Русија во земјите од БРИКС гледа пред се можност за заобиколување на западните санкции. Какви планови има Москва и какви се изгледите за успех?
Годишниот самит на БРИКС, шеснаесетти од основањето на организацијата во 2006 година, се одржува во Казан, Русија.
На него учествуваат 24 шефови на држави и влади, меѓу кои и рускиот домаќин, претседателот Владимир Путин.
На неодамнешниот самит во Јужна Африка, Путин го немаше на заедничката фотографија.
На негово место, таму беше рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров.
Путин откажа затоа што очигледно се плашеше да не биде уапсен, бидејќи Меѓународниот кривичен суд во Хаг издаде итен налог против него, а Јужна Африка го признава тој суд.
На првобитната група членови на БРИКС – Бразил, Русија, Индија, Кина и Јужноафриканската Република – во 2024 година ѝ се придружија уште четири земји: Египет, Етиопија, Иран и Обединетите Арапски Емирати.
Од Москва велат дека расте интересот за соработка, дека 34 земји сакаат соработка „во различни форми“, меѓу кои и членки на Комонвелтот на независни држави, земји од Африка, Јужна Америка и Југоисточна Азија.
На самитот во Казан ќе се разговара за проширениот формат на БРИКС плус, со цел да се зголеми економското и политичкото значење на таа организација.
BRICS Bridge – глобален платен систем
Една од главните теми е заедничкиот платен систем BRICS Bridge, кој на почетокот на октомври го претстави рускиот министер за финансии.
Тоа треба да овозможи „брзи и достапни“ прекугранични плаќања меѓу земјите-членки во национални валути, вклучително и блокчејн технологија и дигитални валути на централната банка – без да се вклучат кореспондентни банки во САД.
Според магазинот „Економист“, на овој начин Москва сака да ги заобиколи меѓународните санкции кои ја спречуваат Русија да врши прекугранични плаќања во американски долари.
Планираниот платен систем ги вознемири западните финансиски надзорни институции, но воспоставувањето таков платен систем е комплицирано.
Земјите-учеснички треба да обезбедат голема државна помош, а системот може да ги преоптовари националните регулаторни институции доколку една земја акумулира големи монетарни резерви во валута на друга земја.
Мотивот на Русија е јасен, вели Економист, но зошто на другите земји од БРИКС би им требал таков платен систем?
Привлечни за земјите во развој
Евгениј Коган од руската висока економска школа на својот телеграмски профил „Биткоган“ напиша дека организацијата БРИКС досега не покажала речиси никаква волја да ја заштити Русија од меѓународни санкции.
Така, Банката за развој, која беше основана од земјите на БРИКС, се приклучи на санкциите против Русија во 2022 година.
Дополнително, Коган укажува на следнава врска: вкупното население на земјите од БРИКС е 3,5 милијарди луѓе, што е 45 отсто од светското население.
Во исто време, нивното учество во глобалниот бруто домашен производ е 37,3 отсто. Од ова тој заклучува дека „рано е да се зборува за нов светски поредок“.
Но, земјите во развој имаат интерес за организацијата БРИКС и нејзиниот платен систем.
„Не за да ги налути САД, туку како можност за навистина брзо плаќање“, напиша овој руски економист.
Пет до седум отсто од меѓународните плаќања во американски долари забавуваат поради правилата на американските кореспондентни банки.
Тоа треба да помогне во борбата против инсајдерското тргување, перењето пари и финансирањето на тероризмот.
Коган критикува дека државите од БРИКС претставуваат „филозофски поглед на неефикасен и неправеден модерен светски поредок“.
Членови на БРИКС: конкуренција и противречности
Москва сепак успева да го продаде форматот БРИКС како „нов светски поредок“, вели Антон Барбашин од порталот RiddleRussia.
Во интервју за ДВ, овој политиколог посочува на растечката економска и политичка улога на членките на БРИКС – Индија, Кина и Обединетите Арапски Емирати, откако Русија започна општа војна против Украина.
Русија покренува бројни иницијативи, иако повеќето од нив не се спроведуваат или остануваат на ниво на спортскиот натпревар БРИКС.
„Проектот за единствена валута пропадна“, заклучува Барбашин.
Засега само Иран соработува со Русија за изградба на „алтернативна финансиска архитектура“, која треба да се заснова на рускиот платен систем Мир.
Организацијата БРИКС останува „клуб на интереси“ каде што сите едноставно сакаат да склучуваат добри зделки, вели Барбашин.
„Поради притисокот од западните земји, Русија е само најважниот снабдувач на евтина енергија.“
Барбашин е убеден дека слоганот на БРИКС „За праведен свет“ ќе остане само слоган, бидејќи секоја земја-членка води свои преговори со развиените западни земји и затоа што во организацијата има бројни противречности.
Затоа од таа организација нема да произлезе воен сојуз.
„Во 2020 година, Кина и Индија малку се судрија, а Иран постојано ѝ се заканува на Саудиска Арабија, партнер на Обединетите Арапски Емирати, со војна.
Ако конфликтот меѓу Кина и САД ескалира, земјите од БРИКС ќе се распрснат во различни кампови“.
Иднината на организацијата БРИКС ќе зависи од ривалите Индија и Кина, смета Барбашин.
Русија е се повеќе зависна од Кина
Во 2023 година, Индија и Кина беа главни увозници на руска нафта со 90 проценти. Ова во интервју за ДВ го посочува Алексеј Чигадаев од Универзитетот во Лајпциг.
Како ќе се полни рускиот државен буџет зависи од трговијата, вели овој политиколог и ориенталист.
„Република Јужна Африка и Бразил играат јасно подредена улога во овој случај, а влијанието на Кина врз Русија во моментов расте побрзо од она на Индија поради финансиската интеракција. Од сите опции, кинеската валута и натаму останува најликвидна и најмалку нестабилна.
Чигадаев вели дека кинеските власти не го поддржуваат поврзувањето на кинеските банки со рускиот систем за финансиски пораки (SPFS), кој работи слично како SWIFT.
Наместо тоа, Кина регрутира на рускиот пазар за сопствениот финансиски систем CIPS. Во моментов во Русија работат четири кинески банки кои вршат трансакции со 23 руски банки како индиректни учесници.
„Русија веројатно ќе стане сè позависна од јуанот и Пекинг за да го одржи пристапот до меѓународниот финансиски систем“, смета Чигадаев.
Тој смета дека токму поради тоа Москва сака да го поттикне создавањето на заедничка валута БРИКС, со цел да ја намали нејзината зголемена зависност од Кина.