Грчкиот остров Икарија, со површина од околу 150 квадратни километри и 10.000 жители, на околу 50 километри оддалеченост од брегот на Турција, се споменува и во Илијада.
Денес, ова е едно од местата што го предизвикува интересот на научниците, поради фактот дека просечниот човечки живот на него е многу подолг од вообичаеното.
Маж има четири пати поголема веројатност да ја доживее својата 90-та година на Икарија отколку во Соединетите држави, и во многу подобро здравје.
Некој вид локална легенда веќе стана приказна за Стаматис Моратис (96), иселеник во Соединетите Држави од овој остров, на кој му бил дијагностициран рак на белите дробови од страна на американски лекари во 60-тите години. Наместо да се лекува, тој одлучил да се врати на својот роден остров и да умре мирно на земјата на предците.
Лекарите му дале шест месеци да живее, но со локалната храна, црвено вино, друштвото на роднините и пријателите од детството, се опоравил и оздравел, и со текот на времето станал еден од најдобрите производители на вино на Икарија.
Кога неодамна, ги посетил возрасните деца во САД, тој одлучи да ги посети своите поранешни лекари и да ги замоли да му го објаснат неговото лекување, тој рекол дека никој од нив повеќе не е жив.
Оваа симпатична приказна, која ја пренесува и Њујорк Тајмс, е карактеристична за целиот остров, а многу стари лица од Икарија со задоволство ќе ја раскажат како своја.
Постојат многу причини за чудесното закрепнување на Моратис и за многу 90-годишници, дури и стогодишници на Икарија.
Има чист морски воздух, медитеранска диета, локално вино и незагадена храна, мед и билки, умерена физичка работа во градината и лозјето, бавно темпо на живот, отсуство на стрес, изобилство здрав сон, здрава социјална клима и редовно дружење со пријателите и роднините. Ништо од ова, сепак, нема да биде доволно само по себе.
Соседниот Самос, на пример, има иста клима и воздух, а исхраната е скоро иста, но неговиот животен век не е подолг од просекот за Грција.
Поради неповолните ветрови и недостатокот на природни пристаништа, Икарија низ историјата генерално мораше да биде самоодржлива на секој начин. Остана далеку од современите трендови до денес.
Поради ова, поголемиот дел од локалното население може да си дозволи мирен утрински сон и долг попладневен одмор, зеленчук од градината што го одгледуваат со свои раце и вино од сопственото лозје. Има и кози и прасиња, па и покрај високата невработеност, околу 40 проценти од луѓето не се чувствуваат загрозени.
Повеќето домаќинства имаат три генерации кои живеат заедно. Роднините и соседите си помагаат едни на други, а повеќето, покрај основната окупација и градината што ја култивираат, имаат и некаков занает или вештина што генерира дополнителен приход.
И на крај, искуството од другите места каде што живее долго време – Окинава, Кавказ, планината Нуро во Сицилија или Полуостровот Никоја во Костарика – покажува дека старите лица се ценет дел од заедницата. Тие не се осамени, туку до доцните години се активни и вклучени во сите општествени настани.
Тоа им го дава она што се нарекува „икигаи“ на Окинава – причина да се излезе од кревет наутро – а во Костарика „план де вида“ (план за живот), односно животна смисла.
Научниците веруваат дека рецептот за долговечност е комбинација од сите овие фактори, додека самите икаријани ја припишуваат својата долговечност на домашно црвено вино, или немаат идеја како тоа да го објаснат.
– Јас навистина не знам. Можеби само забораваме да умреме – рекла една баба.