Иако никој од нас што планира празнични собири или патувања не сака да слушне лоши вести, фактите укажуваат на зголемување на бројот на пациенти и заразени со новата варијанта на ковид-19 – JN.1, што ги загрижува експертите, пренесува Medscape.
Добрата вест е дека неодамнешните истражувања покажуваат дека ажурираната вакцина против Ковид-19 за сезоната 2023-2024 година функционира и против најновата варијанта.
„Во Америка веќе започна бранот на новата омикронска подваријанта – JN.1, но може да се ублажи со бустер вакцина и други мерки познати нам од порано“, изјави доктор, професор и главен уредник на Medscape списанието Др. Ерик Топол, за сестринска веб-страница на WebMD.
Но, проблемот е што многу малку луѓе се вакцинирани досега, на пример во САД помалку од 16 проценти од возрасните.
Затоа, експертите за заразни болести и епидемиолозите сметаат дека е време Американскиот центар за контрола и превенција на болести (ЦДЦ) да упати јавен повик за вакцинација со ажурирана вакцина пред да биде предоцна, односно додека антителата сè уште можат да „работат “ пред почетокот на празничните собири.
Во меѓувреме расте бројот на заразени и болни.
Според податоците на ЦДЦ, речиси 10.000 пациенти биле хоспитализирани поради КОВИД во САД во неделата што заврши на 25 ноември и посочува дека тоа е зголемување од 10 отсто во однос на претходната недела.
Кој е кој во „семејното стебло“?
JN.1, подваријанта на омикрон, првпат беше откриена во САД во септември. Тогаш Светската здравствена организација го нарече „потомок“ на омикронската подваријанта BA.2.86.
Кога варијантата BA.2.86, позната и како Пирола, за прв пат беше идентификувана во август, се чинеше дека е значително различна од другите варијанти, соопшти тогаш ЦДЦ, предизвикувајќи загриженост дека оваа подваријанта може да биде позаразна од претходните. дури и за луѓе кои стекнале имунитет преку вакцинација или претходни инфекции.
Пирола ги загрижи експертите бидејќи има 34 мутации повеќе од варијантата BA.2.
Д-р. Рајендрам Рајнарајанан, асистент декан за истражување и вонреден професор на Технолошкиот институт во Њујорк на Државниот универзитет во Арканзас, кој ја ажурира базата на податоци за варијанти и подваријанти на ковид-19, живописно рече дека „ЈН.1 е всушност потомството на Пирола“ и додаде дека варијантата BA 2.86 и нејзините потомци ги загрижуваат научниците поради мутациите.
До кој степен се проширил ЈН.1 досега?
Според податоците на ЦДЦ заклучно со 27 ноември, BA.2.86 се предвидува да сочинува од пет до 15 проценти од циркулирачките варијанти во САД.
„Очекуваниот ризик од оваа варијанта, вклучувајќи го и нејзиниот огранок JN.1, за јавното здравје е низок“, објави агенцијата.
Д-р. Рајнарајанан рече дека во моментов ЈН.1 почесто се пријавува во Европа, но исто така треба да се земе предвид дека некои земји ги ажурираат податоците подобро од другите.
Тој верува дека оваа подваријанта досега „најверојатно се проширила во сите земји чии здравствени власти го следат ширењето на Ковид“, поради мутации во протеинот шилец што го олеснуваат неговото врзување и инфицирање, рече д-р. Топола.
Ефикасност на вакцината против субваријантот JN.1, други нови варијанти
Новата едновалентна вакцина XBB.1.5 штити од омикронската подваријанта – XBB.1.5 (позната и по прекарот „кракен“), но исто така и од подваријантата JN.1 и други вируси кои се појавуваат, објави тим на истражувачи на 26 ноември во студија објавена на страницата bioRxiv, која сè уште не е рецензирана.
Научниците велат дека ажурираната вакцина, со која се вакцинирале неинфицирани луѓе, ги зајакнала антителата за околу 27 пати против XBB.1.5 и за околу 13 до 27 пати против JN.1 и други нови вируси.
„Иако дури и примарните дози на вакцината против Ковид веројатно ќе придонесат да ве заштитиме од инфекција со новата подваријанта JN.1, доколку го добиете и засилувачот XBB.1.5, тој уште поефикасно ќе ве заштити од новата подваријанта“, рече д-р. Рајнарајанан.
(Премногу) мал интерес за вакцинација во сезоната 2023-2024
Во ноември, ЦДЦ ги објави првите детални проценки за тоа колку од населението е вакцинирано.
До 18 ноември, помалку од 16 отсто од возрасните во САД биле вакцинирани, а околу 15 отсто рекле дека имаат намера да добијат дополнителна доза.
Кај децата процентот е уште помал. Само 6,3 отсто од децата ја примиле новата ажурирана вакцина, а 19 отсто од родителите рекле дека планираат да ги вакцинираат своите потомци во сезоната 2023-2024 година.
Предвидувања и мерки кои можат да помогнат
Додека некои експерти велат дека врвот на инфекцијата со подваријантата JN.1 се очекува во наредните недели, др. Топол смета дека е невозможно точно да се предвиди како ќе се шири ЈН.1.
„Во секој случај, нема да се повтори ноември 2021 година, кога штотуку се појави омикронот“, рече неговиот колега Др. Рајнарајанан.
Потоа, за само четири недели, откако Светската здравствена организација го прогласи омикронот за загрижувачка варијанта, вирусот се прошири низ светот.
Д-р. Рајнарајанан ги предлага следните мерки кои можат да го спречат ширењето на вирусот:
– Вакцинирајте се со ажурирана вакцина. Охрабрете ги имунокомпромитираните и постарите членови на семејството и пријателите да го сторат тоа.
– Доколку планирате празниците да ги поминете со пријателите во затворен простор, проветрувајте ги просториите што почесто.
– Носете маска на аеродроми, авиони и други средства за јавен превоз, тоа ќе ви помогне вам и на другите.