Обвинителството со истрага за парлалелниот увоз на лекови

Сподели со своите пријатели

Директорот на Фондот за здравствено осигурување, Ден Дончев, пред две недели фрли вистинска „бомба“ во македонската јавност кога во интервју за неделникот „Фокус“ излезе со тврдење дека уште пред „две години македонската полиција индиректно добила информација од турската полиција дека во подземни капацитети во Турција се произведуваат лекови за Македонија, кои спакувани во амбалажи од оригиналите, доаѓале во Македонија преку т.н. паралелен увоз“.

Според Дончев, овие лекови доаѓале без било каков сертификат за квалитет затоа што законската одредба е укината во 2013 година. Претходната Влада, објасни тој, повикувајќи се на тој модел, воведе паралелен увоз, а преку 95 отсто од увозот на лекови доаѓа од една земја, а тоа е Турција.

– Во ова се замешани три фирми кои контролираат можеби 50 отсто од пазарот на паралелен увоз и се директно во кумска и роднинска релација со претходниот премиер, кажа во интервјуто за неделникот „Фокус”, директорот на Фондот за здравство.

Се доби информацијата дека во Македонија биле внесени „сомнителни лекови“, дека, според Дончев, се знаеле фирмите преку кои се вршел овој трансфер, но потоа, на изненадување, одеднаш настана молк. Никој прозван, а такви има многу, од министерствата и специјализираните агенции, фармацевтските куќи, здруженија за правата на човекот, не кажа ниту збор за овој мега скандал. Ни во одбрана, ни во напад на конкуренцијата. Комплетен молк. Изненадувањето од молкот не е само заради тежината на проблемот, не само заради висината на парите што биле „свртени“, туку пред се заради евентуалните штети што овие „сомнителни лекови“ можеле или веќе ги предизвикале врз пациентите. Со денови наназад сите барања за изјави, разговор или став завршуваат безуспешно.

Деновиве, меѓутоа, работите, се чини, конечно тргнаа од мртва точка.

Јавното обвинителство за МИА соопшти дека веќе е отворена постапка, по допрен глас, во врска со сомнежите за увоз на сомнителни лекови. Во случајот постапува надлежен јавен обвинител и досега Обвинителството доставило барања до повеќе институции и адреси за добивање податоци за лица и фирми што се инволвирани во увозот на лекови.

Барања на Обвинителството биле доставени до Агенцијата за лекови и медицински средства, Лекарската комора, МВР, Фондот за здравствено осигурување на Македонија, до две граѓански здруженија за ретки болести, како и асоцијацијата на странски иновативни компании „Фармабренд Нова“, а од нив е побарано да достават податоци за наводите од скандалот.

Со став се јави и заменик министерот за здравство д-р. Гоце Чакаровски, кој изјави дека институциите работат на случајот и оти сите спорни лекови се повлечени.

– Додека не добиеме официјална информација од институциите кои го водат случајот, за кои лекови се работи, колку се на број, кој ги увезува и кој ги произведува, не можам ништо да тврдам. Ако мислите дека има институција во светот што може за 24 часа да ги информира граѓаните на која било држава кои лекови се безбедни, а кои не се, во моментот кога се откриваат одреден број фалсификувани лекови, покажете ми ја таа држава за ние таму да пуштиме експерти да научат и да не научат и нас. Дозволете институциите да си го работат случајот, потенцира Чакаровски.

Во врска со скандалот и Народниот правобранител испратил посебен извештај до Владата, со иницијатива и препораки да се промени Законот за паралелен увоз за лекови, со цел да се обезбеди правна и реална сигурност и безбедност на граѓаните по однос на квалитетот на лековите, изјави за МИА народниот правобранител Иџет Мемети.

Иницијативата е испратена лично до премиерот Зоран Заев.

Во моментот 99 отсто од паралелниот увоз на лекови во земјава се врши од трети земји, особено од Турција, што според подносителите на претставката отвора сомнеж за начинот на дистрибуција од земјата на потекло и загриженост за квалитетот на лекот, наведува народниот правобранител.

Мемети вели дека отвориле постапка откако двајца пациенти веќе испратиле претставка до нив дека добиле неквалитетни лекови, што веќе, како што кажа, е утврдено, а од друга страна имало реакции и од невладини организации.

Агенцијата за лекови согласно законската надлежност, континуирано презема инспекциски контроли и врши надзор, така што во периодот 1 јануари 2016 до 30 октомври 2017 година биле реализирани 97 контроли при прием на лекови од паралелен увоз. Притоа во еден случај, Агенцијата не издала одобрение за увоз на лек, поради недостаток во квалитетот што повлекло и донесување одлука за повлекување од промет на 12 серии лекови (Cerezyme Amp 400E – imiglucerase – прашок за концентрат за раствор за инфузија).

Од друга страна, во наведениот период до Агенцијата биле доставени две пријави за несакани дејства на лек. Во првиот случај пријавата била поднесена од страна на здравствени установи и се однесувала на лек од турско производство што не го дал потребниот терапевтски ефект, а во вториот случај пријавата е од носител на одобрение за ставање на лекот во промет, затоа што не информирал дека увозот на лекот е преку носител на одобрение. Овие пријави биле обработени од страна на Агенцијата, а потоа проследени до Vigiflow, Uppsala monitoring centar – глобална електронска база на податоци за несакани дејства на лекот на Светската здравствена организација, со седиште во Шведска, наведуваат од кај Народниот правобранител.

Мемети го поздрави ставот на Владата дека треба да се повлечат сите лекови што се однесуваат на паралелниот увоз, но се уште очекуваат формално Владата и да го потврди тоа, и да ги информира дека пристапиле кон измена на законот со цел поголема безбедност на пациентите.

Од Министерството за здравство информираат дека во соработка со Агенцијата за лекови и медицински средства се работи на измени и дополнувања на Законот за лекови и медицински средства.

– Во фаза на обработка се забелешките и предлозите доставени од заинтересираните страни по нацрт извештајот за оценка на влијанието на регулативата, по што ќе се дефинира предлог извештајот и текстот на законот, посочуваат од Министерството.

Во 2013 година тогашната Влада донела измени во Законот за лекови во делот на паралелниот увоз, каде што како земји увозници се додадени трети земји.

„Лекот што има одобрение за ставање во промет и се наоѓа во употреба во земја-членка на ЕУ или во Швајцарија, Норвешка, Канада, Јапонија, Израел, САД, Русија или Турција, може да се увезува паралелно на триторијата на Македонија кога е ист или сличен на лекот што има одобрение за ставање во промет во Македонија во согласност со овој закон“, стои во Законот за лекови, чии измени се донесени во 2013“.

Продолжува…

Неда Димова Прокиќ / МИА