Американскиот претседател Џо Бајден ја заврши својата половина век долга политичка кариера во средата со своите последни говори во Овалната соба, во кои ги означи олигархијата, акумулацијата на богатство и лавината од дезинформации како закани за демократијата.
Бајден го отвори својот говор повикувајќи ги Американците да се обединат, но брзо предупреди на опасното ниво на концентрација на богатство во САД.
„Нашиот систем на проверки и рамнотежи можеби не е совршен, но ја одржува нашата демократија речиси 250 години, многу подолго отколку што успеала да направи која било друга нација“, рече тој.
Тој, исто така, предупреди на „технолошкиот индустриски комплекс“ кој носи „лавина од дезинформации, овозможувајќи злоупотреба на моќта“.
„Слободниот печат се распаѓа“, додаде Бајден.
Џо Бајден ќе му ја предаде претседателската функција на Доналд Трамп во понеделник на 20 јануари напладне по локално време.
Новиот стар претседател во својот тим го покани милијардерот Илон Маск, сопственик на социјалната мрежа Х на која често ја промовираше како специјален советник за намалување на трошоците во владините канцеларии.
Прошталниот говор на Бајден дојде во време кога Демократската партија има многу мало влијание врз националната политика, додека Трамп веќе ги избра членовите на кабинетот кои ветија дека ќе ги отфрлат традиционалните сојузи и норми на управување.
Бајден стана претседател на САД по победата на изборите во 2020 година, за да одлучи четири години подоцна, на 80-годишна возраст, да се кандидира за нов мандат, убеден дека тој е единствениот демократ кој може да го победи Доналд Трамп.
Меѓутоа, во јули минатата година, тој беше принуден да се откаже од трката по катастрофалниот настап во дебатата против Трамп.
Има и такви меѓу демократите кои сметаат дека тој е виновен за изборните порази во ноември, кога партијата не успеа да освои мнозинство во ниту еден дом на Конгресот, а Камала Харис не успеа да стане првата жена-американска претседателка.
Бајден и неговите соработници ја водеа земјата преку закрепнување од пандемијата на Ковид, ја финансираа реконструкцијата на инфраструктурата, го охрабрија производството на нови полупроводнички чипови и се справија со бројните предизвици како што се климатските промени и социјалната нееднаквост.
Сепак, не успеаја да стават крај на инфлацијата и поделбите во општеството, а победата над Трамп се покажа само привремена.
Идниот претседател најави дека ќе повлече многу од потезите направени од администрацијата на Бајден.
„Се што сакаше Џо Бајден беше да биде запаметен по големите работи што ги направи за оваа земја, но тие, барем на краток рок, беа засенети од неговата лоша одлука да се кандидира повторно“, рече поранешниот советник на Обама, Дејвид Акселрод.
„Фактот дека Трамп се враќа на власт помоќен отколку што беше кога си замина е несреќниот крај на приказната“, додаде тој.
Во претходната изјава, Бајден нагласи дека се кандидирал за претседател затоа што верувал дека „душата на Америка“ е загрозена.
Тие зборови важат и денес, додаде тој и ги повика граѓаните да продолжат да се борат за земја која се фокусира на еднаквоста, животот, слободата и правото на среќа.
Неговиот долгогодишен сојузник, сенаторот Крис Кунс, потсети дека актуелниот претседател се соочил со низа кризи на почетокот на неговиот мандат – економски, здравствени и демократски, мислејќи на упадите од поддржувачите на Трамп во Капитол на 6 јануари 2021 година.
„Закрепнувањето од пандемијата беше неговото најголемо достигнување“, рече Кунс.
Дополнително, мандатот на Бајден е поврзан со економско закрепнување кое ги спротивстави на предвидувањата за рецесија, иако инфлацијата се зголеми, а цените останаа високи.
На минатогодишните избори, републиканците ја искористија фрустрацијата на јавноста поради високите цени, поттикнувајќи ја со обвинувања за „демократски елитизам, отуѓен од гласачите од работничката класа“, како и обвинувања дека имигрантите се причина за високите цени, за што не беа презентирани јасни докази.
„Не можете да свртите четири и пол децении на растечка нееднаквост со неколку години добри економски перформанси и промени во јавните политики“, рече Хајди Ширхол, претседател на Институтот за економска политика.
Кога станува збор за надворешната политика, мандатот го одбележаа руската агресија и војната во Украина, војната во Појасот Газа и повлекувањето од Авганистан.
Тринаесет лица американски воен персонал беа убиени за време на хаотичното повлекување од Авганистан во август 2021 година.
Популарноста на Бајден никогаш не закрепна од тоа.
Неговата поддршка за Израел, чие раководство е осомничено за убиствата на десетици илјади Палестинци кои следеа по нападот на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година, предизвика поделби меѓу американските демократи и губење на популарноста меѓу левичарските гласачи.