Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, се соочува со најголемиот предизвик за одговорноста на Европската Унија во последната генерација, а истрагата за измама во која се вклучени две од најголемите имиња во Брисел се заканува да ескалира во целосна криза.
Точно една година од нејзиниот втор мандат како претседател на Комисијата, фон дер Лајен, веќе оптоварена со прашања за нејзината посветеност на транспарентноста и во услови на тлеење на тензиите со крилото за надворешна политика на Унијата, сега мора да најде начин да избегне вмешување во скандал што датира од нејзините први години на функцијата, пишува Политико.
Објавата на Канцеларијата на Европскиот јавен обвинител дека поранешната шефица за надворешни работи на ЕУ и висок дипломат, која моментално работи во Комисијата на фон дер Лајен, е уапсена во вторник, веднаш беше прифатена од нејзините критичари, со обновени повици таа да се соочи со четврто гласање за недоверба.
– Кредибилитетот на нашите институции е во прашање – рече Манон Обри, копретседателка на Левицата во Европскиот парламент.
Доколку обвинувањата се потврдат, тоа би предизвикало најголем скандал во Брисел од масовната оставка на Жак Сантер од Комисијата во 1999 година поради обвинувања за финансиски малверзации.
Полицијата ги уапси поранешната потпретседателка на Комисијата, Федерика Могерини, италијанската политичарка од левиот центар која го водеше крилото за надворешна политика на ЕУ, Европската служба за надворешни работи (ЕЕАС), од 2014 до 2019 година, и Стефано Санино, италијански државен службеник кој беше генерален секретар на ЕЕАС од 2021 година до почетокот на оваа година.
Канцеларијата на европскиот јавен обвинител објави дека има силни сомнежи дека тендерската постапка за 2021-2022 година за основање дипломатска академија поврзана со Колеџот на Европа, каде што Могерини е ректор, не била фер и дека фактите, доколку се потврдат, би можеле да претставуваат измама во јавните набавки, корупција, судир на интереси и прекршување на професионалната тајна.
Сагата се заканува дополнително да ги влоши веќе затегнатите односи меѓу фон дер Лајен и сегашниот шеф на ЕЕАС, високата претставничка на ЕУ, Каја Калас.
Порано оваа година, Санино се повлече од функцијата генерален секретар за да преземе истакната улога во Комисијата.
Еден функционер на ЕУ застана во одбрана на фон дер Лајен, обвинувајќи ја наместо тоа ЕЕАС, автономна агенција според договорите на ЕУ што работи под раководство на високиот претставник Калас, еден од 27-те европски комесари.
– Знам дека оние на кои не им се допаѓа фон дер Лајен ќе го искористат ова против неа, но тие користат сè против неа – рече функционерот.
– Бидејќи претседателката фон дер Лајен е најпрепознатливиот лидер во Брисел, ние сè ја обвинуваме неа. Не е фер тој да се соочи со предлог за недоверба поради нешто што можеби го сторило Министерството за надворешни работи. Таа не е одговорна за сите институции – додаде тој.
Могерини, Санино и третото лице не се обвинети, а нивното апсење не подразбира вина. Истражниот судија има 48 часа од почетокот на испрашувањето да одлучи за понатамошните чекори.
Кога беше прашан за Санин, Комисијата одби да коментира. Кога беше прашан за Могерини, Колеџот на Европа одби да одговори на конкретни прашања.
Во соопштението се наведува дека останува посветена на највисоките стандарди за интегритет, праведност и усогласеност, како во академските, така и во административните прашања.