Свиткан над обемна книга, Џорџ Зарур користи лупа за да чита и преведува натпис на арамејски јазик – библискиот јазик на Исус Христос, кој исчезнува од секојдневната употреба во неговото село.
Овој 62-годишник е еден од последните експерти за античкиот јазик, кој преживеал девет илјади години во сириското село Малули, една од најстарите христијански населби во светот. Арамејскиот јазик порано се користел во ова планинско село, но денес сè уште го зборуваат само неколку луѓе.
“Арамејскиот јазик е во опасност. Ако продолжи вака, ќе исчезне за пет до десет години”, вели Зарур, кој собира книги и енциклопедии на арамејски јазик и ги поминува деновите во превод на антички семитски јазик кој бил широко користен на Блискиот исток во ранохристијанско време.и неговите корени се од 10 век п.н.е.
„Денес 80 проценти од локалното население не зборува арамејски, а останатите 20 проценти се постари од 60 години“, рече тој.
Издлабен во карпа, полн со цркви и манастири, Малула е симбол на христијанското присуство во областа Дамаск. Аџии од целиот свет доаѓаа во селото за да ги видат антички религиозни градби и да слушаат арамејски на улиците.
Сириската граѓанска војна променила сè.
Џихадистите го освоиле селото во 2013 година, што ги принудило повеќето христијани да го напуштат. Режимските сили ја повратиле контролата над Малул следната година, но две третини од бегалците сè уште не се вратиле.
ПОСЛЕДНИОТ НАРОД НА СВЕТОТ
Многу од локалното население нашле засолниште во и околу Дамаск, оддалечено 55 километри. Некои од нив заминале во странство.
„Воената генерација е родена надвор од Малула, во Дамаск или на друго место, и тие прво учат арапски“, вели Зарур.
Автор е на триесетина книги на арамејски јазик и е добро познат во сириските академски кругови. Во 2006 година, тој го основаше Арамејскиот центар во Малула, но институцијата била затворена по почетокот на војната. 80-годишниот Елиас Таалаб, вели дека се горди на својот сонародник во Малула.
„Мислам дека Џорџ Зарур е единствениот арамејски експерт во Сирија. Постојат млади наставници кои се обидуваат да го научат јазикот, но тој е единствениот што го знае добро“.
Таалаб нагласува дека зачувувањето на арамејскиот јазик е поважно од било што.
„Го чувавме јазикот на Исус во нашите срца повеќе од 2.000 години. Ние сме меѓу последните луѓе во светот што го знаат тоа“.
Но, од 6.000 луѓе кои живееле во селото пред војната, само 2.000 се вратиле. Малула, што на арамејски значи „влез“, е најпознатото од трите села околу Дамаск каде сè уште се користи јазикот. Неколку дијалекти и деривати на арамејски се зборуваат во североисточна Сирија, делови од Турција и северен Ирак, вели лингвистот Жан-Батист Јон, експерт за антички јазици.
ОД ТАТКО НА СИН
Во селото има се помалку ученици од основните училишта. Само триесет од нив годинава отишле во прво одделение. Во училницата со розови ѕидови, првачињата седат зад дрвени клупи и рецитираат песни на арамејски јазик. Тие внимателно се следат од наставничката Антоанета Мох. “Арамејскиот јазик се пренесува од татко на син во Малула со генерации. Тоа е јазикот на домот. Но, овие деца се родени во егзил”, вели таа.
Таа има 64 години и е наставник целиот свој работен век. „Но, не можам да се пензионирам затоа што нема кој да ме замени“, нагласува таа.