Украинската и руската влада продолжуваат да се расправаат околу тоа кој ја гранатира областа околу нуклеарната централа Запорожје, која оттогаш е окупирана од руски војници.
Засега не е можна независна проверка на тие наводи, пишува ДВ во својата анализа.
Во своето видео обраќање преку ноќ, украинскиот претседател Володимир Зеленски повика на нови санкции од Западот против руската нуклеарна индустрија бидејќи владата во Москва ризикува да предизвика нуклеарна катастрофа.
„Светот не треба да го заборави Чернобил, светот треба да запомни дека нуклеарната централа Запорожје е најголема во Европа. Катастрофата во Чернобил предизвика експлозија на еден реактор. Запорожје има шест реактори“, рече Зеленски.
Генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш во понеделникот го опиша секој напад врз нуклеарната централа како „самоубиствен“ и побара на инспекторите на ОН да им се дозволи пристап до Запорожје.
Украина побара демилитаризација на областа околу комплексот, како и прием на Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) – на што Русија се согласи.
Во исто време, новинската агенција РИА Новости го цитираше Евгениј Балицки, претставник на сепаратистите назначен од Русија, кој во вторникот (9. август) рече дека поради украинската контраофанзива, противвоздушната одбрана околу нуклеарната централа Запорожје ќе биде зајакната.
Колку е безбедна Запорожје во овој момент? А што е со другите украински нуклеарни оружја?
Каква е моменталната ситуација во Запорожје?
Се вели дека критичната инфраструктура на украинската нуклеарна централа е сè уште недопрена.
Меѓутоа, при пукањето потенцијално се загрозени не само самите реактори, туку и привременото складирање на нуклеарниот отпад што се наоѓа таму.
Марк Венман, нуклеарен експерт од Империал колеџ во Лондон, го минимизира ризикот од голема несреќа, велејќи дека реакторите во Запорожје се релативно робусни и потрошеното гориво е добро заштитено.
Пет месеци откако руските трупи го освоија Запорожје, украинскиот персонал сè уште работи во нуклеарната централа.
Според украинските тврдења, украинските вработени се под надзор на соработници на рускиот атомски концерн Росатом.
Наводно има околу 500 руски војници во областа на нуклеарната централа Запорожје, кои исто така ја користат инфраструктурата на локацијата како магацин за воена опрема.
Украинските вооружени сили се стационирани од другата страна на блискиот резервоар.
Шефот на МААЕ Рафаел Гроси неодамна предупреди дека руските воени сили не смеат да вршат притисок врз украинскиот персонал.
Со долгорочен стрес, според МААЕ, се зголемува ризикот од можни грешки на вработените во нуклеарната централа – грешки кои можат да ја загрозат безбедноста.
Дали таквите нуклеарки можат да издржат воени напади?
„Во принцип, воените напади не се нешто што се зема предвид при дизајнирање нуклеарни централи“, вели Николаус Милнер од Универзитетот во Виена.
Тој ги испитува можните ризици за работата на нуклеарните централи и вели дека тие се изградени да издржат природни катастрофи, авионски несреќи или терористички напади.
И тој забележува дека заштитата од насочено воено уништување е практично невозможна.
Овој научник, кој моментално ги истражува можните опасности за украинските нуклеарни централи, сепак претпоставува дека случајните напади со конвенционално оружје (како што се ракети), односно она што веројатно веќе се случило во Запорожје, сè уште не довеле до фатално оштетување на реакторот.
Дали постојат можни безбедносни ризици дури и ако реакторот во Запорожје не е загрозен?
Според мислењето на Милнер, прекинот на надворешното напојување може, во најлош случај, да доведе до топење на јадрото на реакторот.
Во случај генераторите да продолжат да работат и по прекинот на нормалниот доток на електрична енергија, ладењето на реакторот се обезбедува во рок од неколку дена.
Но, што ако се уништат и тие генератори на струја? Или залихи на дизел?
Милнер вели дека во тој случај остануваат најмногу 15 часа до нуклеарна несреќа.
Покрај тоа, МААЕ предупредува дека безбедносните системи на нуклеарната централа би можеле да бидат уништени, односно да се откажат плановите за вонредни состојби – доколку навистина се случи нуклеарна катастрофа под оган.
Поради претходните напади на Запорожје, некои уреди за мерење на радиоактивноста веќе не функционираат таму.
Каква е ситуацијата во другите украински нуклеарни централи?
Во Украина моментално се активни три други нуклеарни централи. Засега не се директно загрозени од вооружени конфликти.
Во текот на март, руските војници пристигнаа на околу 100 километри од нуклеарната централа Миколаев на југот на Украина, која беше најблиската позиција до нуклеарна централа.
По повлекувањето од претходните позиции, руските војници сега се на околу 140 километри од Миколајев.
Рускиот ракетен истрел од Белорусија потенцијално ја загрозува и нуклеарната централа Ривне во северозападна Украина – на околу 65 километри од границата со Белорусија.
Од територијата на таа соседна земја, сојузник на Русија, во неколку наврати во текот на изминатите месеци беа извршени ракетни напади врз Украина.
Сите информации поврзани со најновите случувања со војната во Украина можете да ги прочитате ТУКА.