Комарци кои пренесуваат денга треска и други вируси развиле зголемена отпорност на инсектициди во делови од Азија и очајно се потребни нови начини за нивна контрола, предупредува новото истражување.
Здравствените власти обично го користат процесот на замаглување на областа зафатена со комарци со облаци од инсектицид за да ги контролираат.
Развојот на нивниот отпор долго време предизвикува загриженост, но степенот на проблемот не е добро разбран.
Јапонскиот научник Шинџи Касаи и неговиот тим проучувале комарци од неколку земји во Азија, како и Гана и откриле дека низа мутации направиле некои отпорни на популарните хемикалии базирани на пиретроиди, како што е перметрин.
„Во Камбоџа, повеќе од 90 отсто од комарците Aedes aegypti имаат комбинација на мутации што резултираат со екстремно високи нивоа на отпорност“, рече Касаи за АФП.
Тој откри дека некои видови на комарци имаат 1.000 пати поголема отпорност, во споредба со 100 пати поголема отпорност забележана порано.
Денгата е блага во повеќето случаи
Ова значи дека нивоата на инсектицид што вообичаено би убиле речиси 100 отсто од комарците во примерокот убиле само околу седум отсто од инсектите.
Дури и 10 пати посилна доза убила само 30 отсто од суперотпорните комарци.
„Нивото на отпор што го најдовме кај комарците во Камбоџа и Виетнам е сосема поинакво“, рече Касаи, директор на Одделот за медицинска ентомологија на Јапонскиот Национален институт за заразни болести.
Денгата може да предизвика хеморагична треска и да зарази околу 100 до 400 милиони луѓе годишно, иако повеќе од 80 отсто од случаите се благи или асимптоматски, според Светската здравствена организација.
Развиени се неколку вакцини против денга, а научниците користеле и бактерија која ги стерилизира комарците за да се справи со вирусот.
Сепак, ниту една опција сè уште не е блиску до искоренување на денгата, а комарците Aedes aegypti пренесуваат други болести, вклучително и Зика и жолта треска.
Отпорност е пронајдена и кај друг вид комарци, Aedes albopictus, иако на пониски нивоа – веројатно затоа што се храни на отворено, често со животни, и можеби е помалку изложен на инсектициди од човечкото Aedes aegypti.
„Вообичаените стратегии можеби повеќе нема да бидат ефективни“
Истражувањето покажа дека неколку генетски промени се поврзани со отпорот, вклучително и две кои се јавуваат во подгрупа на комарци насочени од пиретроиди и неколку други инсектициди.
Нивоата на отпор се разликуваа, така што комарците од Гана, како и делови од Индонезија и Тајван, сè уште се релативно чувствителни на постоечките хемикалии, особено во повисоки дози.
Но, истражувањето покажува дека „вообичаените стратегии можеби повеќе нема да бидат ефективни“, рече Камерон Веб, вонреден професор и истражувач на комарци на здравствената патологија на Нов Јужен Велс и Универзитетот во Сиднеј.
„Постојат сè повеќе докази дека можеби нема место за сегашните формулации на инсектициди во контролата на популацијата на клучните штетници од комарци“, рече Веб за АФП.
Сè уште не е познато каде се појавиле мутациите
Тој рече дека се потребни нови хемикалии, но властите и научниците мора да најдат и други начини за заштита на заедниците, вклучително и вакцини.
„Треба да размислуваме за ротирачки инсектициди… кои имаат различни целни локации“, додаде Касаи, чие истражување беше објавено минатиот месец во списанието Science Advances.
„Проблемот е што немаме толку многу различни видови што можеме да ги користиме. Други опции вклучуваат повеќе напори за отстранување на местата за размножување. Кога и каде се појавиле мутациите на отпорот сè уште е мистерија, но Касаи сега го проширува истражувањето на друго место во Азија и ги испитува поновите примероци од Камбоџа и Виетнам за да види дали нешто се променило од периодот на студирање 2016-2019 година.
„Загрижени сме дека комарците со мутациите што ги откривме во оваа студија ќе се шират во остатокот од светот во блиска иднина“, рече тој. „Пред тоа треба да излеземе со решение.“