Откако на почетокот на оваа година во САД беше одобрен лекот леканемаб за Алцхајмерова болест, шведскиот неврогеријатар Ненад Богдановиќ изрази уверување дека наскоро ќе биде одобрен во Европа како прв лек против оваа тешка деменција.
Европската агенција за лекови (ЕМА) веќе добила барање за евалуација на овој лек.
– Одобрувањето го очекувам во декември бидејќи има голем медицински и политички притисок да се одобри лекот во Европа, изјави д-р Хини Богдановиќ, професор по геријатрија со хрватско потекло на Институтот Каролинска и Универзитетската болница Каролинска во Стокхолм.
Лекот се продава во САД под името leqembi и содржи антитела кои ги отстрануваат плаките или акумулациите на токсичниот бета амилоид протеин од мозокот.
Богдановиќ вели дека развојот на овие антитела започнал во нивната лабораторија во Каролинска, но јапонската фармацевтска компанија Еисаи и американската Биоген ги завршиле клиничките испитувања.
Според првите проценки, годишната терапија чини околу 26.500 долари.
Тој исто така забележува дека пред еден месец компанијата Ели Лили известила за позитивните резултати од својот лек – донанемаб.
Станува збор и за антитела кои ги чистат амилоидните плаки во мозокот, а производителот тврди дека тоа го забавува развојот на Алцхајмерова болест за околу една третина од времето.
Нова ера во борбата против Алцхајмеровата болест
„Американската администрација за храна и лекови (ФДА) сè уште го нема дадено последниот збор за донанемаб. Очекуваме дека до крајот на јули тие ќе ги одобрат и овие нови антитела за „чистење ѓубре во мозокот““, вели Богдановиќ, кој бил лично вклучен во развојот пред петнаесет години на првите антитела против Алцхајмерова болест во компанијата „Вајет и Фајзер“ во Лондон.
Посочува и дека веројатно сме навлезени во нова ера на можно запирање на прогресијата на Алцхајмеровата болест, за која досега немаше лек.
И идејата за овој начин на борба против Алцхајмеровата се појави на крајот на минатиот милениум, поточно во 1999 година.
После тоа, експерименталните студии на глувци покажале дека патолошките промени во мозокот можат да се отстранат со антитела против амилоидниот протеин.
Во нормални физиолошки процеси овој протеин се создава и се разградува, додека кај Алцхајмеровата болест од сѐ уште нејасни причини се акумулира во мозокот предизвикувајќи дегенерација на мозокот и деменција.
Кај само мал процент од околу три проценти од пациентите со Алцхајмерова болест, генетската грешка е причина за акумулација на патолошки промени.
„Не е јасно дали амилоидот се акумулира поради зголеменото производство, или поради ослабеното чистење на тој протеин во мозокот, или поради меѓусебниот механизам. Со давање антитела (нови средства за чистење) успешно се отстранува вишокот на амилоид кој има е потврдено во експериментални студии“, вели Богдановиќ.
Лекот, додава тој, ја потврдил ефикасноста на оваа „хипотеза за чистење“.
Забавување на губење на меморијата
„Ако навреме го исчистиме тоа ѓубре, не можеме да ја вратиме меморијата 100%, но можеме да го одложиме влошувањето што е можно повеќе. Влошувањето на меморијата ќе се забави така што човекот ќе страда од други болести“, објаснува Богдановиќ.
Лекот се дава преку получасовна инфузија два пати месечно во текот на година и пол, а сè уште не е познато колку пати пациентот мора да ја повтори администрацијата на антителата за да се одржи посакуваната состојба.
Сè уште е отворено прашање дали овој лек ќе треба да се зема континуирано и во кои временски интервали.
„За инфузијата ќе треба да се исполнат цела низа критериуми бидејќи антителата имаат несакани ефекти. Како што изгледа сега, околу 20 проценти од пациентите во САД би можеле да ја примат оваа терапија. Тоа се оние кои се во многу рана фаза на болест, кои се физички поздрави, кои немаат имунолошки заболувања и не користат лекови против згрутчување. Ќе има многу голем избор“, истакнува Богдановиќ.
Leqembi најверојатно ќе влезе во американските болници дури во декември. Засега првично се дава само преку специјални центри организирани од производителот Еисаи.