Можните наоѓалишта на литиум како суровина што доби стратешко значење во Босна и Херцеговина досега не се целосно истражени, а се потврдени само во источниот дел на земјата, каде резервите се проценуваат на повеќе од еден милион тони концентрат.
Оваа информација во петокот ја потврдија претставниците на „Центарот за политика и менаџмент“, независна тинк-тенк организација од Сараево, која заедно со клубот на Зелените во Парламентот на БиХ поттикнаа отворање јавна дебата за критички материјали, нивните потенцијални локации и количините со кои располага државата со цел да се планира нивна експлоатација.
„Литиумот не е целосно истражен, околу Лопар (во источна Босна) се пронајдени милион и пол тони концентрат, но сè уште е пронајден покрај Дрина и во централниот дел на земјата сè до Херцеговина“, рече Харис Абаспахиќ од оваа организација за новинарите кој собрал и систематизирал досега достапни податоци за минералниот потенцијал во Босна и Херцеговина, каде што има 143 потврдени локации со стратешки и критични суровини.
Тековните резерви на јаглен во таа земја се проценуваат на пет милијарди метрички тони, а железната руда на 653 милиони тони.
Резервите на боксит се проценуваат на 120 милиони тони, а цинкот и олово на по 56 милиони тони. Има и помали резерви на магнезиум, манган и антимон.
Не се знае точно колку литиум има, суровина која е исклучително важна за производство на батерии за електрични возила.
Проценката на 1,5 милиони литиум карбонати се заснова на истражување спроведено на подрачјето на општините Лопаре и Угљевиќ.
Започнати се дополнителни прелиминарни истражувања на подрачјето на општините Чајниче, Језеро и Шипово како и во Бјелина, Зворник и Брчко, при што се истражуваат вкупно 20 потенцијални локации.
Литиумот е на листата од 30 критични материјали или суровини од стратешко значење дефинирана од Европската Унија, но се наоѓа и на листата на САД кои дефинираа 34 такви суровини.
Цената на литиумот може да се зголеми до 42 пати до 2040 година, со оглед на плановите за декарбонизација и нула емисии на CO2.
Според проценките на ММФ, секторот на критичните суровини ќе стане финансиски поважен од нафтениот сектор во следните две децении.
Саша Магазиновиќ, пратеник во Парламентот на БиХ и претседател на Зелениот клуб, рече дека е неопходно веднаш да се отвори дијалог во целата земја за експлоатација на овие суровини бидејќи тоа е стратешко прашање.
„Ова е економска можност, но е и еколошки предизвик“, рече Магазиновиќ.