Марк Руте се прости од своите сонародници. Тој завчера во своето последно телевизиско обраќање како премиер неколку пати потенцираше колку е важно Холандија да биде вклучена во ЕУ и НАТО.
Погледот на светската мапа јасно покажува, рече Руте: „Заедно сме посилни отколку кога сме сами“.
Но, новата десничарска влада, која положи заклетва во Хаг пред кралот Вилијам Александар, има сосема поинаков тек.
Коалицијата на радикалната десничарска партија на популистичкиот Герт Вилдерс со уште три десни или либерални партии се оградува од важните проекти на Европската унија.
Напуштете го пактот за азил на ЕУ
Пред неколку месеци, Европската унија го усвои Пактот за азил по долгогодишни болни спорови.
Со него се предвидува преместување на процедурите за добивање азил на надворешните граници на ЕУ, како и распределба на мигрантите меѓу земјите-членки.
Земјите од ЕУ имаат две години да ги прилагодат своите институции на ова.
Меѓутоа, холандската десничарска коалиција дава отпор: ветува дека ќе води најстрога можна политика за азил и сака драстично да ја ограничи имиграцијата.
За ова ќе биде одговорна новата министерка за азил Маржолејн Фабер од Партијата на слободата на Вилдерс (ПВВ).
Таа политичарка, инаку, дури неодамна се огради од теоријата на заговор за миграцијата како наводна „замена на населението“.
Владата во Хаг сака да побара од Европската комисија Холандија да се повлече од политиката на ЕУ за азил и мигранти.
Меѓутоа, прашањето е дали тоа воопшто е законски можно.
Според Комисијата, новата регулатива мора да се имплементира.
Ублажување на еколошките прописи
Холандија, исто така, повеќе не сака да придонесува во борбата против климатските промени, како порано.
Европската унија воведе соодветни регулативи во таа област во согласност со т.н „Зелен договор“.
Како втор најголем извозник на земјоделски производи во светот по САД, Холандија има огромни еколошки проблеми.
Но, тамошните земјоделци протестираа против насоките на ЕУ, понекогаш и насилно.
Еден од четирите членки на коалицијата, десничарското популистичко Движење на граѓани-земјоделци (БББ), се засили токму преку отпорот кон тие еколошки прописи.
Новата влада сака да ги ублажи тие регулативи, да ги укине субвенциите за одржлива енергија, да купи повеќе електрична енергија од нуклеарните централи и да го прошири производството на природен гас во морето.
И покрај сето ова, владата ветува дека ќе се држи до климатските цели.
Сè уште партнер за Берлин?
Холандија е особено важна за Германија – петтата по големина економија на ЕУ и најважниот трговски партнер на Германија во Унијата.
Покрај тоа, Берлин и Хаг се традиционално блиски кога станува збор за финансиската политика.
Двете влади се силно посветени на намалување на долгот и фискално штедење.
Тој однос стана уште поважен по Брегзит во 2020 година, кога со заминувањето на Британците си замина и третата страна во тој „штедлив сојуз“.
Неизвесно е како новата холандска влада ќе се позиционира во однос на финансиската политика, а единствено сигурно е дека сака да плаќа помалку во буџетот на ЕУ.
Кој ќе седне на врвот на маса?
По 14 години на функцијата, Марк Руте повеќе не беше популарен во неговата земја.
На многумина им пречеше тоа што го заобиколија бројни скандали, на пр. бесчувствителниот третман на граѓаните на Гронинген кои мораа да го издржат тресењето на земјата поради производството на гас, или аферата со додатокот за згрижување деца каде што државата погрешно бараше рефундирање од илјадници семејства.
Но, на самитите на Европската унија, Руте се сметаше за сигурен борец за европската кауза, на пример кога станува збор за поддршка на Украина или борба против оние кои го прекршуваат владеењето на правото во ЕУ.
Наследникот на Руте, Дик Шуф, поранешен висок функционер, е непознат дури и во неговата татковина.
Останува да видиме дали во Брисел ќе дејствува самостојно или само како марионета на Герт Вилдерс.
Помалку единство?
Со својата нова влада, Холандија, земја основач на Европската унија, станува многу покритична кон ЕУ.
Изборниот победник Вилдерс повеќе не бара неговата земја да ја напушти Унијата, но тој е за правење исклучоци и со тоа да ги охрабри другите земји-членки да направат слични потези.
Ова не се охрабрувачки изгледи за единство во ЕУ – сега загрозени од унгарското претседателство со Советот на ЕУ, каде не сите во Брисел се сигурни дека Будимпешта ќе дејствува како „чесен посредник“.
Дополнително, во Франција по парламентарните избори може да дојде на власт десничарска националистичка влада, а во САД се зголемија шансите на предизвикувачот Доналд Трамп да победи на изборите по ТВ дуелот.
Европската унија ќе се соочи со големи предизвици во наредните недели и месеци.
И не само поради Холандија.