што ја обезбедува Куцамала да се дистрибуира на долг временски период и да се осигура дека нема да исчезне“, рече тогаш Германецот Артуро Мартинез Сантојо, генералниот директор на Конагу.
Околу 60 отсто од Мексико се соочува со умерена до екстремна суша, според извештајот од февруари.
Речиси 90 отсто од Мексико Сити е во тешка суша – а ситуацијата ќе се влоши со почетокот на сезоната на дождови за неколку месеци.
„Ние сме во средината на сушната сезона, со постојан пораст на температурата до април или мај“, рече Џун Гарсија-Бекера, доцент по инженерство на Универзитетот во Северна Британска Колумбија.
Подолги суши и поинтензивни топлотни бранови, пообилни дождови
Природната климатска варијабилност силно влијае на овој дел од Мексико.
Три години Ла Ниња донесоа суша во регионот, а потоа доаѓањето на Ел Нино минатата година помогна за болно кратка сезона на дождови која не успеа да ги наполни акумулациите, пишува CNN.
Но, долгорочниот тренд на глобалното затоплување предизвикано од човекот се чувствува во позадина, поттикнувајќи подолги суши и поинтензивни топлотни бранови, како и пообилни дождови кога ќе пристигнат.
„Климатските промени ги направија сушите посериозни поради недостаток на вода“, рече Сармиенто од УНАМ.
„Покрај тоа, високите температури предизвикаа испарување на водата од системот Куцамала. Минатото лето видовме брутални топлотни бранови кои зафатија големи делови од земјата, одземајќи најмалку 200 животи. Овие топлотни бранови немаше да се случат без климатските промени, покажуваат анализите на научниците“, рече тој.
Климатските влијанија се судрија со растечките проблеми на градот кој брзо се шири. Како што расте населението, експертите велат дека централизираниот систем за водоснабдување не се одржува.
Ова не значи целосен колапс на системот за управување со водите, рече Сармиенто, бидејќи градот не зависи само од еден извор.
Нема да биде исто како кога Кејп Таун, Јужна Африка беше опасно блиску до целосен колапс во 2018 година по тешка повеќегодишна суша.
„Некои групи сè уште ќе имаат вода, но повеќето луѓе нема да имаат“, рече Сармиенто.
Раул Родригез Маркез, претседател на непрофитниот советодавен совет за вода, не верува дека градот ќе го достигне „денот нула“ оваа година – но наскоро ќе го достигне ако не се направат промени.
„Ние сме во критична ситуација и би можеле да достигнеме екстремна ситуацијата во следните неколку месеци“.
Речиси една деценија, Соса-Родригез ги предупредува официјалните лица за опасноста од „Денот нула“ за Мексико Сити.
Тој вели дека решенијата се јасни: подоброто пречистување на отпадните води ќе ја зголеми достапноста на водата и ќе го намали загадувањето, додека системите за собирање дождовница би можеле да го фатат и обработуваат дождот и да им овозможат на жителите да ја намалат зависноста од водоводната мрежа или камионите за вода за 30 проценти.
Спречувањето на истекување ќе го направи системот многу поефикасен и ќе го намали волуменот на вода што мора да се црпи од природните резервоари.
И решенијата засновани на природата, како обновувањето на реките и мочуриштата, ќе помогнат да се обезбеди и прочисти водата, рече Соса-Родригез, со дополнителна придобивка од зазеленување и ладење на градот.
Во соопштението на веб-страницата на Конагу се вели дека во тек е тригодишен проект за инсталирање, развој и подобрување на инфраструктурата за вода за да му се помогне на градот да се справи со намалувањата во системот Куцамала, вклучително и додавање нови бунари и пуштање во употреба станица за третман на вода.
Тензиите се зголемуваат
Во меѓувреме, тензиите се зголемуваат бидејќи некои жители се принудени да се справат со недостигот, додека други – често во побогатите енклави – остануваат главно поштедени.
„Во градот има јасен нееднаков пристап до вода и тоа е поврзано со приходите на луѓето“, рече Соса-Родригез.
Иако „денот нула“ можеби не пристигна за цел Мексико Сити, некои населби со години се борат со недостиг на вода, пренесува Индекс.
Аманда Мартинез, друга жителка на градската област Тлалпан, вели дека недостигот на вода не е ништо ново.
Таа и нејзиното семејство често мора да платат повеќе од 100 долари за резервоар со вода од еден од камионите за вода во градот.
Но, станува полошо.
Понекогаш може да помине повеќе од две недели без вода и се плаши што може да се случи, изјави таа за Си-Ен-Ен: „Мислам дека никој не е подготвен“.