САД ѝ кажаа на Русија дека ќе престане да споделува детални информации за резервите на нуклеарно оружје, соопшти Белата куќа, нарекувајќи го овој потег одговор на руското суспендирање на учеството во Договорот за нуклеарно оружје Нов СТАРТ.
Иако рускиот претседател Владимир Путин официјално не се повлече од договорот, неговото суспендирање од учеството во него објавено во февруари го загрози последниот столб на американско-руската контрола на нуклеарното вооружување.
САД и Русија поседуваат речиси 90 отсто од светските нуклеарни боеви глави – доволно за да ја уништат планетата неколку пати.
Новиот СТАРТ (Договор за намалување на стратешкото оружје) го ограничува бројот на стратешките нуклеарни боеви глави што ги распоредуваат земјите.
„Русија не беше целосно усогласена и одби да ги сподели податоците што се договоривме во Њу СТАРТ да ги споделуваме на секои две години“, изјави за новинарите Џон Кирби, портпарол на Советот за национална безбедност на САД, во вторникот.
„Бидејќи тие одбија, решивме и ние да не ги споделуваме нашите податоци“, рече тој.
„Ние би сакале да го направиме тоа, но за тоа е потребна и волјата на Русија.
Руско суспендирање на договорот
Кирби јасно стави до знаење дека податоците повторно ќе бидат споделени кога Русија ќе биде подготвена да го стори тоа.
„САД и Русија се обврзани да разменуваат сеопфатни бази на податоци двапати годишно. Понудивме да продолжиме со реципрочно спроведување на таа обврска. За жал, Русија ги информираше САД дека нема да се вклучи во оваа размена на податоци поради наводната суспензија на овој договор“, рече Ведант Пател, заменик портпарол на американскиот Стејт департмент на прес-конференција.
Според условите на Новиот СТАРТ, потпишан во 2010 година и кој треба да истече во 2026 година, Москва и Вашингтон не смеат да распоредат повеќе од 1.550 стратешки нуклеарни боеви глави и 700 проектили и бомбардери од копно и подморница.
Според договорот за „Размена на податоци на две години“, Москва и Вашингтон даваат декларација за распоредени стратешки доставни возила, фрлачи и боеви глави, вклучувајќи го и бројот на боеви глави распоредени во три типа ласери – воздух, море и копно.
Договорот, потпишан од тогашните претседатели Барак Обама и Дмитриј Медведев во 2010 година, повика и на опсежни инспекции на лице место за да се потврди усогласеноста на двете страни.
Сепак, инспекциите се во мирување од 2020 година поради пандемијата COVID-19.
Дискусиите за продолжување на инспекциите требаше да се одржат во ноември 2022 година, но Русија одеднаш ги откажа, наведувајќи ја американската поддршка за Украина.
Во февруари Русија официјално го суспендираше учеството во договорот.
Путин изјави дека неговиот чекор не е да се повлече од договорот и рече дека засега Русија сака да продолжи да се придржува до договорените горни граници за нуклеарно оружје.
Белата куќа, која претходно ја обвини Русија за повеќекратно прекршување на договорот, рече дека одбивањето на Русија да го почитува е „правно неважечко“ и дека одлуката за задржување на нуклеарните податоци е уште едно прекршување.