Додека шетале низ полињата околу Јоркшир на северот на Англија, Џејмс Спарк и Марк Дидлик слушнале, како и многу пати порано, звук со висока фреквенција во слушалките. Тоа бил јасен знак дека нешто има под нив.
Со оглед на тоа што двајцата Британци со години професионално се занимаваат со „лов“ на разни стари предмети и антиквитети, претежно оние кои датираат од римско време, овој пат наишле на еден таков улов, само што и двајцата биле многу изненадени од неговата вредност .
Имено, на околу еден метар под земјата, тие пронашле мала биста на римскиот император Маркус Аврелиј висока 13 см, метален нишал, рачка за нож во форма на коњ и фигура на богот Марс.
Апарат за 2000 евра
– Отпрвин мислевме дека ќе бидеме среќни ако успееме да добиеме 15 илјади фунти за сето тоа, според најоптимистичките проценки. Предметите биле добро сочувани, што не е мала работа со оглед на тоа што се стари приближно 1900 години. Ги однесовме на проценка во аукциската куќа со која вообичаено соработуваме, а тие не контактираа неколку дена подоцна и не известија дека веќе имаат неофицијална понуда од дури 90 илјади евра, и тоа само за бистата на Маркус Аврелиј. Имајќи предвид дека четирите артикли се продаваат заедно, како што стојат работите сега за сега, тие ќе одат за минимум 100 илјади евра – рече Спарк.
Британскиот музеј на преносни антиквитети потврди дека станува збор за навистина веродостојни наоди, во кои предметите ќе бидат изложени во два наврати, еднаш на крајот на април, а вториот пат на почетокот на мај, така што потенцијалните купувачи ќе можат да ги видат пред аукцијата.
На крајот, двајцата ловци на антиквитети ќе добијат приближно 40 проценти од вкупната вредност на предметите, бидејќи според британскиот закон, тие мора да му дадат половина од износот на сопственикот на земјиштето на чија парцела ги пронашле предметите и аукциската куќа ќе го земе својот удел.
Денес, овие двајца Британци колоквијално се нарекуваат детектори на метали меѓу археолозите, и двајцата не се единствените кои се занимаваат со тоа. Тоа е своевидно хоби кое поради својата популарност веќе прерасна во вистинска професија во која се вклучени сериозни пари, а детекторите не се ретка појава ниту во Хрватска.
Работата е всушност многу едноставна. Прво, тие се вооружуваат со преносни детектори на метал, кои денес се повеќе се достапни, може да се најдат за само две до три илјади евра, додека малку подобрите сепак чинат како автомобил, дури десет илјади евра. Кога детекторот испушта звук, тие разликуваат колку длабоко се наоѓа металот според неговиот интензитет или тон.
Дали е оштетена државата?
Потоа, тие почнуваат да копаат, што понекогаш завршува со наоѓање безвредно парче метал, но многу често има и монети од античко време или вреден накит од праисторијата. Цените се движат од 20 евра за римска паричка, над 300 куни за копче слично на брош, до неколку илјади куни за златен накит или зачуван сад.
Колекционерите плаќаат за некој предмет колку што вреди за нивната колекција, што е често индивидуална проценка. Но, бидејќи сè беше пронајдено под површината на државното земјиште, пешаците по природа со детектор за метал ја разбиваа државата понекогаш со милиони.
Бројот од 1.400 членови во групата на Фејсбук „Здружение на хрватски детектори“ и 2.300 од нив во „Здружение Балкански империум ect откривање метали“ докажуваат дека ова хоби е во пораст. Сепак, Министерството за култура и медиуми нема потпишано договори за соработка со здруженија кои се занимаваат со употреба на детектори за метал. Затоа сите тие дејствуваат во некаков вид незаконско.
