Честопати можеме да слушнеме дека секој од нас има двојник некаде на планетата. Што вели науката за тоа? Дали е можно такво совпаѓање и, ако е така, каква е веројатноста? Дали двојниците се навистина само тоа – двојници?
Идејата дека некаде далеку има личност со која не споделуваме генетски материјал и која сепак изгледа идентично како нас, не е новина всадена во свеста на современиот човек под влијание на холивудските филмови – заинтригирала многу генерации наши предци.
View this post on Instagram
Влече корени уште во митологијата
Овој фасцинантен концепт тргнува од египетската митологија, во која се појавува како опиплив „двоен дух“ кој ги носи истите спомени и чувства како и личноста на која и припаѓа.
Ка е, всушност, дел од човечката душа – затоа што античките Египќани верувале дека е составен од девет дела, и тоа е неговиот витален дел.
Не е јасно каде живеел Ка за време на неговиот живот, но по смртта можел да јаде, пие и „да ужива во мирисот на темјан“, и тој му дава утеха на ужалениот, очигледно, затоа што симболот во хиероглифското пишување изгледа како да се раширени две раце како во прегратка.
View this post on Instagram
Во познатиот мит „Грчка принцеза“, античката египетска визија за Тројанската војна, тој го измамил Париз кон убавата Елена, што помага да се стави крај на војната. Овој мотив се појавува и во „Елена“ на Еврипид, нордиската митологија (како vardøger), финскиот (etiäinen), а во повеќето митологии е плашлив двојник што ги извршува постапките на лицето на кое и припаѓа однапред.
Меѓутоа, најчесто, го слушаме германскиот збор doppelgänger („двоен шетач“).
Големи тврдења за големи умови дека се сретнале со својот двојник се запишани во историјата:
Гете напишал дека двапати го видел својот двојник како јава коњ, Мери Шели открила во писмото до пријателка дека нејзиниот покоен сопруг и поет Перси Шели видел маж кој бил идентични со него.
Без разлика дали сето ова е вистина или е плод на фикцијата, од време на време сме сведоци на појава на социјалните мрежи за да дознаеме за луѓе од различни делови на светот кои изгледаат скоро како копирани фигури со луѓе од светот на шоу-бизнисот или дека две идентични лица од различни континенти се наоѓаат благодарение на напредниот софтвер базиран на технологија за препознавање лице.
Најчесто споменувани примери се американскиот комичар Вил Ферел и тапанарот на Ред Хот Чили Пеперс, Чад Смит, за кои сите би помислиле дека се близнаци на прв поглед.
Will Ferrell & Red Hot Chili Peppers’ Chad Smith have a drum-off! You HAVE to see this: http://t.co/R0DYathhr3 pic.twitter.com/9WgFO7mk5e
— E! News (@enews) May 23, 2014
Како е можно?
Веројатноста за тоа била секако помала во времето на Гете, но со седум милијарди луѓе на планетата, не е невозможно да се сретнеме со некој што е физички неверојатно сличен на нас, сметаат научниците.
Биологот Теган Лукас од Универзитетот во Аделаида ги анализирал лицата на четири илјади луѓе, ги споредил и измерил осум специфични карактеристики (иако не откри кои), по што објави студија со нејзиниот тим во која тврди дека веројатноста за две лица да изгледаат идентично, со сите овие осум карактеристики изнесуваат еден спрема милијарда.
Со други зборови, постои математичка веројатност дека се раѓаат двојници, иако е многу, многу ниска.
View this post on Instagram
– Човечкото лице е извонредно уникатно. Размислете за тоа – веројатноста треба да биде прилично мала бидејќи во спротивно постојано би се судриле со луѓе кои изгледаат како сите други, и нема да се судирате – вели Сер Волтер Бодмер, професор по генетика на човекот на Универзитетот во Оксфорд.
View this post on Instagram
Овој интересен резултат може да се објасни со познатата теорема за бесконечно многу мајмуни: ставете бесконечен број мајмуни покрај бесконечен број машини за пишување, нека седат таму на неодредено време и во одреден момент некои од нив ќе ги напишат собраните дела на Шекспир со случајно удирање и скокање на машината за пишување.
Соодветно на тоа, колку повеќе луѓе на Земјата, толку е поголема веројатноста дека ќе се повтори скоро идентична комбинација на гени и дека две лица кои не се во роднинска врска ќе имаат идентично лице.
Мајкл Шихан, професор по невробиологија на Универзитетот Корнел, спроведе истражување пред неколку години, чии резултати покажаа дека нашите лица еволуирале поради важноста на индивидуалноста за човечкиот вид.
„Луѓето се исклучително различни, но тоа не го гледате кај другите видови“, вели Шијан.
View this post on Instagram
И, навистина, ако обрнете внимание на лицата на минувачите додека шетате по улицата, можноста да видите повеќе од нив кои изгледаат прилично слично, а камоли да изгледаат исто, е скоро непостоечка, додека скоро секоја крава, мачка или верверица што ќе ја погледнете ќе бидат идентични.
Како што истакнува Шијан, повеќето видови користат мирис и слух за да идентификуваат други живи суштества, додека луѓето првенствено се потпираат на видот.
Покрај тоа, имаме поголем дел од мозокот што служи токму за тоа – фузиформната област на лицето, која се наоѓа во темпоралниот лобус, а ние, како социјални животни, ја користиме исто така.
Форензичар и експерт за препознавање лице на Универзитетот во Вашингтон, Даниела Подини, не верува во двојници, но признава дека ваквото совпаѓање е статистички можно.
View this post on Instagram
Таа забележува дека дури и во тој случај, нашето верување дека две лица изгледаат идентично, е под влијание на нашите искуства. Што всушност се случува во моментот кога ќе препознаеме лице?
Секој дел од нечие лице е регистриран од мозокот како код, а врз тоа како го гледаме остатокот од лицето, влијае големината и положбата на очите. Затоа едната личност ќе го толкува кодот по редослед око-уста-нос, а другата нос-уста-очи, односно ние првенствено се фокусираме на различни делови на лицето, поради што сите се гледаме поинаку. Самиот концепт на двојници го прави овој факт помалку веродостоен.
Сепак, се случува дефинитивно две лица да изгледаат како да се, ако не двојници, барем близнаци.
„Статистичко објаснување би било дека ако мешате карти доволно пати, во одреден момент ќе ги поделите двапати истите“, забележува Шијан.
View this post on Instagram
Иако ваквите случаи се ретки, еден упорен човек успеа да најде дури 100 примери!
Канадскиот фотограф Франсоа Брунел 12 години барал 12 пара двојници и пронашол дури двесте луѓе, кои потоа му позирале за уметнички проект, наречен „I’m Not a Look-Alike“.
Двојки од различен животен период, потекло, дури и етничка припадност и пол застанаа пред неговиот објектив прегрнувајќи се едни со други, како да правеа семејни портрети, како да не беа сосема странци.
Самиот Брунел го најде својот двојник – тој тврди дека британскиот актер Роуан Аткинсон, односно Мистер Бин е најблиску до тоа.