Кога станува збор за вселената – Русите се повторно први. Руската вселенска агенција Роскосмос објави фотографии од слетувањето на вселенската капсула Сојуз МС-18 на 17 октомври 2021 година.
Иако Америка објави дека ќе го испрати Том Круз во вселената да снима еден од неговите акциони филмови, Русите сепак беа брзи како и секогаш кога станува збор за вселенската програма.
Така и сега, први снимија филм на Меѓународната вселенска станица, а актерската екипа е веќе вратена на земјата.
Русите го испратија првиот патник во вселената, кучето Лајка.
ЛАЈКА ВО ВСЕЛЕНАТА
Пред Лајка, имало неколку обиди со други кучиња кои летале неколку минути само за да ги натераат научниците да откријат како се снаоѓаат во состојба без гравитација. Сепак, Лајка било првото куче испратено во вселената.
Со цел кучињата да се прилагодат на капсулата под притисок, долга само 80 сантиметри, Котовскаја ги обучила со тоа што ги преместувала во помали и помали кафези на секои неколку дена.
Кучето исто така би го поминало тестот под центрифуга, што ја стимулира моќта при лансирање на сателитот, но и бучавата.
Од сите други кандидати, Лајка, тригодишен мешанец од улиците на Москва, најдобро ги поминала тестовите.
„Избравме женки затоа што не мораат да ги креваат нозете при мокрење и со тоа заземаат помалку простор. Избравме скитници затоа што се поснаодливи и не бараат премногу”, вели Котовскаја, додавајќи дека и кучињата мора да бидат фотогенични.
Освен фотогеничноста, тие добиле и значајни имиња поради пропаганда. Името Лајка доаѓа од руски збор што значи „лаење“. Котовскаја вели дека имала исклучителен карактер, приспособливост и интелигентни особини и додава дека вечерта пред мисијата, сите членови на тимот дошле да се збогуваат со Лајка.
Сателитот Спутник бил лансиран во 5:30 часот по московско време од Казахстан, и на почетокот изгледало дека се оди според планот.
„Во текот на летот, срцето на Лајка многу се забрза, и само по три часа се врати во нормала. И тогаш одеднаш за време на деветтиот круг околу Земјата, температурата во капсулата почна нагло да скока и достигна 40 степени целзиусови, поради недоволна изолација од сончевите зраци“.
Иако имаше надеж дека Лајка ќе остане жива најмалку 10 дена, таа почина поради топлотен удар и дехидрација по само неколку часа од лансирањето.
И покрај тоа, советското радио продолжи да известува за „доброто здравје“ на Лајка, која стана планетарна хероина.
Според официјалната верзија што Москва ја држела долго време, Лајка починала од отровот ставен во храната за да не изгори кога капсулата повторно ќе влезе во атмосферата.
Првиот човек во вселената – ЈУРИЈ ГАГАРИН
Јуриј Гагарин беше првиот човек што леташе во вселената на 12 април 1961 година со бродот „Васток“. Кога беше лансиран, тој имаше чин потполковник, а кога се врати на Земјата 108 минути подоцна, прескокнувајќи ја капетанијата, тој беше унапреден директно во чин мајор.
По историскиот лет во вселената, Гагарин по втор пат тргна на пат околу светот, но не со вселенски брод. Тој посетил неколку десетици земји, каде што биле организирани величествени приеми за него. Уште во 1964 година, на возраст од 30 години, го добил чинот полковник.
Смртта на првиот космонаут е една од мистериите што сѐ уште, речиси четири децении подоцна, го привлекува вниманието на јавноста. Последните минути од неговиот краток живот (тој имаше 34 години), за кои практично се беше познато дотогаш, останаа необјаснети.
Во последните денови од март 1968 година, како што често се случува, беше како Гагарин да има претчувство. Неговата сопруга Валентина, која во тоа време била во болница, рече дека одеднаш Гагарин ги повикал фоторепортерите дома и ги замолил да направат серија снимки.
И навистина, списанието „Агањок“ ги објави последните фотографии од Гагарин во семејна атмосфера, со две ќерки, неговата сопруга… Исто така, тој ѝ кажал на сопругата дека нема да може да ја посети во болница ден пред последниот тренинг лет; сепак дошол и останал со неа цел ден.
„Како да дојде да се збогува со мене…“, рече таа подоцна.
Утрото на 27 март 1968 година, Гагарин дошол до аеродромот Чкаловска со автобус наместо со автомобил, заедно со други космонаути, што било сосема невообичаено. Еден од нив подоцна раскажал како Гагарин ја заборавил пропусницата и, иако колегите го убедиле дека целиот свет го знае и дека не му треба пропусница за аеродромот, кога автобусот веќе тргнал, побарал од возачот да застане за да се врати за пропусницата. За суеверните пилоти, тоа исто така било лош знак.
Кога пристигнале на аеродромот, по краток медицински преглед и консултација со Серјогин, Гагарин го слушнал извештајот на дежурниот техничар за состојбата на авионот МиГ-15 со кој требал да лета, и се качил во предната кабина, но Серјогин сѐ уште не бил таму.
Се појавил неколку минути подоцна, видно нервозен по незгодниот телефонски разговор. Со кого разговарал Серјогин пред кобниот лет, сѐ уште е тајна.
Задачата на пилотот била многу едноставна. Требало да летаат во круг на надморска височина од околу 4.000 метри, во областа на градот Киржач, источно од Москва.
Летот требало да трае до триесет минути. Времето не било комплицирано за пилотирање; два слоја облаци биле на небото, првиот на надморска височина од 700-1.200 метри, а вториот на 4.800 метри. Видливоста под облаците и помеѓу двата слоја облаци изнесувала повеќе од десет километри.
Екипажот не одговара на повиците на Контролата
МиГ-15 број 625 полетал во 10:19 часот. Неколку минути авионот летал изведувајќи ги наједноставните маневри, а во 10:25 часот Гагарин објавил дека е подготвен да ја изврши главната задача.
Само пет минути подоцна, на изненадување на контролорот на летање, Гагарин објавил дека задачата е завршена и дека бара дозвола да го сврти авионот „по 320 степени“ и да се врати на аеродромот. Според планот, биле потребни дваесет, а не само пет минути за да се заврши задачата.
Но, знаејќи дека Серјогин седи зад Гагарин, кој бил командант на летачкиот полк и кој можел да го смени планот за тренинг летови без да се консултира со Контролата, менаџерот на летот, инаку потполковник по чин, не сакал да негодува.
Зошто летот за обука е скратен за дури 15 минути е уште една енигма на која, што е исто така многу интересно, комисијата што ги истражува причините за несреќите не посветила посебно внимание.
Во 10:30 часот, врската со авионот била изгубена. Контролорите сѐ уште се обидувале да воспостават врска, но од авионот немало одговор. За тоа време, чуварите продолжиле да го следат авионот, до 10:43 часот, кога авионот исчезнал од радарскиот екран. Во тоа време, леталото било оддалечено околу 30 километри од аеродромот.
Транспортниот авион ИЛ-14 и неколку хеликоптери веднаш биле подигнати на небото. Тие се обидувале да најдат делови од авионот повеќе од четири часа, но безуспешно.
Конечно, во 14.50 часот, пилотот на хеликоптерот Ми-4 пријавил дека видел делови од авионот на Гагарин на 64 километри од аеродромот Чкаловскаја, во шумска област на околу три километри од населбата Новоселово. Таму веднаш биле испратени спасувачки екипи. Во овој момент го отвораме дневникот на генералот Каманџин, кој бил меѓу првите што пристигнале на местото на несреќата:
„Нашиот хеликоптер слета на работ на шумата, околу 800 метри од местото каде што се урна авионот. Длабочината на снегот беше повеќе од еден метар, па се мачевме да поминеме. Кога стигнавме таму веќе имаше околу 30 луѓе. Авионот паднал во густа шума со брзина од околу 700-800 км / ч. Крилата, трупот на авионот, резервоарите и кабините беа искинати на парчиња во појас 200 на 100 метри. Видовме многу делови од авионот, падобран и пилотска облека на високите гранки од бреза. Со текот на времето, најдовме делови од горната вилица со еден златен и еден сребрен заб. Лекарите кои беа со нас рекоа дека припаѓаат на Серјогин. Сѐ уште не сме нашле никакви детали што би укажале дека и Гагарин е загинат, но надежите дека ќе ја преживее несреќата беа се помали. Наскоро беше пронајдена планшета (план за летање – ГИ), за која се веруваше дека му припаѓа на Гагарин, што може да послужи како основа за да биде мртов, но можел да остане во кабината на авионот дури и по неговиот катапулт.
Брзо се стемни, така што ископувањата во текот на ноќта беа невозможни без комисијата за несреќа. Ги известив Брежњев и Косигин дека Серјогин починал и дека смртта на Гагарин е исто така многу веројатна, но дека за конечната судбина на Гагарин ќе известам дури следното утро, 28 март, по детален претрес во областа каде што се урна авионот… “
Гагарин идентификуван од младите
Имало малкумина во спасувачката екипа што спиеле таа ноќ. Министерството за одбрана веднаш формирало комисија која се состанала преку ноќта и ја анализирала целата достапна документација.
Биле интервјуирани очевидци, команданти, инженери, менаџери на летови, контролори. Космонаутот Николајев потврдил дека пронајдената планшета му припаѓа на Гагарин бидејќи тој лично видел кога Гагарин го напишал планот на летот во него со црвено фонтано пенкало.
Иако тоа немало доволно докази, членовите на комисијата биле речиси целосно убедени дека Гагарин починал. Наредено е потрагата по теренот да продолжи со првите зраци на сонцето на 28 март, бидејќи сѐ уште имало надеж дека Гагарин сепак се катапултирал и дека можеби ќе биде некаде длабоко во снежната шума…
Утрото, членовите на комисијата се собраа на аеродромот Чкаловскаја и со два хеликоптери повторно тргнаа кон местото на несреќата. Околу осум часот наутро, забележана е ткаенина на гранка од бреза, на висина од 10 -12 метри.
Се испоставило дека се работи за парче од горниот дел од пилотската јакна на Гагарин, во чиј џеб е пронајден неоштетен купон за појадок што му припаѓал на Гагарин. Така, според генералот Каманџин, дефинитивно било утврдено дека Гагарин починал. Сепак, космонаутот Леонов, кој исто така учествувал во ископувањата, кажува нешто друго. Според него, деловите од телото на пилотот што биле пронајдени биле сместени во два пловни објекти; било тешко да се разликуваат деловите на телото, па не било ни познато дали се само делови од телото на Серјогин или Гагарин.
На врвот, Леонов забележал дел од скалпот со парче уво на него; зад увото на скалпот имало бемка. Во тој момент, Леонов дефинитивно знаел дека Гагарин е мртов. Само неколку дена претходно тие двајца биле на фризер; тогаш Гагарин се пошегувал со фризерот за да внимава за бемката зад ушите.
Вечерта на 28 март, во присуство на членови на семејството, сите космонаути и високи офицери за авијација, остатоците на Гагарин и Серјогин биле кремирани. Следното утро, 29 март, урни со пепел биле изложени во салата Кремљемјанска во Кремљ, низ која минале повеќе од 40.000 луѓе. Потоа, во посебна просторија, Брежњев и Косигин разговарале со космонаутите. Во исто време, генералот Камањин и космонаутите Биковски, Леонов и Поповиќ се појавиле на телевизија, предизвикувајќи ги своите спомени за првиот човек што полета во вселената.
Додека постоела почесна стража составена од највисоките водачи на државата, генерали, маршали, космонаути, околу урната, ископувањата продолжиле. Моторот, главниот дел од предната кабина и многу други детали биле извлечени од јамата предизвикани од ударот на авионот, меѓу другите делови.
Веднаш било утврдено дека моторот бил недопрен во моментот на ударот на авионот, па затоа е елиминирана верзијата дека авионот експлодирал во воздух. Пронајдени се часовниците на пилотите, но во таква состојба што било невозможно да се одреди времето кога застанале, односно кога авионот удрил во земјата, што било многу важно за наодите на комисијата.
Она што било познато дотогаш беше дека авионот летал до 10:43 часот наутро, а тоа време го следеле радари.
Следниот ден, 30 март, стотици илјади луѓе биле во поворката која ги придружувала урните со пепелта на двајца пилоти. Во 14:30 часот биле поставени во ѕидовите на Кремљ со едноставни црни плочи на кои биле испишани имињата на пилотите и датумите на раѓање и смрт.
Погребан е Јуриј Гагарин, човекот што одбележа една епоха и чие име е засекогаш втиснато во историјата на човештвото, пишува astronomija.org.rs
Првата жена во вселената – Валентина Терешкова
Валентина Терешкова била првата жена која сама полетала во вселената, и од тоа патување на 16 јуни 1963 година, таа речиси никогаш не се вратила. Бидејќи мисијата била успешна на крајот, ѝ донела светска слава на оваа дама. Сепак, некои детали од ова патување во вселената останале непознати до ден – денес.
Терешкова била избрана за мисијата првенствено поради нејзиното огромно искуство во скокање со падобран, што на крајот од мисијата се покажало клучно за враќање дома.
До моментот кога патувала во вселената со вселенското летало Восток 6, Терешкова направила 126 скокови, што било важно поради фактот што руските астронаути скокнале од вселенскиот брод и слетале со помош на падобран при враќањето на Земјата, пишува Business Insider На
Терешкова и уште четири жени работеле напорно 18 месеци, но само таа ги поминала сите тестови. За нешто повеќе од 70 часа, ја обиколила Земјата дури 48 пати!
Едно нешто што тие заборавиле да ја спакуваат за неа била четка за заби. Нејзините колеги се шегувале со овој факт со години, а Терешкова во едно предавање раскажа како успеала – имала раце, вода и паста за заби.
Сепак, друг настан можело да биде многу поголем и пофатален пропуст. Кон крајот на патувањето, Терешкова забележала дека нејзиниот брод почнал да се оддалечува од Земјата, наместо да се приближува!
Недостатокот на четка за заби беше навистина шега во споредба со програмска грешка. Имено, бродот беше програмиран за искачување, а не за спуштање. Почна да се качува се повеќе и повеќе наместо да се спушта на земја. Успеав да пријавам на контролата на Земјата што се случуваше на време – рекла Терешкова подоцна.
Меѓутоа, во Советскиот Сојуз во 1960 -тите, на вработените во владата не им се простувало туку така за грешките на работа, а особено не за оние кои работеле во руската вселенска програма, која се натпреварувала со Американците во тоа време.
Затоа дизајнерот на бродот, Сергеј Королев, побарал од Терешкова да не каже никому, барем неколку децении, за она што се случило на пат кон дома.
– Потоа го замолив да не го казни лицето кое е одговорно за грешката, бидејќи знаев дека ќе биде строго казнет. Тој настан беше тајна што ја чував 30 години – рече Терешкова пред неколку години.
Поради личната безбедност, Терешкова морала да скокне со падобран од височина од нешто повеќе од шест илјади метри и слета во близина на границата со Казахстан, Монголија и Кина.
Нејзината мисија била 12-та во човечката историја, и е беше првата жена во вселената.
Дури 20 години подоцна Америка испрати припадник на понежниот пол на вакво патување.