Ако одевте по линијата на фронтот во првите недели од војната во Украина, можевте да слушнете извици на украински и руски, можеби помешани со гласовите на регионалните јазици како што се бурјатски и чеченски.
Денес, војниците од двете страни на конфликтот комуницираат на шпански, непалски, хинди, сомалиски, српски и корејски.
Странските јазици во рововите се само еден од знаците дека конфликтот добива сè поголема меѓународна димензија, пишува Politico.
На небото, иранскиот дрон Шахед може да го пресретне американскиот систем за воздушна одбрана, додека на земја германската артилерија ги надминува севернокорејските гранати.
Речиси три години подоцна, тешко е да се нарече конфликтот „регионален“ меѓу Русија и Украина.
Она што започна во февруари 2022 година како најголема копнена војна во Европа од Втората светска војна, сега се бори за титулата најглобален конфликт од Студената војна, со десетици земји директно или индиректно вклучени.
Овој аспект на конфликтот би можел да го одреди неговиот исход, бидејќи Украина ризикува да го загуби својот најголем сојузник со доаѓањето на Доналд Трамп на чело на САД, додека Русија ја привлекува поддршката од американските непријатели, како што е Северна Кореја.
„Последниот пат кога видовме нешто вакво веројатно беше советскиот напад врз Авганистан“, истакна историчарот од Студената војна Сергеј Радченко за Политико. Тогаш Западот заедно со Пакистан ги поддржа муџахедините и сите се вклучија“.
Двете страни се зависни од странска помош
Кога Москва ја започна инвазијата, Кремљ ја оправда како одбранбен потег против НАТО.
Општо прифатено е дека Путин очекува краткорочен конфликт, потпирајќи се на минатогодишната пасивност на Западот кон неговите акции во Украина, Молдавија и Грузија.
Сепак, Украинците пружија неочекуван отпор, а Западот брзо реагираше, испраќајќи оружје и разузнавачки информации кои го запреа рускиот напредок и го интернационализираа конфликтот, пренесува Index.hr.
„Ќе беше локален конфликт ако брзо завршеше“, рече Радченко. „Но, не беше.“
Со текот на времето, меѓународната димензија стана клучна.
Денес, двете страни зависат од странската помош: Украина за опстанок, Русија за одржување на доминацијата додека се обидува да ги минимизира ефектите од војната врз нејзиното население. Додека Украина тврди дека се бори за „демократија“, Русија ја оправдува својата војна борејќи се против „американската хегемонија“.
Русија доби сојузници како Иран, кој испорачува беспилотни летала и Северна Кореја, која испраќа ракети и војници.
Земјите од БРИКС, незадоволни од западните финансиски институции, често покажуваат предност кон Русија. Кинеската поддршка, која вклучува купување руска нафта и технологија, е клучна за руската економија.
„Индија и другите можат да тргуваат со Русија, што е значајно. Но, ништо не може да се спореди со она што го носи Кина“, вели Александар Габуев, директор на Карнеги центарот за Русија и Евроазија.
Од друга страна, Русија користи хибридни методи за да предизвика проблеми и поделби, вклучително и мешање во изборите и поддршка на проруски групи како Хутите во Јемен.
Сепак, за разлика од Студената војна, Москва нема прокси конфликти каде што може директно да го нападне НАТО.
Западна помош и ограничувања
Западната помош, предводена од САД и НАТО, го обезбеди опстанокот и воениот отпор на Украина.
Од почетните хаубици до авионите Ф-16 и ракетите АТАКМС, помошта постепено се зголемуваше. ЕУ, исто така, постигна напредок во пристапните процеси на Украина и Молдавија.
„Без помош од Западот, војната немаше да ја преживее првата година и ќе заврши со тежок пораз на Украина“, рече Габуев.
И покрај тоа, Западот задржа одредени ограничувања за да спречи ескалација. Украинските барања за напади внатре во Русија долго време се игнорирани, а Москва, иако се заканува со нуклеарни напади, избегнува директни конфронтации со НАТО.
Од друга страна, Русија користи сојузници како Северна Кореја за да обезбеди ресурси и војници, додека Украина нуди финансиски и историски мотиви на странските борци.
Меѓутоа, како што војната влегува во својата четврта година, ниту една страна не ја добива сета помош што ја сака.
Замрзнати конфликти и политичко влијание
Идејата за замрзнување на конфликтот, кој вклучува територијални отстапки за Украина, повеќе не е табу тема, туку сериозно се разгледува.
„Од самиот почеток беше јасно дека Америка ќе се откаже доколку Украина не победи доволно брзо“, вели Нина Хрушчова, професорка по меѓународни односи во „The New School“ во Њујорк и правнука на советскиот лидер Никита Хрушчов.
„Од почетокот на се се гледаше како на холивудска серија“, вели таа. На почетокот, сојузниците мислеа дека ќе заврши по една сезона. Но, потоа следеше уште една.
И сега сме во третата сезона, а вниманието секако ослабе“, изјави таа. „Не сакаме четврта сезона, но тоа ќе се случи.
„За Америка избегнувањето нуклеарна војна со Русија отсекогаш било приоритет број еден. Вториот беше да и помогне на Украина да победи. Мора некако да се помират тие две цели“, вели Радченко.
Падот на поддршката за Украина е особено видлив во САД, каде јавното мислење е поделено, а доаѓањето на Трамп може дополнително да ја намали американската поддршка.
Крајот на војната
Како што конфликтот влегува во својата четврта година, ниту една страна не ја добива сета помош што ја сака.
Конфликтот се повеќе наликува на војна за трошење од Првата светска војна отколку на трета светска војна со висока технологија.
„Би било логично да видиме илјадници Иранци и компактни кинески војски кои се борат за Русија во Украина во моментов“, напиша во октомври ултранационалистичкиот руски мислител Александар Дугин, кој се смета за еден од идеолозите на војната во Украина.
„Логично е оние кои се против западната хегемонија и за мултиполарен свет да ја поддржуваат Русија со акција. И Русија тогаш ќе ги поддржи во нивните антиимперијалистички војни“.
Украина е во уште потешка позиција.
Сомнежите за длабочината на поддршката на Западот растат токму кога Украинците влегуваат во уште една зима, ослабени од слабиот морал и недостатокот на речиси сè.
Според проценките на Пентагон, земјата има доволно ресурси за уште шест до дванаесет месеци пред да се соочи со сериозни проблеми.
Двете страни се повеќе користат странски борци, главно од сиромашните земји. Заедно со војниците обезбедени од Пјонгјанг, Москва регрутира борци од Куба, Индија, Непал, Сирија, Србија, Централноафриканската Република и Либија, ветувајќи великодушни плати и руско државјанство.
Од друга страна, Украина, освен финансиски стимулации, на странците им нуди можност да бидат на „вистинската страна на историјата“.
„Заедно го победивме Хитлер, ќе го победиме и Путин“, напиша тогашниот украински министер за надворешни работи Дмитро Кулеба на платформата Х во 2022 година.
Ова доведе до ситуација во која, повеќе од три децении по распадот на СССР и наводниот „крај на историјата“, Колумбијците се борат против Кубанците.
Крајот на конфликтот веројатно ќе зависи од одлуката на клучните поддржувачи. Ако НАТО ја повлече поддршката, Украина нема да преживее.
Слично на тоа, ако Кина ја повлече својата поддршка за Русија, Москва ќе биде принудена да ги ограничи своите апетити.
Засега војната продолжува да ја обликува глобалната политика, додека ризикот од ескалација останува.
Секој нов учесник или надворешен фактор, како што се конфликтите на Индо-Пацификот или на Блискиот Исток, може да го промени правецот на конфликтот.
Како што војната продолжува, опасноста да се вклучат дополнителни актери останува голема, заклучува Политико.