Американскиот претседател Доналд Трамп, кој се гордее со своите преговарачки способности, е на прагот да склучи договор со кој на САД би им се овозможил повластен пристап до украинските ретки минерали, јавува агенцијата Хина од Политика.
Но, на крајот, тој може да добие помалку отколку што очекуваше.
Проценетите вредности на ретките минерали во Украина се засноваат на застарени советски податоци кои не ги земале предвид изводливоста и трошоците за нивната експлоатација.
Според последниот нацрт-договор, цитиран од украинскиот весник „Економски правда“, Киев би плаќал 50 отсто од приходите на државата од природни ресурси во фонд што би инвестирал во Украина.
За возврат, тој нема да добие американски безбедносни гаранции и САД, барем на хартија, треба да остварат многу добар профит.
Според украинското Министерство за природни ресурси и животна средина, Украина поседува околу пет отсто од светските резерви на критични ретки минерали, вклучувајќи графит, литиум, титаниум, берилиум и ураниум.
Овие ресурси се потребни за батерии, радарски системи и оклопни возила, од клучно значење за одбранбената и технолошката индустрија и значително би ја намалиле зависноста на Америка од кинеските минерали.
Но, во пракса, колку минерали всушност има Украина останува непознато.
Иако Украина тврди дека има повеќе од 20.000 докажани депозити, само приближно 8.000 од нив се оценети како искористливи.
Помалку од половина беа во процес на експлоатација пред да започне руската инвазија пред три години.
Проценетите вредности на овие наоѓалишта во голема мера се засноваат на советските истражувања спроведени главно помеѓу 1960-тите и 1980-тите.
Информациите, често нецелосни, се расфрлани низ земјата и се уште се дигитализираат.
Повеќето од нив се запечатени откако претседателот Володимир Зеленски прогласи воена состојба на почетокот на војната.
Дури и да се потврди постоењето на вредни наоѓалишта, нивното извлекување би траело долго и би било многу скапо.
Украинскиот геолошки институт ги процени трошоците за експлоатација на десетте најголеми украински наоѓалишта на 15 милијарди американски долари, вклучувајќи изградба на рудници, каменоломи и околу 20 нови преработувачки погони.
Едно од овие полиња е Новополтавске, кое Геолошкиот институт на Украина го опишува како „едно од најголемите“ наоѓалишта на ретки минерали во светот.
За неговиот развој би била потребна инвестиција од 300 милиони американски долари.
Друг извештај од Украинскиот геолошки институт ја опишува локацијата како „релативно тешка“ поради ризикот од поплави и лизгање на земјиштето.
Иако ретките минерали всушност не се толку ретки, нивното екстракција и обработка се многу скапи бидејќи се мешаат со други минерали во различни концентрации.
Кина, која обработува речиси 90 отсто од светските ретки минерали, има речиси монопол на тој чекор во синџирот на снабдување, според Центарот за стратешки и меѓународни студии.
Повеќето производители на ретки минерали, вклучително и САД, немаат домашна експертиза или инфраструктура потребна за рафинирање на минералите и мора да се потпрат на Пекинг.
Развивањето на инфраструктурата за ова во Украина, дури и со американски инвестиции, би траело со години и веројатно би било помалку ефикасно од испраќањето минерали во Кина за преработка.
На ова мора да се додадат милијарди долари за деминирање, кое би можело да потрае повеќе од десет години, и за реконструкција на основната инфраструктура за рударскиот сектор, од патишта до електрани.
Украинската влада, Светската банка и Европската комисија ги процениле трошоците за обновата на Украина на 524 милијарди долари во следните десет години, што приближно одговара на сумата што Трамп ја бара како компензација за американската поддршка за Украина во нејзината војна против Русија.
Вистинската американска помош од почетокот на војната е поблиску до 120 милијарди долари.
Поради техничките предизвици и придружните трошоци, „искористувањето на минералните наоѓалишта на ретки земји во Украина можеби нема да биде исплатливо“, заклучи S&P Global.
Постои уште една пречка меѓу Трамп и рудното богатство на Украина – неколку ветувачки наоѓалишта се наоѓаат во областите под руска окупација.
Две од најголемите познати наоѓалишта на минерали од ретки земји – полињата Азов и Мазури – се наоѓаат во регионот Доњецк, кој го држи Русија, а полето Новополтавске се наоѓа во регионот Запорожје, кој е под закана од руските напади.
Некои ветувачки наоѓалишта на литиум во различни фази на развој – Полето Шевченкивске во Доњецката област и Крута Балка во Областа Запорожје, исто така се на фронтот.
Украинската вицепремиерка Јулија Свириденко изјави дека Русија ги окупирала критичните резерви на минерали и гас на Украина во вредност од 350 милијарди американски долари. Вредноста на изгубените ресурси, според други проценки, е во илјадници милијарди долари.
Трамп би можел да одлучи да ја зголеми помошта за Украина и да и помогне да ја врати окупираната територија или да ја прифати понудата на Путин да купи минерали од Русија, вклучително и оние кои се вадат на украинска територија.
Ова може да биде зделка на векот за Трамп или може да заврши со низа рудници со загуба во кои ниту една американска компанија никогаш нема да сака да инвестира, според Политико.