„За сè да остане исто, сè мора да се промени.“ Таа мисла од Леопардо, романот на Џузепе Томази ди Лампедуза за благородниците од 19 век кои се обидуваат да ги задржат своите привилегии додека Сицилија е опустошена од револуција, точно ја опишува европската дилема во 21 век, пишува „Економист“ во анализата.
Земјите што некогаш владееја со големи делови од планетата сега со вознемиреност гледаат како нивните поранешни колонии ги достигнуваат – или дури и ги престигнуваат.
Јасно им е дека промените се неопходни.
Сепак, Европа честопати се чини дека е неподготвена да се прилагоди на светот што се менува, како што некогаш беше декадентната италијанска аристократија.
ЕУ е во криза
Европската Унија, срцето на континентот, на необичен начин го негува верувањето дека може да се промени само кога е принудена од кризи.
Затоа е клучно тој точно да разбере како се наоѓа во криза денес.
Со години се потпираше на кинескиот пазар за раст, на рускиот гас за гориво на индустријата и на американската воена моќ за безбедност.
По три години војна во Украина и три месеци агресивен пристап на Доналд Трамп во Америка, ЕУ беше потресена.
Во таков нестабилен свет, Европа мора да ги прифати промените.
Како благородничко семејство кое доцна сфаќа дека мора да отпушти некои од своите слуги за да остане солвентно, Европа треба да започне со напуштање на луксузните политики што повеќе не може да си ги дозволи.
Време е за позрел однос со Велика Британија
За почеток, тука е врската на континентална Европа со Британија. Ѕвечкањето со оружје кон својот островски непријател стана еден вид тајно задоволство за ЕУ откако Велика Британија стана првата членка што ја напушти Унијата во 2020 година.
ЕУ се однесуваше доста строго кон Велика Британија, делумно за да ги обесхрабри другите земји да се обидат да го сторат истото.
Но, тој аргумент повеќе не е валиден. Брегзит денес се претставува како предупредување, а не како пример што треба да се следи.
Сепак, и покрај безбројните најави за „нови почетоци“ во односите, удирањето по „les rosbeefs“ (како што Французите ги нарекуваат Британците) е сè уште на дневен ред. Тоа е луксуз што Европа повеќе не може да си го дозволи.
Велика Британија има воена, геополитичка и индустриска тежина што може да го зголеми европското влијание во Украина.
Се очекува на самитот на 19 мај да биде договорено Велика Британија да учествува во програмите на ЕУ за вооружување на Европа.
Но, договорот беше блокиран со недели бидејќи од Велика Британија беше побарано да се согласи на отстапки во сосема неповрзани области.
На пример, Франција инсистира правата за риболов да се решат пред прашањата поврзани со одбраната.
Европа мора да престане да поставува правила за светот
Начинот на кој Европа се однесува кон подалечните земји, исто така, изгледа самодоволен.
Со години, ЕУ се обидуваше да ги наметне своите правила – за животната средина, работните услови и бројни други теми – далеку надвор од своите граници.
Но сега кога ЕУ мора да склучи бројни трговски договори за да го компензира американскиот протекционизам, ова е во голема мера нејзин проблем.
Европа е сила во опаѓање во глобалната економија. Преправањето дека не е е луксуз што повеќе не може да си го дозволи.
Наместо Америка, повеќе трговија во рамките на Унијата
Некои од бирократските пречки веќе се отстрануваат. Но, многу повеќе од нив би можеле да се отстранат – особено во самата ЕУ.
Доколку повеќе не можат слободно да тргуваат со Америка, 27-те членки на ЕУ би можеле да ја зајакнат меѓусебната соработка.
Сепак, административните бариери за трговија со услуги меѓу земјите-членки сè уште се еквивалентни на царина од 110%, според податоците на ММФ.
Нарачувањето – и игнорирањето – на обемни студии за подобрување на единствениот европски пазар е нешто како света традиција. За жал, тој е сè уште жив.
Речиси секое биро во Брисел е оптоварено со сè попрашлив извештај од 400 страници составен минатата година од Марио Драги, поранешниот италијански премиер, полн со разумни предлози за продлабочување на економската интеграција. Речиси ништо од тоа не беше имплементирано.
Демографија – пад што Европа го игнорира
Една особено декадентна европска навика е да се одложува решавањето на проблемите сè додека не станат толку сериозни што ќе бидат исклучително скапи за решавање.
Да разгледаме еден пример за демографијата.
Во 1980 година, Европа имаше околу пет лица на работоспособна возраст кои „финансираа“ еден пензионер.
Денес има три од нив, а до 2050 година тој сооднос ќе се намали на две лица во работоспособна возраст на еден пензионер.
Заштеда на одбраната
Впрочем, најхедонистичката навика на Европа во последните децении е штедењето во одбраната.
Уживањето во „дивидендите од мирот“ по Студената војна остави повеќе пари за социјални програми.
Неколку земји, како што се Италија и Белгија, дури сега се обидуваат да ги исполнат целите на НАТО за трошоци за одбрана од 2% од БДП, договорени уште во 2014 година.
Време е за нови приоритети
Отфрлањето на полисите за луксузни недвижности не е по природа лошо.
Напротив, тоа овозможува да се посвети поголемо внимание на она што е навистина важно.
Целите на ЕУ за намалување на емисиите на стакленички гасови на нула до 2050 година се скапи, но неопходни, иако некои други зелени регулативи треба да се преиспитаат.
Помошта за Украина не е луксуз, напротив. Ниту пак е тоа финансирањето на социјалната држава, кон која многу Европејци се длабоко приврзани.
Сепак, за да се фокусира вниманието на она што навистина има смисла, треба да се разбере дека промените во светот бараат и промени во приоритетите, заклучува „Економист“ во својата анализа.