Кристијан Шварц-Шилинг, германски политичар кој беше назначен за висок претставник за Босна и Херцеговина од 2006 до 2007 година, напиша статија за Дојче веле.
Во продолжение ја пренесуваме во целост:
На 1 јули, високиот претставник за Босна и Херцеговина Кристијан Шмит уште еднаш ги искористи своите овластувања за да поништи два неуставни закони на Собранието на Република Српска и да го заостри Кривичниот законик на Босна и Херцеговина.
Собранието на Република Српска (РС), еден од двата ентитета во БиХ, со претежно српско население, претходно усвои закон со кој се суспендираат сите одлуки на Уставниот суд на БиХ во Република Српска.
Според тоа, пресудите на Уставниот суд повеќе не треба да се извршуваат во Република Српска.
Законот го предложи Милорад Додик, претседателот на Република Српска, кој одржува најдобри врски со рускиот претседател Владимир Путин и унгарскиот премиер Виктор Орбан.
Овој закон е најсериозното кршење на Уставот на Босна и Херцеговина и Дејтонскиот мировен договор од крајот на војната во 1995 година и соодветно на тоа предизвика голема вознемиреност.
Не е чудно што меѓународната заедница – американскиот Стејт департмент, ЕУ, НАТО и Канцеларијата на високиот претставник (ОХР) веднаш реагираа и најавија контрамерки.
Нема повеќе војна, терор и криминал
Првиот дојде од Кристијан Шмит, кој е одговорен за надгледување на Дејтонскиот мировен договор, со кој заврши страшната војна во Босна во 1995 година.
На 1 јули, Шмит поништи два закони на Собранието на Република Српска и го измени Кривичниот законик во Босна и Херцеговина, така што секој што го оспорува уставниот поредок на државата се соочува со затворска казна до пет години.
Според тоа, оние кои нема да ги почитуваат одлуките на високиот претставник би биле подеднакво казнети.
Тоа значи дека јавното обвинителство во БиХ има солидна правна основа и мора да го гони Додик и другите сторители на такви злосторства. Дали ќе се спроведе е друго прашање.
Во вонредното обраќање до новинарите, Шмит јасно изјави дека постапките на Додик и на Парламентот на Република Српска се директно кршење на уставниот поредок на Босна и Херцеговина и на Дејтонскиот мировен договор.
Тој потсети дека мандатот на мировниот договор е да се осигура дека никогаш повеќе нема да се повторат војна, терор и злосторства како оние што ги доживеаја жителите на Сребреница и опсадата на Сараево.
Кристијан Шмит ја повика меѓународната заедница да насочи нови санкции против сите оние кои намерно го поткопуваат уставниот поредок на Босна и Херцеговина.
Реализација на поранешните воени цели
По одлуката на Шмит, Додик во збунет говор на 2 јули објави дека во следниот чекор Република Српска повеќе нема да ги признава Судот на БиХ, Обвинителството и Државната агенција за истрага и заштита (СИПА) на БиХ и дека тој, Додик , би можел дури и да распише референдум за статусот на Република Српска до крајот на годината, доколку се зголеми притисокот врз него.
Покрај тоа, тој рече дека сака и да ја зајакне ентитетската граница меѓу Република Српска и Федерацијата Босна и Херцеговина.
Додик во својот говор се обиде да ги внесе во игра Србија и нејзиниот претседател Александар Вучиќ, како и конфликтот со Косово. Тоа не е изненадувачки.
Не е тајна дека меѓу двајцата претседатели се води борба за власт – и на крајот за тоа кој да го води целиот српски народ во иднина.
Така Додик рече дека „одлуките на Шмит претставуваат синхронизиран напад врз Република Српска, Србија и врз мене и Александар Вучиќ“.
Тој повтори дека верува во „обединување со Србија“, што всушност би значело исполнување на големосрпските воени цели на поранешниот претседател на Србија, Слободан Милошевиќ.
Конзистентни санкции
Претседателот Вучиќ засега се воздржува од какви било изјави, само рече дека е многу загрижен за тоа што се случува во Република Српска и дека се плаши дека меѓународната заедница ќе постапи многу грубо.
Економистот Јелена Тривиќ, политички миленик на претседателот Вучиќ, кој како противкандидат на Додик под сомнителни околности ги загуби претседателските избори во Република Српска во октомври 2022 година, изјави за независната телевизија Face TV-Сараево:
„Не сум за тоа ние како како народ и Република Српска станеме жртва на неодговорен поединец во акцијата наречена „Како да ги спасам моите милијарди?“, но тоа го прави Додик“.
Таа предупреди: „Додик ѝ се заканува на целата РС и на народот кој поради неговите нерационални одлуки мора да стане топовско месо“.
Сега меѓународната заедница е на потег. Не смееме да ги правиме грешките што беа направени кога бев висок претставник, кога САД ме спречија да преземам мерки и да му покажам на Додик до каде му се границите. Меѓународната заедница сега има многу можности да го санкционира Додик. Со тоа што овие санкции мора да се применуваат доследно.
Мудра и решителна акција
Не треба да го изгубиме од вид фактот дека Додик е всушност продолжената рака на Путин на Западен Балкан.
Додик вели дека ќе оди до крај бидејќи нема друг избор. Токму оваа реченица треба да не потресе сите, бидејќи на Додик нема што да загуби. Тоа го прави многу опасен.
Се согласувам со гласовите на независните интелектуалци, кои во текст за порталот Слободна Босна велат: „Одговорот на ползечкиот пуч на Додик мора да биде конфронтација, а не компромис и отстапки… Употребата на полициските сили, силите на ЕУФОР Алтеа мисијата или употребата на таканаречените сили на НАТО над хоризонтот треба итно да се разгледаат, пред сè со испраќање интервентни трупи на најважната геостратешка локација, областа Брчко. Додик нема да запре додека не биде запрен.
Сега мора да се дејствува многу мудро и со голема одлучност. Меѓународната заедница не смее да ги повтори грешките од деведесеттите. Додик не смее да започне нова војна.