Унгарија и Словачка сугерираа дека сегашните случаи на високо заразна шап и лигавка (ФМД) би можеле да се поврзат со биотероризам – без никакви научни докази за поддршка на таквото тврдење.
Првиот случај на шап и лигавка во Унгарија по 50 години е забележан на почетокот на март на сточарска фарма во близина на границата со Словачка.
Оттогаш, вирусот е потврден кај добитокот на уште три фарми во Унгарија и шест фарми во Словачка.
Затоа надлежните служби итно почнаа со вакцинирање на добитокот, за да се спречи понатамошно ширење пред евентуалното уништување на заразените животни.
Словачка прогласи вонредна состојба, воведе гранични контроли и формираше кризен центар со поддршка на полицијата, армијата и пожарникарите – и од земја и од воздух.
Сепак, вирологот Јиржи Черни од Чешкиот универзитет за природни науки во Прага предупредува дека нема конкретни докази за тврдењата за намерно ширење на вирусот.
„Според моите сознанија, нема докази кои укажуваат на тоа дека станува збор за биотерористички напад“, рече Черни.
„Тоа не значи дека не треба да се разгледуваат сите можни сценарија, туку тие мора да бидат темелно испитани и да не се претпоставуваат без никаква основа.“
Шап и лигавка е најстрашната болест која може да го зафати добитокот ширум светот.
Иако ретко е фатален, тој е многу заразен за преживарите како што се кравите, свињите, овците и козите.
Предизвикува висока температура, губење на апетит и болни плускавци во устата и копитата, што обично бара еутанизација на цели стада.
Во исто време, се воспоставуваат изолациони зони за да се спречи ширењето на инфекцијата.
Оваа болест има потенцијал сериозно да го загрози земјоделството
За време на епидемијата во Велика Британија во 2001 година, земјата претрпе штети од над 15 милијарди евра, а потоа беа убиени повеќе од шест милиони животни за да се потисне болеста.
Германија исто така пријави случај во јануари, но епидемијата брзо беше ставена под контрола.
Серни истакнува дека најверојатно се работи за случајно пренесување на вирусот.
„Вирусот може да се пренесе преку контаминирани чевли, облека, опрема, па дури и пердуви на птици преселници. Слични случаи на случајно внесување на вирусот веќе се забележани во минатото“.
Теории за „намерен напад“
Сепак, шефот на кабинетот на унгарскиот премиер Виктор Орбан, Гергели Гуљас, прв отворено ја спомена можноста дека станува збор за биолошки напад.
„Во овој момент не можеме да исклучиме дека вирусот не е од природно потекло и дека можеби имаме работа со вештачки создаден вирус“, рече Гуљас на прес-конференција.
Тој додаде дека овој сомнеж е заснован на информации од странска лабораторија, но дека овој податок се уште не е потврден.
Гуљас посочи дека надлежните експерти треба да ги истражат сите можности, вклучително и „намерен напад“.
Ден подоцна слична изјава даде и словачкиот министер за земјоделство Ричард Такач, кој во интервју на Јутјуб рече дека и Словачка ја разгледува можноста за биотероризам.
„И тука се поставуваат различни шпекулации и прашања. Истите прашања ги поставува и Европската комисија“, рече Такач.
„Можам да потврдам дека во официјалните документи по средбите на европско ниво, биотероризмот се споменува како едно од можните сценарија. Дека некој можеби намерно го донел вирусот. Истрагата е во тек“, рече тој.
Европската комисија не сакаше да ја коментира изјавата на Такач, но најави дека активно соработува со земјите-членки за да се утврди потеклото на вирусот.
„Не можеме да коментираме. Комисијата интензивно работи со земјите-членки за да го пронајде изворот на инфекцијата. Во моментов вирусот се изолира и секвенционира во референтна лабораторија на ЕУ, што може да помогне да се расветли неговото потекло. Сè уште е рано да се шпекулира“, изјави портпаролот на Комисијата за Политико.
Во меѓувреме, неколку земји преземаат дополнителни мерки на претпазливост: Австрија и Чешка ги засилија граничните контроли, додека Велика Британија ги забрани месото и млечните производи од ЕУ во личниот багаж.