Царините објавени од американскиот претседател Доналд Трамп за Канада и Мексико, а потоа одложени за еден месец, може да предизвикаат потресување на синџирите на снабдување за низа производи, од автомобили до авокадо, при што индустриите очекуваат зголемени трошоци.
Увозот на САД од двете земји изнесуваше речиси 900 милијарди долари во 2023 година, а патиштата за снабдување меѓу трите земји поврзани со трговскиот договор се цврсто интегрирани.
Новите царини може да предизвикаат компликации за компаниите кои работат во една или повеќе земји.
Аналитичарите очекуваат дека царините од 25 отсто за Канада и Мексико тешко ќе го погодат автомобилскиот и електронскиот сектор.
Иако беше воведена пониска царина од 10 отсто за канадскиот извоз на енергија, таа сепак е зголемување бидејќи САД досега немаа царини за увоз на канадска нафта.
Мексико и Канада, исто така, заземаат значителен дел од американскиот увоз на земјоделски производи, што значи дека царините би можеле да ги зголемат цените на популарната храна како што се авокадото и доматите.
Канада: енергија, автомобили
Најавените американски царини за канадскиот извоз во САД се одложени за најмалку триесет дена, објави во понеделникот канадскиот премиер Џастин Трудо во врска со мерките што требаше да стапат на сила следниот ден.
Речиси 80 отсто од извозот на стока на Канада, во вредност од речиси 410 милијарди долари, оди во Соединетите држави, според статистиката на Канада.
Царините тешко ќе ги погодат канадските автомобилски и енергетски сектори, имајќи предвид дека тие претставуваат повеќе од 40 отсто од канадскиот извоз во САД.
Извозот на енергија главно се однесува на сурова нафта и битумен, како и природен гас.
Автомобилскиот сектор во Онтарио, најнаселената провинција во Канада, се соочува со посебни предизвици.
Тоа е затоа што „различни делови ја минуваат границата неколку пати пред да завршат во готовиот производ“, објасни Роберт Кавчиќ од Банката на Монтреал во анализа.
САД, исто така, увезуваат градежни материјали од Канада, што значи дека царините би можеле да ги зголемат трошоците за изградба на станови.
Повеќе од 70 отсто од увозот на два клучни материјали што им се потребни на градежниците – граѓа и гипс – доаѓаат од Канада и Мексико, рече Карл Харис, претседател на Националната асоцијација на градежници.
„Царините за граѓа и други градежни материјали ги зголемуваат трошоците за изградба и ги обесхрабруваат новите градежни проекти“, рече тој.
Мексико: автомобили, електроника
Американскиот претседател Доналд Трамп во понеделникот на својата социјална мрежа потврди дека стапува на сила едномесечната „пауза“ во воведувањето на царините од 25 отсто за Мексико, кои требаше да започнат во вторник.
Тој рече дека имал „многу срдечен разговор со (мексиканската) претседателка Клаудија Шеинбаум“ и нагласи дека преговорите ќе се одржат во текот на едномесечната пауза за да се најде договор со Мексико.
Според Националниот институт за статистика, мексиканскиот извоз во Соединетите држави изнесува 84 отсто од стоките што ги продале на светот минатата година. Вредеше повеќе од 510 милијарди американски долари.
Автомобилскиот сектор, возилата и деловите, како и секторите за производство на електроника и машини, најверојатно ќе бидат најтешко погодени од царините.
Овие сектори продаваат речиси половина од своето производство во САД, велат аналитичарите на Capital Economics.
Тарифата од 25 проценти ќе го погоди и прехранбениот сектор. Во 2023 година, Мексико обезбеди 63 отсто од увозот на зеленчук во САД и речиси половина од увозот на овошје и јаткасти плодови, според американското Министерство за земјоделство.
Повеќе од 80 проценти од американските авокадо доаѓаат од Мексико, што значи дека повисоките увозни цени може да ги зголемат цените на производите како намазот од авокадо.
Основа за царински давачки
Трамп се повика на итни економски овластувања во неговата одлука да воведе царини за Канада, Мексико и Кина, тврдејќи дека тие не успеваат да ја спречат илегалната имиграција и трговијата со дрога во САД. Новите американски царини за стоки од Кина се 10 отсто.
Но, аналитичарите рекоа дека американските тарифи за канадски и мексикански увоз можеби не се во согласност со трговскиот договор што САД, Мексико и Канада (USMCA) го потпишаа во неговиот прв мандат.
Некои веруваат дека ставот на Трамп има за цел да се позиционира во подобра позиција пред ревизијата на договорот во 2026 година.
Можни последици
Економистите предупредија дека големите американски царини и одмазднички мерки може да ги турнат Канада и Мексико во рецесија, а САД исто така ќе ризикуваат блага рецесија.
„Тарифите испраќаат јасна порака, засилувајќи го наративот на Трамп „Америка на прво место“ бидејќи тој ја користи трговијата како геополитичка алатка“, рече главниот економист на EY, Грегори Дако, за АФП.
Пазарите ќе го сфатат ова како зголемена политичка несигурност, а инвеститорите се подготвуваат за инфлациски притисоци и нарушувања во синџирите на снабдување, рече тој.
Мексиканската претседателка Клаудија Шејнбаум веќе најави дека Мексико ќе воведе одмазднички тарифи.
„Мексико и Канада би можеле да ја оспорат таа одлука според USMCA, а Кина би можела да одговори со насочени ограничувања“, рече Дако.
Поголема причина за загриженост е тоа што ситуацијата може да ескалира во подолг и поголем конфликт, рече тој.