Турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоган беше почесен гостин во Азербејџан за време на воената парада во чест на победата на Турција над Ерменија, сојузник на Москва.
Ако лидерот на Кремљ, Владимир Путин беше револтиран од инвазијата во неговиот поранешен советски двор, тој тоа не го покажа.
Тоа беше само последната провокација од турскиот лидер и беше трпеливо прифатена од обично асертивниот Путин. Тоа е затоа што Ердоган во моментов се обидува да ги воспостави односите со администрацијата на идниот американски претседател Џо Бајден, додека Кремљ е уверен дека Турција ќе продолжи да им е трн во око на своите колеги од НАТО, што резултира со поделби, кои се по вкусот на Москва.
Претседателот Доналд Трамп, кој е горд на срдечниот однос со Ердоган, ги одобри плановите на САД за воведување санкции кон Турција за купување руски противвоздушни ракетни системи С-400, што дополнително ги отежнува обидите на турскиот лидер да ги воспостави односите со Вашингтон.
Од Сирија до Либија, напорите на Анкара да го врати влијанието на Турција како регионална сила ја принудуваат Русија активно да ги ограничи своите амбиции. Иако Ердоган сè повеќе се позиционира како пречка за геополитичкото влијание на Кремљ, Путин има само топли зборови во јавноста за рускиот сосед во регионот на Црното Море.
„Во моментов, односите се многу напнати, има ривалство, па дури и елемент на конфронтација“, рече Андреј Кортунов, шеф на Рускиот совет за меѓународни работи, создаден од Кремљ. „Во исто време, соработката со Турција е толку стратешки важна што Русија е подготвена да замижи пред тоа.
Конфликт во НАТО
Умерената реакција на Русија покажува желба да се развијат врските со Ердоган, политичарот кој предизвика невиден конфликт во НАТО со својата одлука да го добие системот С-400 во 2017 година.
Сè уште има премногу разлики во односите Турција-САД и Ердоган би се спротивставил на секој што се обидува да диктира правила на однесување, изјави висок руски официјален претставник кога разговараше за политички прашања со дописникот на Блумберг, кој побара да не биде именуван.
Русија има искуство во управувањето со нестабилните економски и политички односи со Турција, иако Ердоган испраќа турски трупи за спротивставување на Путин во регионалните жаришта.
Ердоган гледаше како околу 200 негови војници им се придружуваат на азербејџанските трупи во Баку, главниот град на Азербејџан. Тие, на парада, покажаа беспилотни летала од турско производство кои играа одлучувачка улога во победата над Ерменија за време на 44-дневната војна за спорниот регион Нагорно-Карабах.
Според три лица во Москва, запознаени со ситуацијата, Ердоган всушност ги спречил напорите поддржани од Русија за уништување на последното упориште на бунтовниците во Сирија, и исто така се спротивстави на Кремљ во Либија.
Иако Анкара продолжува да им кажува на своите западни партнери дека нејзиното растечко влијание во поранешниот Советски сојуз и на Блискиот исток создава пречка за експанзионистичка Русија, тоа не значи дека Турција е на иста страна со нив, рече Кортунов. „Под власта на Бајден, проблемите со Ердоган веројатно ќе станат уште поголеми“, додаде тој.
Старо непријателство
Во исто време, тензиите меѓу Москва и Анкара се одраз на вековната борба меѓу овие поранешни империјални сили. Во 2015 година Русија воведе санкции кон Турција за соборување руски борбен авион на границата со Сирија. Во средата, Москва забрани увоз на домати од Азербејџан, што е најголем извоз на земјата, по нафта и природен гас.
Рускиот лидер активно се залага за создавање мултиполарен свет во кој регионалните сили можат да го оспорат традиционалното лидерство на САД, но Ердоган покажа уште поголема сила во борбата за влијание.
„Во некои аспекти, ние сме сојузници, додека во други нашите интереси се дијаметрално спротивни“, рече Андреј Бакланов, поранешен руски дипломат, кој работеше посебно во Саудиска Арабија и сега е поврзан со московскиот клуб Валдај. „Ние мора да научиме да живееме со таа ситуација. “
Иако Путин обезбеди примирје меѓу Азербејџан и Ерменија, што му овозможи да испрати руски мировници во Нагорно Карабах, упорноста на Ердоган во поддршката на Баку за време на војната и даде на Турција улога во контролата на договорот за прекин на огнот.
Во Сирија, каде сојузникот на Путин, Башар ал Асад, ја врати контролата над поголем дел од земјата благодарение на поддршката од Русија и Иран, Турција ги блокираше напорите на владата за заземање на клучното упориште на бунтовниците во Идлиб. Според три лица запознаени со ситуацијата, Русија, која испратила платеници да го водат нападот врз градот на почетокот на оваа година, ја запрела операцијата поради приговори од Турција.
Во богатата со нафта Либија, која е исто така руски сојузник, воениот лидер Калифа Хафтар, со седиште во источниот дел на земјата, губи влијание поради обновените разговори за политички договор со владата поддржана од ООН во Триполи и Турција.
Турција е, исто така, важен купувач на енергија за Русија, но проблеми се појавија дури и во оваа област. Турција, некогаш најголемиот клиент надвор од Советскиот Сојуз, го намали купувањето природен гас во последните неколку години и се сврте кон конкурентите на Москва меѓу добавувачите, вклучително и Азербејџан.
Путин јавно го пофали Ердоган за неговата независност, што се рефлектира во договорите за енергетика и зделките за оружје со Русија, и покрај приговорите од сојузниците на НАТО. „Не е само убаво да се има таков партнер, туку и сигурно е да се работи со таков партнер“, рече Путин во октомври. Што се однесува до разликите меѓу овие земји, Русија, според Путин, мора да биде „трпелива“ и „да бара компромис“.
Русија и Турција во моментов имаат компликувани односи, „и покрај разликите во мислењата“, рече Синан Улген, извршен директор на Истражувачкиот центар ЕДАМ со седиште во Истанбул и соработник на Европскиот центар Карнеги со седиште во Брисел.
Ердоган „постојано ги зголемува влоговите. Тој не ги слуша другите земји “, рече Ирина Звјагелскаја, експерт за Блискиот исток во Државниот институт за светска економија и меѓународни односи (ИМЕМО):„ За Русија, Ердоган не е лесен партнер и не е лесно да се справи со него.
Сања Костовска