На NHS во Англија сега е достапен нов лек кој може да ја забави прогресијата на една од најчестите форми на напреднат рак на дојка.
Станува збор за таргетирана терапија наречена капивасертиб, а првите анализи покажуваат дека околу 3.000 жени годишно би можеле да имаат корист од неа, пренесува Би-би-си.
Одобрението за употреба на капивасертиб во NHS го даде Англиската агенција за евалуација на лекови, откако клиничкото испитување покажа дека лекот може да го забави растот на болеста и да ги намали туморите кај речиси четвртина од пациентите.
Што е капивасертиб и како делува?
Капивасертиб спаѓа во групата на таканаречени насочени терапии.
Нејзиното дејство се заснова на блокирање на молекулата АКТ, протеин кој игра клучна улога во растот на клетките на ракот.
Научниците работат на развојот на овој лек повеќе од 20 години, а сега го нарекуваат „најефективниот лек досега забележан за напреднат рак“.
Во клиничкото испитување на 708 жени, комбинацијата на капивасертиб и хормонска терапија го удвоила времето потребно за реактивирање на болеста – од 3,6 на 7,3 месеци.
Туморите се намалиле кај 23 проценти од пациентите, а лекот ја одложил потребата од хемотерапија, од која многумина стравуваат поради неговите несакани ефекти.
Капивасертиб може да делува со месеци, а кај некои пациенти со години“, вели проф. Ник Тарнер, водечки истражувач и онколог од Институтот за истражување на ракот и болницата Кралска Марсден.
„Добро се чувствуваш и планираш за иднината“
Линда Кели (67), страсна цвеќарка која вози велосипед повеќе од 90 километри неделно и практикува пилатес, живее со рак на дојка кој се проширил на коските и ѕидот на градниот кош.
Сепак, благодарение на капивасертиб, води активен живот и вели дека „се чувствува како воопшто да нема рак“.
„Овој лек ми даде речиси четири години дополнително време“, рече Линда, додавајќи: „Се чувствувате доволно добро за да планирате за иднината и да уживате во тие планови“.
По позитивен одговор на терапијата, таа и нејзиниот сопруг планираат да патуваат.
Лекот не е за секого, но може да го промени животот на многумина
Капивасертиб е погоден за пациенти кои имаат одредени генетски мутации, присутни кај приближно половина од жените со метастатски карцином на дојка зависен од хормони – најчеста форма на оваа болест, која расте под влијание на естроген.
„Ова е дополнителна опција за оние на кои болеста им се вратила и покрај хормонската терапија“, вели проф. Питер Џонсон, клинички директор за онкологија во NHS, пишува Index.hr.
Критики за доцнењето и апел за побрзо одобрување
И покрај позитивните резултати, процесот на одобрување беше бавен – лекот првично беше одбиен, што предизвика фрустрација кај пациентите и здруженијата за рак.
„Драго ни е што капивасертиб конечно допира до пациентите и им дава драгоцено време за она што е најважно во нивните животи“, рече Клер Роуни од здружението за рак на дојка сега. „Но, овој лек е недостапен неразумно долго време. Ваквите одложувања се неприфатливи.
Роуни ги повика здравствените власти да обезбедат брзо генетско тестирање за оние на кои може да им се помогне со лекот да го добијат без дополнително чекање и додаде дека и Шкотска треба итно да одобри финансирање, за сите пациенти во Велика Британија да имаат еднаков пристап.