Марк Карни, поранешен гувернер на Банката на Англија, победи на изборите во Канада и стана нов премиер.
Тој положи заклетва на функцијата минатиот месец откако неговиот претходник поднесе оставка, но потоа распиша предвремени избори, поради што Канаѓаните повторно се вратија на гласачките места во понеделник.
Богато искуство во финансискиот сектор
Карни беше првиот небританец кој ја предводеше централната банка на Велика Британија во нејзиното повеќе од 300 години постоење, а претходно ја водеше својата земја низ финансиската криза во 2008 година како гувернер на Банката на Канада.
За разлика од повеќето политички кандидати, Карни никогаш не извршувал политичка функција.
Сепак, тој убедливо победи во внатрепартиската трка на Либералната партија за наследник на Џастин Трудо на почетокот на март, а сега е избран по волја на граѓаните.
Во кампањата, тој се осврна на своето искуство во справувањето со глобалните економски кризи, надевајќи се дека Канаѓаните ќе го препознаат како лидер способен да се спротивстави на американскиот претседател Доналд Трамп, кој воведе трговска војна врз Канада.
Од студент ма Харвард и хокеар до гувернер на централна банка
Иако работел во Њујорк, Лондон и Токио, Карни е роден во оддалечениот Форт Смит, во северозападните територии на Канада.
Неговите предци потекнуваат од ирскиот округ Мајо, поради што има ирско државјанство, како и канадско државјанство.
Тој доби британско државјанство во 2018 година, но неодамна изјави дека има намера да се откаже од него, сметајќи дека премиерот треба да има само канадско државјанство.
Син на директор на средно училиште, тој се запишал на Харвард со стипендија, каде што играл хокеј на мраз.
Во 1995 година, тој докторирал по економија на Универзитетот Оксфорд, каде што истражувал како домашната конкуренција може да ја зголеми националната конкурентност – тема што повторно е актуелизирана поради американските царини.
„Марк беше исклучително разновиден студент, брзо усвојувајќи нови пристапи и перспективи“, рече неговата поранешна менторка Мег Мејер во соопштение за медиумите од Универзитетот Оксфорд по неговата изборна победа.
Иновативен пристап кон банкарството
Во 2003 година, Карни го напушти приватниот сектор за да стане заменик-гувернер на Банката на Канада, а подоцна беше заменик-министер за финансии.
Во 2007 година, тој беше назначен за гувернер на Банката на Канада непосредно пред почетокот на глобалната финансиска криза.
Неговото лидерство беше пофалено за ублажување на ефектите од рецесијата.
За разлика од традиционално воздржаните централни банкари, тој отворено ја искажуваше својата намера да ги држи каматните стапки ниски најмалку една година по драстичното намалување, зголемувајќи ги инвестициите во економијата.
Тој примени сличен пристап во Обединетото Кралство како гувернер на Банката на Англија, каде што ја модернизираше институцијата и го зголеми нејзиното јавно присуство.
Тој ја воведе практиката на намалување на бројот на состаноци за каматните стапки и објавување на записниците веднаш по донесувањето на одлуките.
Тој, исто така, воведе „политика за насочување на иднината“, ветувајќи дека нема да ги зголемува стапките сè додека невработеноста не падне под 7%.
Поради двосмисленостите околу политиката, еден пратеник го нарече „несигурно момче“, прекар што го следеше со години.
Пред референдумот за независност на Шкотска во 2014 година, тој предупреди дека независна Шкотска би можела да го изгуби пристапот до британската фунта.
Тој, исто така, пред Брегзит предупреди дека напуштањето на ЕУ може да предизвика рецесија.
По одлуката за Брегзит, кога фунтата драстично падна, Карни се обиде да ја смири јавноста, велејќи дека финансискиот систем ќе продолжи да функционира.
Подоцна, Банката на Англија дополнително ги намали каматните стапки и ја обнови својата програма за откуп на обврзници.
Во март 2020 година, во пресрет на пандемијата на коронавирусот, тој повторно ги намали каматните стапки, оценувајќи дека економскиот шок треба да биде привремен.
Конфликт со Трамп
За време на својата кариера, Карни стекнал искуство во односите со Доналд Трамп, кој повторно е на функцијата претседател на САД и кој воведе високи царини за Канада, па дури и предложи нејзина анексија.
Како претседател на Одборот за финансиска стабилност (FSB) од 2011 до 2018 година, Карни одигра клучна улога во меѓународниот одговор на политиките на Трамп.
Тој учествуваше на бројни состаноци на Г20 и имаше директен увид во однесувањето на Трамп на глобалната сцена.
Иако првично беше резервиран, во последните денови поотворено коментира за Трамп, споредувајќи ги неговите изјави за Канада со „коментарите на Волдеморт“.
„Кога ќе размислите што стои зад тие навредливи коментари од претседателот, ќе видите колку се опасни. Нема ни да ги повторувам, но знаете што мислам“, рече Карни.
Тој рече дека Канада ќе ги задржи контрамерките „сè додека Американците не покажат почит и не преземат веродостојни обврски за слободна и фер трговија“.
Патот од банкар до премиер
Либералите, според медиумите, се обидувале да го привлечат во политиката повеќе од една деценија, но Карни долго време одбивал, еднаш велејќи му на еден новинар: „Зошто да не станам кловн во циркусот?“
Ситуацијата се промени во јануари, кога Трудо поднесе оставка откако неговата министерка за финансии, Кристија Фриленд, го напушти кабинетот, предизвикувајќи внатрешна партиска криза.
Иако Фриланд беше негов пријател и противник во борбата за лидерство, Карни убедливо победи, претставувајќи се како најискусен во управувањето со кризи.
„Знам како да управувам со кризи“, рече тој за време на едно соочување на крајот од минатиот месец. „Во ваква ситуација, потребно е искуство во преговори и управување со кризи.“
Што им нуди на Канаѓаните?
Заедно со својот цврст став против Трамп, Карни презентираше и голем број домашни политики.
Тој е познат како застапник на еколошката одржливост – во 2019 година беше назначен за претставник на ОН за климатски промени, а во 2021 година ја основа Алијансата за нула финансии „Гласгов нето“.
Едно од најспорните прашања на администрацијата на Трудо е данокот на јаглерод, кој конзервативците ветија дека ќе го укинат.
Веднаш по положувањето на заклетвата, Карни одлучи да го укине данокот од 1 април.
„Тоа ќе им помогне на Канаѓаните кои се под притисок на трошоците“, рече тој.
Во кампањата, тој се залагаше за зајакнување на Канада како „чиста и конвенционална“ енергетска сила и забрзување на одобрувањето на големи инфраструктурни проекти.
Кога беше прашан за можни конфликти меѓу енергетската политика и климатските цели, тој се опиша себеси како „прагматичар“.
Во областа на имиграцијата, тој се залага за ограничување на сегашните цели за имиграција со цел да се заштитат капацитетите на здравствениот и домувачкиот систем.
Тој го истакна зачувувањето на економскиот раст на Канада и покрај намалената трговија со САД како најголем предизвик.